Lesbók Morgunblaðsins - 11.03.1962, Blaðsíða 8

HVAR ERU ÞEIR NU?
HÚN VAR í PERSÓNULEGU
SAMBANDI VIÐ
HLUSTENDUR
Frú Sigrún Ög-
mundsdóttir og
maður hennar,
Árni Tryggvason.
Og
Sigrún
á margar
gáðar
minningar
úr
útvarpinu
VINTÝRIN eru alltaf að
gerast á meðal okkar.
Þau stóru geymast á spjöldum
sögunnar, en þau litlu, sem eru
langtum fleiri, gleymast og
hverfa með samferðamönnun-
um um leið og þeir kveðja
þennan heim. Og alltaf erum
við að bíða eftir ævintýrum,
helzt þeim stóru, því eru það
ekki einmitt þau, sem fylla
hversdagsleikann lífi og fjöri?
Okkur kom þetta til hugar, þegar
við hringdum dyrabjöllunni að Sel-
vogsgrunni 21 dag einn í vikunni. Við
ætluðum að hitta eina þeirra, sem tek-
ið hafði þátt í einu af stóru ævintýr-
unum á fslandi á þessari öld. Dyrnar
lukust upp og þar stóð frú Sigrún Ög-
mundsdóttir, ein þeirra, sem hjálpaði
til að gera útvarpið að veruleika á ís-
landi.
Upphaf útvarpsins er vafalaust ein
mesta tæknibylting, sem orðið hefur á
íslandi — og þeir hinir mörgu úti á
landsbyggðinni, sem fengu póst og
fréttir á 2—3 vikna fresti, kunnu vel
að meta „radioið“. Sumir trúðu ekki
sinum eigin eyrum.
Að skapa eitthvað nýtt
Fyrstu sjö ár útvarpsins var frú
Sigrún Ögmundsdóttir þulur
ásamt Þorsteini Ö. Stephensen — og
það er óhætt að segja, að engin kona
hafi þá verið þekktari og vinsælli á
íslandi. Þegar hún lét af störfum þar
árið 1937 fannst mörgum sem þeir
hefðu misst bezta heimilisvin sinn.
— Það var í rauninni tilviljun, að ég
réðist til útvarpsins, sagði frú Sigrún,
er við höfðum setzt niður inni í stofu
á hinu glæsilega heimili þeirra Árna
Tryggyasonar, hæstaréttardómara.
— Og ég naut starfsins innilega og
saknaði þess mikið fyrst eftir að ég
hætti, hélt hún áfram. Þetta var ævin-
týri, samt blákaldur veruleikinn. Ég
reyndi að leggja mig aila fram. Er það
ekki svo með alla, þegar þeir eru að
skapa eitthvað nýtt?
— Þetta undratæki, útvarpið, var
svo framandi fyrir okkur. En fyrir
mér var þetta ekki aðeins tækni, því
með timanum fannst mér ég vera kom-
in í persónulegt samband við alla
hlustendur. Þannig leit ég á það — og
mér fóru líka að berast bréf og gjafir
hvaðanæva að. Þetta var sannkallað
ævintýri.
Guðbrandur færðist í aukana
ið bjuggum mjög þröngt fyrst í
stað, höfðum bara einn grammo-
fón, og annað eftir því. Fréttirnar voru
oft handskrifaðar eftir fréttamennina,
og kom þá stundum fyrir kátlegur mis-
lestur. Allt hafði persónulegan blæ. Yið
vorum eins og ein fjölskylda, því byrj-
tmarörðugleikarnir voru margir og allir
urðu að hjálpast að.
__ Eitt af stóru vandamálunum var
að fá fyrirlesarana til að takmarka sig
við fyrirfram ákveðinn tíma. Þá voru
ekki segulböndin og menn urðu að
gera svo vel að koma beint að hljóð-
nemanum á tilsettum tíma. Ég minnist
þess, að eitt sinn flutti prófessor Guð-
brandur Jónsson tvo fyrirlestra um ka-
þólskuna og í trúareldmóðinum fór
hann 10 mínútur fram yfir tímatak-
markið og setti alla dagskrána úr
skorðum. Það var reynt að gera hon-
um það skiljanlegt, að nú yrði hann að
stanza, en ekkert dugði.
— Þegar hann kom með síðari hluta
erindisins vorum við ákveðin í að láta
hann ekki leika á okkur aftur. Þegar
tími hans var útrunninn bankaði ég í
gluggann, sem Wlr á milli þuls og fyr-
irlesara, en hann hristi bara höfuðið og
færðist í aukana.
