Lesbók Morgunblaðsins - 08.03.1964, Blaðsíða 12

Á SKÍÐUM
Framhald af bls. 1
um við ekki af gömlum og góðum lands-
sið og stakk hver okkar sinni vísu í vörð-
tina. Hitastig var nú -í- 10° og stinnur
næðingur, svo að við höfðum ekki langa
viðdvöl þar efra. Drukkum við nú skiln-
eðarskál við þá vini okkar, Gunnar frá
Tjörnum og Björn, í heitu kaffi, og þökk-
uðum þeim sem bezt við kunnum góða
fylgd.
Jæja, nú áttum við enga að nema
sjálfa okkur, og fyrsta verk okkar .var
að leggja á sjálfa okkur aktýgin og ger-
ast hestar. Við Tryggvi beittum okkur
fyrir sleðann, sem skriðmælirinn (log)
var festur á, en þeir Axel og Sörensen
fyrir hinn. Skíðafæri var ágætt, en sleð-
arnir þungir — 200 pd. á hvorum, —
og sjálfir vorum við uppgefnir eftir
brekkuraunina. Við komumst því ekki
nema 6 km. á 2 tímum, og tjölduðum
kl. 7 um kvöldið. Vorum við þá 3000 fet
yfir sjávarfleti, hitastig -4- 16°, veður
kyrrt og lítilsháttar snjókoma. Kveiktum
við nú á báðum prímusvélunum og brátt
var fyrsta máltíðin framreidd: hafra-
súpa, harðfiskur, svínasteik, og kaffi á
eftir. Þess þarf ekki að geta að við
höfðum gráðuga matarlyst.
Eftir það tókum við að huga að húð-
fötunum, og skreið síðan hver í sitt. Höfð-
um við væna snjóköggla undir höfðinu.
Við festum þegar væran svefn eftir fá-
einar mínútur, og þótt við værum 3000 f.
yfir sjávarfleti og kuldinn 16°, sváfum
við af til morguns, svo fast og rólega,
sem fremst verður á kosið.
Föstudaginn 20. marz fórurri við á fæt-
ur kl. 6 og var þá hitastig -4- 15°, en veð-
ur kyrrt og bjart. Kl. 8 lögðum við af stað
og stefndum beint í suður á Laugafell
en ekki í útsuður, svo sem hin gamla
ferðamannaleið liggur til Eysfri-Polla.
Skíðafæri var hið bezta, enda engar tor-
fserur á leiðinni fyrr en um hádegisbilið.
f>á komum við að gjám miklum, sem
urðu oss þrándur í götu. Gátum við
ekki komið sleðunum yfir þær á aðra
leið en þá, að við létum þá síga niður
öðrum megin, en hófum þá upp hinum
megin, og tafði þetta ekki lítið fyrir okk
ur. Væntanlega hefir það verið Geld-
ingsá, sem við hér fórum yfir. Þá er leið
fram á daginn höfðum við yndislegt út
sýni yfir norðurhluta Hofsjökuls og fjöll
in fyrir vestan hann og útsunnan, en í
suður-landsuðri giitruðu Tungnafells-
jökull og Vatnajökull. Einkum var Hofs
jökúll undrafagur, hvítur og heill, svo
að hvergi varð fundin rifa né sprunga
með kíki. Um hádegið hafði verið 9°
kuldi, nú var hann orðinn 15°, en skíða-
færið ágætt og blæjalogn. Kl. 7 um
kvöldið komum við að Laugafelii. Jök-
ulsá eystri, sem rennur milli Lauga-
fells og Laugaöldu, sást hvergi. Mjall-
breiðan huidi hana. Skriðmælirinn tjáði
að dagleiðin hefði verið 24 km. Kuld-
inn var 17°. Við tjölduðum í snatri und-
ir Laugafelli, en þó ekki nær fellinu en
svo, að snjóflóð gæti ekki grandað „sælu
húsinu", sem nú var 2900 f. yfir sjávar-
fieti.
Kl. 9 kom matreiðslumaðurinn inn og
sagði, að nú væri kuldinn 23°. Þá þótti
mér nóg um og með því að „gólfkalt"
var orðið, sýndist okkur ráð að skipta
nóttinni í vökur á millum okkar, svo
að aldrei dæi á prímus-vélinni. Við skrið
um 3 í húðfötin, en vökumaður bar okk-
ur sjóðandi heitt toddý og var það hin
bezta hressing. Húðfötin reyndust ágæt-
lega, enda voru þau úr sauðagærum, og
er lítil mannraun að liggja úti í óbyggð-
um í þeim umbúðum. Kl. 11 sagði vöku-
maður, að kuldinn væri þá aðeins 8°.
Mér þótti þótti undrum sæta, hve þau
umskipti voru snögg, og trúði ég satt
að segja ekki vökumanni, hélt, að annað
hvort hann eða hitamælirinn hefði orð-
ið fyrir áhrifum af toddýinu. Ég fór því
á fætur til þess að gæta betur að mælin-
um, en saga vökumanns reyndist sönn.
Við fluttum þá sleðann, sem mælirinin
var festur á, lengra burt írá tjaldinu, og
breyttist hitastigið ekki við það. Þótti
þá óþarfi, að nokkur vekti og fór vöku-
maður í húðfat sitt og svaf ásamt okkur
hinum þangað til kl. 7 morguninn eftir.
Laugardaginn 21. marz var þoka um
morguninn og nokkur snjódrífa úr ú.t-
suðri, kuldi 9° (kl. 7). Við höfðum veðr-
ið í fangið og skyggni var hið versta,
svo að við máttum ekki greina, hvort
fram undan voru flatir eða gjár, og sótt-
ist okkur því seint gangan. Einn varð að
vera á undan og hafa taug um sig, og
komumst við ekki nema 10 km. á fyrstu
5 klukkutímunum. Um hádegið gekk
vindurinn heldur til norðurs, og reynd
um við þá að koma seglum við á sleð-
unum, — skíðasegl reyndum við líka, —
en með því að við höíðum vindinn á
hlið, þá kollsigldu sleðarnir sig, hvor á
fætur öðrum, og lá þá allt saman vemb-
iifláka í snjónum, segl, stög, aktýgi,
skíðin, sleðarnir og við sjálfir. Urðum
við bráðlega fullþreyttir á þeim leik.
Veðrið fór sívaxandi og kl. 2 var hann
kominn í hánorður. Settum við þá upp
sleðaseglin og brunuðum nú áfram h.u.b.
2 km. En nú brast á stórhríð, svo að allt
varð í einu kófi, og með því að okkur
var allt ókunnugt um landslagið þótti
okkur rióg um skriðinn á sleðunum og
þorðum því ekki annað en feila seglin.
Kl. 4 var veðurhæðin orðin svo mikil,
að sleðarnir þutu áfram seglalausir und
an vindinum, en við skíðamennirnir átt-
um fullt í fangi með að hamla, svo að
við hefðum einhverja stjórn á ferðinni.
Loks sáum við, að ófært var að halda
áfram á þann hátt og tókum við þá af
okkur skíðin og lögðum þau á sleðana.
Snjórinn rauk og þyrlaðist, svo að við
sáum ekki skíðislengd fram undan okk-
ur. Sáum við þá ekki annað ráð vænna,
en að við búndum okkur saman með
taug og óðum síðan snjóinn þangað til
kl. 6. Það var ótrúlega notalegt 1 slíku
iliviðri að vita með sjálfum sér, að mða
ur þarf ekki að hafa fyrir því að leita
uppi bæ eða veitingastað, heldur flytur
maður sjálfur heimilið með sér og getur
reist það frá grunni á fáeinum mínút-
um. Það kvöld vorum við handfljótir, er
við reistum tjaldið. Skriðmælirinn sýndi,
að við höfðum farið 23 km, kuldinn var
9°. Við höfðum hvorki bragðað vott né
þurrt um daginn, og höfðum því sæmi-
lega lyst á kvöldmatnum (hafrasúpu og
tvöföldum skammti af nautaketi).
