Lesbók Morgunblaðsins - 08.04.1961, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
199
Kona og örn
ýmsar upplýsingar, svo að ýmsir
eru farnir að vona að hægt sé að
hefja baráttu gegn hvirfilvindun-
um. Eru ýmis ráð til þess nefnd,
svo sem að dreifa efnum yfir ský-
in, sem mynda topp skýstrokks-
ins. Þá er og talað um að kynda
stór olíubál á leið hans og eyða
honum með því. Enn er og talað
um að varpa sprengjum á ský-
strokk, sem er að myndast, og er
talið líklegt að takast megi að
sundra honum á þann hátt.
HJARTABILUN
Það er ótrúlegt en satt, að
menn geta orðið fyrir hjartabil-
un, án þess að taka eftir því, og
án þess að nokkur eftirköst fylgi
fyrst í stað. Segja læknar að
þannig sé þetta með 10—15%
manna, sem verða fyrir hjarta-
bilun. Það sjáist fyrst þegar þeir
sé rannsakaðir með hjartamæli
(electrocardiograph). Þá sjáist
skemmdir á hjarta, og þeim mönn
-um sé hættara við að fá hjarta-
slag seinna. Þess vegna er það
talið ráðlegt fyrir miðaldra
menn, að ganga undir hjartaskoð-
un, enda þótt þeir kenni sér ein-
kis meins. Komi þá í ljós, að
þeir hafi orðið fyrir hjarta-áfalli,
sé alltaf von um að hægt sé að
hjálpa þeim.
Það þykir einkennilegt í Banda-
ríkjunum, þar sem svo mikið er
um hjartaveilur, að meðal Indí-
ána þekkist ekki slíkur krankleiki.
Segja læknar að það muni mat-
aræði þeirra að þakka. Þeir eta
aðeins tvímælt og enda þótt þeim
þyki feitmeti gott, eru tiltölulega
fáar hitaeiningar í fæði þeirra.
Læknar halda, að ef þeir tæki upp
mataræði hvítra manna, mundi
skjótt verða sú breyting á, að
Indíánar yrði ekki síður hjarta-
veiklaðir en aðrir.
S ö G U þessa sagði mér gömul
kona fyrir löngu, en ekki gat hún
þess hvenær sagan hefði gerzt.
Fátæk ekkja bjó á Dunkár-
bakka í Hörðudal í Dalasýslu.
Stendur sá bær skammt frá
Bakkaá. Ekkjan átti mörg böm
og var nú afar þröngt í búi hjá
henni, því að vetur hafði verið
harður og langur, og helzt kulda-
tíðin langt fram á vor.
En þó kom vorið um síðir með
hlýindum og leysingum. Þegar
svo viðrar, er sem vígamóður
komi í Bakkaá. Hún ryður af sér
ísnum frá fjalli til fjarðar og
verða þá svo miklar sviftingar að
bakkar hennar nötra. En þetta
stendur ekki nema skamma hríð,
því að áin er fljót að svifta af sér
vetrardrómanum. Og um leið
opnast sjóbirtingnum leið upp í
hylji og strengi árinnar, og lætur
hann þá ekki lengi á sér standa.
Þegar áin hafði rutt sig þetta
vor og rann með eðlilegum hætti,
gekk ekkjan á Dunkárbakka upp
með henni. Hún var þá alveg
bjargarlaus fyrir sig og börnin, en
ól þó veika von í brjósti að sér
mundi ef til vill takast að ná í
silung í ánni, en ekki er þess get-
ið að hún ætti nein veiðarfæri.
Hún gengur nú fram fyrir
Hrískinn og þangað sem heitir
Arnarhóll við ána. Sér hún þá
einkennilega sjón. Þar er örn á
árbakkanum og hefir krækt ann-
arri klónni í risavaxinn sjóbirt-
ing, (ef til vill hefir það verið
lax) en með hinni klónni heldur
hann sér dauðahaldi í hríslu á
árbakkanum. örninn hafði ekki
þrek til þess að draga sjóbirting-
inn á land og ekki gat hann held-
ur sleppt honum, því að klæmar
voru fastar í baki sjóbirtingsins,
en hann streyttist við að komast
frá landi. Var hann svo sterkur
að við lá að örninn færi úr
augnakollunum. Og þarna var
örninn alveg ósjálfbjarga í þess-
ari viðureign og við búið að hann
missti takið á hríslunni þá og þeg-
ar og steyptist í ána og drukkn-
aði.
Ekkjan beið nú ekki boðanna.
Hún rauk niður á árbakkann,
náði sjóbirtingnum og bjargaði
þannig lífi arnarins. Jafnframt
bjargaði hún þá lífi sínu og barn-
anna, því að sjóbirtingurinn varð
blessuð björg í bú.
Þegar gamla konan hafði sagt
mér söguna, bætti hún þessu við:
„Það er lánsmerki að bjarga
emi úr lífsháska. Og þetta sann-
aðist á ekkjunni á Dunkárbakka.
Aldrei framar kom sultur í bú
hennar eftir þetta. Hún ól upp
öll böm sín og urðu þau gæfu-
menn“.
Kristján Helgason
frá Dunkárbakka.
Daufasta sfjarnan
NÝLEGA hefir fundizt stjarna,
sem ber svo litla birtu, að sólin
er 2 miljón sinnum bjartari en
hún. Stjarna þessi er í Fiskamerki
og í 30 ljósára fjarlægð frá jörð.
Hún er rauðleit mjög, en ekki
geta stjörnufræðingar enn gizkað
á hve stór hún muni vera. $tjörn-
una fann dr. W. J. Luyten við
háskólann í Minnesota. Hún kem-
ur fram á innrauðum ljósmynda-
plötum, en sést ekki á útbláum
lj ósmyndaplötum.