Lesbók Morgunblaðsins - 05.05.1963, Blaðsíða 9

samt í fornöld, með fíkjum, olíuviði og
víngörðum. Fjöllin voru skógi vaxin, og
jafnvel ströndin (Saronssléttan) var
þakin kjarrskógi. Lengra til norðurs var
Libanon, frægt fyrir sína sedrusskóga,
en þangað lét Salómon sækja kjörvið í
sitt mikla musteri. Leifar af þessum
Landið sem flaut í mjdlk og hunangi

egar ísraelsmenn nálguðust
hið fyrirheitna land undir
leiðsögu Móse, sendu þeir njósnar-
menn á undan, til þess að kanna
landið. Þeir komu aftur með granat-
epli, fíkjur og vínberjaklasa svo
þunga, að tveir menn urðu að bera
þá á stöng á milli sín: „Við komum
til landsins, sem þú sendir okkur
til; það flýtur í mjólk og hunangi,
og hér eru ávextir þess“.
Það er skiljanlegt, að sú þjóð, sem
1 40 ár hafði reikað um Sinaí-eyðimörk-
ina, yrði hugfangin af hverju því landi,
sem var í rækt; en bæði gamla og nýja
testamentið færa okkur heim sanninn
um, að land þetta var sannarlega frjó-
skógum voru jafnvel til á tímum kross-
faranna.
Á valdatímum Rómverja voru hlíðar
fjallanna lagðar gróðurstöllum, til þess
að varna því, að gróðurmoldin skolaðist
burtu. Til voru og ákvæði um það, hvert
álag mætti vera á hverjum stað af sauð-
fé og geitum, svo ekki yrði um rán-
yrkju og ofbeit að ræða á högum og
skóglendi.
E n þegar Arabar gerðu innrás í
landið kringum árið 630, og sérstak-
lega eftir hernám Tyrkja á 11. öld, seig
allt á ógæfuhlið. Þeir fóru um landið
með báli og brandi, drápu landsfólkið,
eða seldu það í ánauð, létu gróðurstall-
ana í hlíðunum ganga úr sér og hrynja,
beittu skóglendið miskunnarlaust. Síðan
hjuggu þeir greinar trjánna og notuðu
laufið sem fóður. Að lokum rjóðurfelldu
þeir skógana, til þess að gera til kola,
en kolin notuðu þeir fyrst og fremst til
vopnasmíða.
Afleiðingarnar af öllu þessu framferði
urðu hinar hórmulegustu fyrir landið.
Skógarnir og annar gróður höfðu vernd-
að jarðveginn, því hann drekkur í sig
úrkomuna, sem aftur sígur hægt niður
í jarðlögin, niður í grunnvatnið. En nú
varð fljótt breyting á til hins verra,
yfirborð grunnvatnsins lækkaði. Raki
jarðvegsins að sumrinu hvarf með öllu
og lindir þornuðu. En þegar rigndi
bólgnuðu lækirnir upp, báru með sér
sand og aurskriður yfir engi og akra
og eyðilögðu vegi og brýr.
Á hverju ári verða stórflóð kringum
Genezaretvatnið, sem valda eyðilegg-
ingu og oft manntjóni, þekja göturnar
í Tiberias aur og leðju; jafnframt stífl-
ast framrás ónna, svo mýrlendi og síki
myndast, ekki aðeins landbúnaðinum til
tjóns, heldur valda þau og sjúkdómum
hjá mannfólkinu — fyrst og fremst
malaríu.
að land, sem ísraelsmenn lýstu
yfir að væri Israelsríki árið 1948, var
allt annað en það, sem forfeður þeirra
unnu forðum, undir forustu Jósúa. —
Það er að flatarmáli fimmtungur af
stærð íslands, en íbúatalan jaðrar við
tvær milljónir. Það er deginum ljósara,
að það mun kosta óhemjufyrirhöfn og
fjármagn að bæta svo hið nýja Gyð-
ingaland, að það geti brauðfætt þjóð-
ina, eins og nú standa sakir, og hér við
bætist gífurleg fólksfjölgun. Það er að-
eins viss hluti landsins, sem hugsanlegt
er að endurrækta, en stór landflæmi
munu um ófyrirsjáanlegan tíma verða
skrældar sandauðnir, eða í bezta falli
magurt beitiland.
Til þess að koma því landi í rækt,
sem yfir höfuð er ræktanlegt, er óhjá-
kvæmilegt að endurbyggja hina fornu
gróðurhjalla í hlíðunum; í giljum og
skorningum þarf að rækta kjarr og
skóg, þar sem það á annað borð er fram-
kvæmanlegt, en framar öllu verður að
byggja áveitur fyrir akra og gróður-
reiti. Þær framkvæmdir munu reynast
hinar erfiðustu, því svo sem áður seg-
ir, liggur grunnvatnið svo djúpt í jörð,
að því verður ekki náð, nema með mikl-
um kostnaði; en það sem verst er, er
það, að grunnvatnið er salt og illa not-
hæft sem áveituvatn. Jafnvel vatnið úr
Jórdan er salt, þegar það hefir runnið
gegnum Genesaretvatnið.
T il þess að leysa áveituvandamál-
•ið hafa menn fyrir löngu gert áætlanir
um það, að taka vatn úr ánni Jórdan,
nógu ofarlega, leiða það síðan í áveitu-
skurðum til suðvesturs, yfir Jesreel-
sléttuna og áfram meðfram allri strand-
lengjunni til Negev. Frá þessum aðal-
skurði skyldu svo liggja minni áveitur
til beggja hliða. En þessari áæltun hefir
aldrej verið komið í verk, því Arabarík-
in mótmæla kröftuglega og fullyrða, að
með henni væru ísraelsmenn að ræna
því vatni, sem Arabarnir sjálfir hyggj-
ast nota til áveitu í Jórdandalnum.
Það eru því mjög takmörkuð land-
svæði, sem þegar hafa verið tekin til
ræktunar, þar er fyrst og fremst um
að ræða flatlendið norður með strönd-
inni og Jesreelsléttuna. Við sjávarsíð-
una er helzt ræktaður vínviður, svo og
sítrónur og appelsínur, en í hinum síðar-
nefndu héruðum er auk þess ýmiss kon-
ar landbúnaður rekinn, svo sem naut-
griparækt, og allmörg mjólkurbú hafa
verið þar reist. Sama má segja um
Galíleu, en þar er einnig ræktað tóbak
og vínviður. í norðurhluta landsins hef-
ir verið komið upp nokkrum vísindaleg-
um tilraunastöðvum, en enn sem komið
er hafa aðeins 140.000 ha. lands verið
fullræktaðir.
Landnám ísraelsmanna heldur stöð-
ugt áfram, en þegar allar aðstæður eru
skoðaðar, er ekki furða þótt verzl-
unarjöfnuðurinn sé hinn hörmulegasti,
svo óhagstæður, að fsraelsríki mundi
óðara hrynja, ef það nyti ekki stórkost-
legrar hjálpar að utan, bæði frá sam-
böndum Gyðinga, víðs vegar um heim,
en fyrst og fremst frá ríkisstjórn
Bandaríkjanna. K. S.
Öryggisbeltin loksins tekin upp í USA
„ ... árið 1962 fórust 46.000
manns í umferðarslysum....
Sex þúsund þessara slysa voru
algjörlega óþörf.... ef öku-
mennirnir hefðu verið með
öryggisbelti, væru þeir líifs í
dag......“
essi ummæli komu. hart
og afdráttarlaust, frá
alvarlegum manni í sjónvarpinu.
— Þetta er ekki ein þessara aug-
lýsinga, sem menn eru vanastir
að sjá og heyra!
Þetta er þáttur í mikill herferð hjá
Slysavarnaráðinu, sem hefur sannað
með hryllilegum dæmuim, hversu
nauðsynleg öryggisbeltin séu.
Það má segja, að þessi herferð hafi
þegar gert mikið gagn. Hún hófst
fyrir þremur árum, og þá fannst
öllum almenningi þessi öryggisbelti
vera nánast hlægileg —ónauðsynleg
og „stelpu-strákaleg“.
En hér hefur almenningsálitið
breytzt. Enda þótt ekki nema lítið
brot af þessum 80 milljónum bíla
hafi „axlabönd“, þá þykir það ekki
lengur viðeigandi að broisa að þeim,
sem nota þau.
F yrst kvað að þessu fyrir alvöru
1961, þegar allir stjórnarbílar, allt
frá vörubílum hersins til ráðherra-
bíla í Washington, fengu öryg.gisbelti,
og um leið var sent umburðarbréf
þess efnis að þau væru þarna ekki
„upp á stáss“. Þau ætti að nota. Ef
það væri ekki gert, gætu starfsmenn
stjórnarinnar leitað sér að trygging-
um — að líkindum lika, — að at-
vinnu.
Þetta ákvæði getur haft mikla þýð-
ingu fyrir umferðaröryggi, og þar
sem um margar milljónir bíla er að
ræða, þá ber ekki að skoða þetta sem
nein látalæti af hálfu stjórnarinnar.
Samtímis hafa mörg einstök rí'ki kom-
ið á eftir með svipaðar reglur fyrir
sitt starfsfólk, og svo bílastöðvar.
Fyrr og síðar hafa bílaframleiðend-
ur fengið margt skammaryrðið að
heyra, og oft með fullum rétti, en
nú, þegar almenningsálitið hefur snú-
izt, hafa þeir sýnt, að þeim er það
að minnsta kosti ekkert um geð að
gera bílana öruggari, ef hægt er að
gera það, án þess að það bitni á
sölunni.
Eitt hinna stóru bílfyrirtækja
(Studebaker) hefur nýlega gefið út
tilkynningu um, að á öllum gerðum
þeirra verði framvegis sem fastur
liður, öryggisbelti á framsætinu. Enda
þótt ólar um axlirnar væru betri
og farþegar í aftursæti verði enn að
hætta lífi sínu varnarlausir, er þetta
þó spor í rétta átt.
Einn af forstjórum Studebakers,
sagði, þegar þessi nýjung kom fyrst
fram: „ .... öryggistæki verða að
vera fastur liður í skynsamlega út-
búnum bíl, og ekki afgreiðast eftir
sérstakri beiðni kaupandans. Ef
kaupendur okkar vilja vera lausir
við þau, verða þeir að biðja um-
boðsmanninn að taka þau burt, áður
en bíllinn er afhentur".
Þegar maður þekkir afstöðu amer-
ískls bílstjóra, sem er talsvert væru-
kær og hefur tilhneigingu til að „gera
það, sem rétt er og aðrir gera“, eru
litlar horfur á, að þeir láti taka burt
beltin, úr því að þau eru þarna kom-
in á annað borð. En ef einhver kaup-
andinn vill fyrir hvern mun hafa
beltalausan bíl, þá ætti hann þó fyrst
og fremst að hugsa um fjölskylduna,
sem gæti eftir á sagt, að „pabbi hefði
farið skakkt að“ og látið taka þau
burt. Og hvers vegna þá að ganga
með samvizkubit, þegar ekki var ann
að en láta þau vera kyrr, og reynsl-
an í Ameríku er sú, að flestir nota
beltin, úr þvii að þau á annað borð
eru þarna.
Þessi framtakssemi sýnir ennfrem-
ur, að beltin eru að fá útbreiðslu á
markaðinum. Undirtektir undir ráð-
stafanir hins opinbera voru svo ai-
mennar, að verksmiðjan gaf skömmu
síðar út tilkynningu um, að fram-
vegis yrðu einnig vörubilax með
svona öryggistæki.
16. tölublað 1963
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS Q