Lesbók Morgunblaðsins - 05.05.1963, Blaðsíða 16

stýrið, og í ár hafa bílaframleið-
endur ekki látið sitt eftir liggja,
til þess að gera árið 1963 að
„kvennaári". — Það segia að
minnsta kosti auglýsingamenn-
irnir þeirra.
Árgerðirnar 1963 eru þægilegri,
glæsilegri, léttari í akstri, öruggari
í umferðinni, hentugri fyrir „fjöl-
skyl-du- og heimilislíf“ (sic!), auðveld
ari að komast inn í og út úr, fínni,
fallegri og ... hástigin eru óteljandi
í þessum dúr.
Áhuginn á veika kyninu er nú eng-
in ný bóla. Hann hefur átt þátt í hin-
um og þessum nýsköpunum, sem jafn
vel við aðrir dauðlegir, teljum sjálf-
sagða hluti, svo sem eru sjálfskipt-
ingin, hanzkahólfið, kveikjarinn,
kraftstýri og olnbogastuðningur.
Nýjasta nýbt á þessu sviði er
„sveiflustýrið“, sem hægt er að stilla
í sjö mismunandi horn eða halla,
allt eftir því, hve hávaxinn ekillinn
er, hversu nærri stýrinu hann vill
sitja, og masti mismunur stillinganna
er 30°, lægst 6 cm og hæst 17.5 om
fyrir ofan sætið, svo að óþarfi er að
vinda sér út úr sætinu út á hlið.
Þetta „þægindahalla" stýri er með
fjaðraverki í, svo að ekki þarf annað
en þrýsta á fjöður, til þess að það
lyfti sér sjálfkrafa, þegar maður þarf
að fara út úr bílnum.
En sem sagt er þetta aðeins nýj-
asta nýtt í þessu kapphlaupi um kven
hylli, á síðasta aldarfjórðungi, eftir
ráðum gallup-sérfræðinganna, þegar
þeim hefur tekizt að útskýra það,
sam snýr að baki umferðarbrosinu duil
arfulla á andlitinu á systrunum sem
Mona Lisa kann að eiga nú á dög-
um.
En auk þeirra endurbóta, sem þeg-
ar hafa verið nefndar, hafa fleiri
komið til sögunnar, svo sem breiðari
dyr, svo að konurnar geta tekið sig
betur út, þegar þær fara út og inn,
ennfremur stærri afturspeglar og rúð
ur, svo að betur sést aftur fyrir,
endurskipulagning á mælaborðinu,
svo að auðveldara sé að ná til hnapp-
anna, hækkun á hemilstiginu i hæð
við benzíngjöfina, og hreyfanlega
framsætið, sem getur gefið ökumann-
inum þægilegustu fjarlægð frá fót-
stiginum. Þettá síðastnefnda hefur
minnkað hemlunartímann um 29%
eða að meðaltali 4.3 metra við 45
km. ferð.
Ak sveiflustýrsins hafa bætzt við
á þessu ári þægindi fyrir „ungu
móðurina", svo sem pelahitari og
rafmagns-barnateppi, nýir öryggis-
lásar á hurðum og sæti og teppi úr
plasti eða nælon, sem hægara er að
halda hreinum.
Önnur endurbót er nú frekar hé-
gómleg: hanzkahólf með innbyggð-
ri málningardós, með stórum spegli
í lokinu, naglalakk í mörgum litum,
rúm fyrir varalit, mascara og púð-
urdós. Þetta er útbúið þannig að hægt
sé að draga það út á ferð, svo að
frúin geti á leiðinni í samkvæmi lagt
síðustu hönd á stríðsmálninguna, í
stað þess að láta manninn bíða sér
til óbtóa fyrir dyrum úti.
En bak við allan þennan hégóma
leynist þó oft eitthvert vit, og sann-
ast þar spænskt máltæki: „Enda þótt
kvennaráð séu oft heimskuleg, er sá
heimskur, sem ekki fer að þeim“, og
jafnvel þótt hægt sé að skamma
ameriska bílasmiði fyrir eitt og ann-
að, er að minnsta kosti ekki hægt að
ásaka þá fyrir heimsku, þegar um það
er að ræða að fá fólk til að kaupa
bíla .
Rafeindirnar í þjónustu umferðarinnar
SÚ borg heims, þar sem
verst er að komast
áfram. Þennan vafasama vitnis-
burð fær New York. Einkum á
þetta við um umferð yfir þvera
borgina, „cross town“, eins og
það er kallað á máli þarlendra.
Á annatímanum getur það tekið
klukkustund að aka vegalengd-
ina frá Austuránni annarsvegar
við Manhattan og til Hudson-
fljótsins hinsvegar. Hindrana-
laust ætti þetta að vera fjögurra
eða fimm mínútna akstur.
Enda þótt skárra sé að aka eftir
endilangri eyjunni „up“ — eða „down
town“ eru umferðahnútar, endalaus-
ar biðraðir og vælandi bílflautur al-
gengari hér en í nokkurri annarri
borg.
Hingað til hefur umferðalögreglan
árangurslaust reynt að hafa hemi-1
á umferðinni, með því að telja öku-
tækin og haga svo umferðaljósunum
eftir þörfum. En jafnframt sem þessu
var komið á, á einum stað, tóku öku-
mennirnir eftir því og hnöppuðust
saman á þessa staði og allt fór út
um þúfur aftur — og þá varð lög-
reglan að taka fyrir einhvern ann-
an stað, en varð alltaf einum ofsein.
etta leit ekki vel út, allt þar
til „skipulagsverkfræðingur" einn,
að nafni S.Y. Rhee, komist nýlega að
því, að liklega mætti leysa vandann
með rafmagnsheila.
í staðinn fyrir að stilla umferða-
ljósin, hvert um sig á vissan víxl-
tíma, allan sólarhringinn, vill hann
nú setja hvern umferðavita í sam-
band við geysistóran rafmagnsheila,
sem verkar eins og „master-control“.
Eftir nákvæma umferðartalningu
við hver gatnamót, sem nokkuð kveð
ur að, verða umferðaljósin stillt þarm
ig, að umferðarstraumnum verði gert
tiltölulega hægt fyrir að komast á-
fram sem tafarminnst. Á sama hátt
verða stillt þau ljós, sem næst koma
í röðinni, svo að ökumennirnir eigi
það ekki á hættu að komast gegn
um eitt ljósið, til þess eins að purfa
að stanza við það næsta.
egar svo skipulag er komið á
þetta, kemur Rhee fyrir „flóði" og
„fjöru“ í rafeindaheilann, þannig að
ljóstíminn hagi sér eftir umferðinni,
bókstaflega frá mínútu til minútu.
Þegar þetta hefur verið prófað til
hlítar, eru allar hugsanlegar breyt-
ingar og frávik færð inn í „minni“
vélarinnar, með gataspjaldi, og þegar
þetta hefur verið prófað og endur-
bætt, telja menn, að biðtíminn geti
komizt niður í lítið brot af því sem
hann er nú.
Auk þess, sem menn vilja afnema
það mikilvæga — og hættulega —
atriði, sem illt skap og reiðiköst
manna geta verið í umferðinni, er
hægt með þessu að sleppa við milij-
ónatap í benzíni, aukagreiðslum til
leigubílstjóra og slit á vélum bílaima.
í leikmanns augum er fyrsttalda
atriðið sennilega eftirsóknarverðast.
Sá, sem vill fá hugmynd um, hvað
það er að aka bíl í New York, verð-
ur að hugsa sér eitthvað, sem hann
þekkir svipað að heiman, svo sem
Alþingishátíðina eða lýðveldishátíð-
ina á Þingvöllum. Þannig þvögur
eru daglegt brauð í New York, o-g
hefur hvorki góð áhrif á skap öku-
manna, né á umferðina.