Þrír góðir gripir
g átti þá ekki annars úrkosta
en skrúfa fyrir hann og kynna
næsta dagskrárlið, en hann lauk erind-
inu í einrúmi. Svo áttaði hann sig á
því hvað hafði gerzt — og hann var
þungur á brún, þegar hann drap á
dyrnar hjá mér. Ég greip fram í fyrir
honum, þegar hann byrjaði að hella úr
skálum reiðinnar og sagði, að hann
væri áreiðanlega það skilningsgóður og
sanngjarn eftir þennan kristilega fyrir-
lestur, að hann færi ekki að ávíta mig
fyrir að gegna skyldustörfum.
— Hann þagnaði, gekk út, en dag-
inn eftir sendi hann mér minnispening
frá Vatikaninu, sem blessaður hafði ver-
ið af sjálfum páfanum. Þessi pening-
ur er ein af þremur gjöfum frá árun-
um í útvarpinu, sem mér hafa verið
hjartfólgnar alia tíð.
— Önnur var brúðarslæða, sem gömul
kona fyrir austan sendi mér. Þessa
konu þekki ég ekki, en gjöfina sendi
hún mér sem þakklætisvott fyrir út-
varpið. Þetta var brúðarslæða, sem
bæði hún og mamma hennar höfðu
borið, sennilega það dýrmætasta, sem
gamla konan hefur átt. — Þriðji grip-
urinn var belti og áföst taska, sem
Knud Rasmussen færði mér frá Græn-
lendingum, sem þá höfðu líka fengið
útvarpsviðtæki og gátu hlustað á
Reykjavík.
Þeir þrumuðu yfir þulnum
Já, það er margs að minnast —
og pólitísku deilurnar um hlut-
leysi útvarpsþulsins eru jafngamiar út-
varpinu sjálfu. Ég gleymi ekki látun-
um einu sinni í kosningum. Þá var út-
varpað allan daginn meðan úrslit voru
að berast, nýjustu kosningatölum og
hljómlist á milli. Svo komu endanleg
úrslit í kjördæmi Bjarna heitins Ás»
geirssonar — og hann hafði unnið.
Þegar ég var búin að lesa úrslitin þreif
ég efstu plötuna í bunkanum og skellti
henni á grammofóninn — og það var
þá dynjandi fjörugur mars. Út af þessu
urðu blaðaskrií og andstæðingarnir
sögðu, að þama hefði útvarpið verið
að sýna hið pólitíska innræti sitt. —-
Og eldhúsdagsumræðurnar. Það var nú
meira bíóið. Ákveðið var, að þulurinu
sæti inni í salnum hjá stjórnmálamönn-
unum meðan umræðurnar fóru fram
— og þar voru aðeins stjórnmálamenn-
irnir og svo ég. Auðvitað voru þeir
allir þaulvanir ræðumenn, en vanir að .
tala fyrir fullu húsi. Og — sennilega
— til þess að fara ekki úr jafnvægi —.
þurftu þeir að hafa einhvern áheyr-
anda fyrir framan sig. Þeir töluðu því
allir til mín, héldu þarna ákafar kosn-
ingaræður yfir hausamótunum á mér.
Mikið var ég orðin þreytt þegar um-
ræðunum lauk. En ég held að engum
hafi tekizt að sannfæra mig um neitt,
því ég hef aldrei skipt mér af stjórn-
málum, hef aldrei haft áhuga.
í útvarpið aftur?
Og hvað er nú orðið langt síðan
til yðar hefur heyrzt í útvarp-
inu?
— Tvö til þrjú ár. Ég hefi komið
fram nokkrum sinnum eftir að ég hætti
þulsstörfum.
— Gætuð þér ekki hugsað yður að
fara aftur til útvarpsins — að ein-
hverju leyti?
— Ja, ég er ekki frá því, enda þótt
mikið sé nú breytt frá því sem áður
var — segulböndin komin og annar
nýr tækniútbúnaður, sem að miklu
leyti hefur bundið enda á þetta per-
sónulega í útvarpinu.
Frh. á bls. 11,
Huseigendur á
hitaveitusvæðinu
Sparið hitunarkostnaðinn
um 10—30% með því að nota
sjálfvirk stiilitæki
Önnumst uppsetningar
Talið við okkur og leitið
upplýsinga
= HÉÐINN =
Vélaverzlun — Sími 24260
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS