Lesbók Morgunblaðsins - 08.04.1961, Blaðsíða 10

Lávarðad ei I din
190
hella, full ai eitruðum gastegund-
um eða vatni. Verkamennimir
hafa sjálfvirkar borvélar, sera
renna á teinum. Þeim er ekið að
gafli gangnanna og þar bora þær
130 holur 1 bergvegginn, 12 fet á
dýpt. Síðan eru holur þessar
fylltar með sprengiefni. Að því
búnu er borvélunum ekið aftur á
bak þangað sem þær eru taldar
óhultar og verkamennirnir forða
sér. Því næst er kveikt í öllum
sprengiholunum 1 senn, og verður
að því svo gífurleg sprenging að
allt fjallið nötrar. Þá getur vel
farið svo, að meira hrynji en bú-
ist var við. Þá getur líka vel ver-
ið að opnist einhver gjáin. Á
einum stað kom þetta fyrir, og þá
kom vatnsflóð inn í göngin, rúm-
lega 300 lítrar á sekúndu. Á öðr-
um stað fengu ítalir yfir sig sjóð-
andi vatn úr bergskoru.
Eitt af vandamálunum var það,
að sjá verkamönnum fyrir fersku
og svölu lofti, því að inni í fjall-
inu getur orðið óþolandi hiti.
Þurfti því á að halda sterkum
loftdælum, er soguðu kalt fjalla-
loftið inn í göngin.
Á eftir þeim verkamönnum, sem
vinna að borun, sprengingum og
brottflutningi lausa grjótsins,
kemur annar flokkur verkamanna
með sementsvélar og steypir
tveggja feta þykkt í hvelfinguna
og á veggina.
Þegar göngin eru komin alla
leið, verður svo steypt í þau átta
feta hátt gólf. Undir því fær allt
vatn framrás. Þar verður einnig
útbúnaður fyrir loftræstingu og
rafmagnsleiðslur til ljósa og
merkistöðva.
Það eru nú 85 ár síðan að
mönnum kom fyrst til hugar að
gera jarðgöng undir Mont Blanc.
Er því ekki of sagt, að gamall
draumur rætist þegar göngin eru
fullger. Og þá er fengin skemmsta
LESBÓK MORQUNBLAÐSINS
í brezka
LÁVARÐADEILDIN er mjög ein-
kennileg stofnun. Nú sem stendur
eiga 908 menn sæti í henni, og
af þeim eru 11 ekki fullveðja. Þar
á meðal eru prinsinn af Wales og
stórhertogarnir af Windsor, Kent
og Gloucester. Philip prins, maður
drottningarinnar, er ekki af kon-
ungsættum, en hann á sæti í
lávarðadeildinni sem hertogi af
Edinborg.
Alls eiga 22 hertogar sæti í
deildinni, þar næst koma 26 mark-
greifar, 132 jarlar, 111 greifar,
564 barúnar, 6 barúnessur, 16 af
skozka aðlinum og einn af írskum
aðli. Þar við bætast svo þeir, sem
eru af „andlegum aðli“: erkibisk-
upamir af Canterbury og York og
24 biskupar ensku kirkjunnar.
Af þessum mikla fjölda hafa
sennilega varla fleiri en 300 tekið
þátt í þingstörfum. Að meðaltali
eru um 120 á fundum lávarða-
deildarinnar. Menn fá sérstakt
kaup fyrir að sækja fundi, og
jafnvel auðugustu menn Eng-
lands slá ekki hendinni á móti
því. Skrifarar þingsins taka mann-
tal á hverjum fimdi og skrifa
nöfn þingmanna, en vei þeim ef
þeir skyldi gleyma einhverjum!
í fljótu bragði mætti svo virð-
ast sem lávarðadeildin hlyti að
vera úrelt fyrir löngu í öðru eins
lýðræðisríki og England er. En
leið milli Frakklands og Ítalíu
um Alpafjöllin. Þá er búist við að
þar verði stöðug umferð allt árið,
og ekki fari þar um færri vagnar
en hálf miljón é hverju ári.
þinginu
Bretar eru ekki á því, þeir telja
að hún hafi enn mjög þýðingar-
miklu hlutverki að gegna. Hún er
sem nokkurs konar hemill eða
endurskoðandi lagafrumvarpa
þeirra, sem koma frá þjóðþing-
inu. Engin fjármál koma þó til
hennar kasta. En öll önnur laga-
frumvörp fara í gegnum hreins-
unareld hennar. Hún getur fellt
lagafrumvörp, sem komið er frá
neðri deildinni, en þó aðeins einu
sinni. Ef neðri deildin samþykkir
það óbreytt næsta ár, er það orð-
ið að lögum, hvað sem lávarða-
deildin segir. Þetta kemur sjald-
an fyrir. Á hinn bóginn kemur
það líka sjaldan fyrir að lávarða-
deildin geri ekki breytingar á
þeim frumvörpum, sem koma til
hennar frá neðri deildinni.
Það þykir stórtíðindum sæta,
og blöðin birta þau með stórum
fyrirsögnum, ef stjórnarfrumvarp
hlýtur ekki saðfestingu lávarða-
deildarinnar. En slíkt er ákaflega
sjaldgæft. Það kom t. d. varla fyr-
ir meðan verkamannastjóm var í
Englandi, að aðallinn í lávarða-
deildinni felldi stjórnarfrumvarp,
sem neðri deildin hafði fallist á.
Það var árið 1955 að lávarða-
deildin felldi seinast frumvarp,
komið frá stjórninni og samþykkt
af neðri deild. Þetta frumvarp
var um það að afnema lífláts-
hegningu. Frumvarpinu var síðan
breytt nokkuð, og þá fellst lávarða
-deildin á það.
Auk þess að hafa löggjafarstarf
með höndum, er lávarðadeildin
æðsti dómstóll Bretlands. Til
hennar má áfrýja málum, en