Heldur mátti heyra veðurgný um nótt
ina, og var stundum rykkt allóþyrmilega
í tjaldið, svo að við vöknuðum við. Var
líkast að heyra sem mörg hundruð fánar
smyllu og skyllu saman yfix höfðum
okkar.
Sunnudaginn 22. marz var kuldinn 9°
og ákaft hríðarveður af landnorðri, svo
að varla sá handa skil. Okkur kom því
saman um að bíða átekta og halda kyrru
fyrir.
Okkur hafði verið spáð, að við mund-
um hreppa stórhríðar og illviðri, sem
kynnu jafnvel að standa yfir í eina eða
tvær vikur. — Við vissum ekki nema
þessar spár mundu rætast og þótti því
ráðlegast að byrja þegar að draga mat
við okkur. Ákváðum við því að fram-
vegis skyldi hver okkar fá 1 lítra af
hafrasúpu, (4 harðfisk, 2 smurðar kex-
kökur og 1 stykki af súkkulaði á dag,
en þar að auki nautaket annan hvern
dag. Taldist okkur svo til, að við hefð-
um nægar vistir í 36 daga ef svo væri
skammtað, svo að öllu var nú. óhætt.
Þar að auki vom húðfötin svo frá-
bærlega skjólgóð, að óþarft var að
kynda prímus-vélarnar til upphitunar.
Vettlingar okkar og risthlífar voru
nú orðnar svo lasburða, að við sátum
fram undir hádegi við að stoppa og
staga. Tryggvi saumaði sér jafnvel nýj-
ar risthlífar. Ég er ekki viss um, að all-
ar húsmæður fari fimlegar með sauma-
nálina og stagnálina en við!
Um hádegið kveiktum við á prrmus-
vélinni til þess að sjóða hafrasúpu, en
allt í einu brast á það æði-veður, að
okkur kom ekki annað til hugar en að
tjaldið mundi slitna upp og allt sem í
því var lauslegt fara forgörðum. Við
slökktum í snatri á vélinni og fórum
að láta allt niður, en þá slotaði veðrinu,
svo að kl. 2 gátum við aftur kveikt á
vélinni og mötuðumst síðan. Að vísu
vorum við nú ekki hræddir um tjald-
ið, en þó var ekkert viðlit að leggja af
stað út í iðulausa stórhríð. Við tókum
því til spilanna, fórum í „bridge“ og
skemmtum okkur prýðilega.
Kl. 7 um kvöldið skall aftur á af-
spyrnurok, sem við vorum alveg vissir
um að mundi svipta upp tjaldinu. Við
létum því allt niður aftur, og varð ekki
meira úr borðhaldi þann daginn. Við
tíndum á okkur hverja spjör, sem við
höfðum meðferðis, því að nú leit út fyr
ir, að við mundum ekkert hafa yfir höf-
uðið um nóttina. Þarna sátum við nú
uppi á millum jökla, 2800 f. yfir sjávar-
fleti, í 10° kulda og 100 km. frá næstu
byggðum. Sumum mundi nú ef til vill
ekki hafa litizt á blikuna, en þó var
engin ástæða til að láta sér slíkt í aug-
um vaxa. Við höfðum bæði sleðasegl,
segldúk og tvö mikil skíðasegl. Okkur
hefði aldrei orðið skotaskuld úr því að
grafa okkur niður í einhvern skaflinn,
refta yfir með skíðunum, leggja svo
seglin ofan á og moka síðan snjó yfir.
Við vorum því í engri hættu staddir, en
mikil tímatöf hefði okkur orðið að þessu,
því að slíka snjókofa hefðum við aldrei
getað gert á skemmri stundu en 1—2
klukkutímum, en tjaldið gátum við allt
af reist á 5 mínútum. Þess vegna vorum
við einráðir í því að láta það ekki a£
hendi við illviðrið fyrr en í fulla hnef-
ana.
Við höfðum nú komið öllum far-
angri okkar fyrir í 4 kössum og sett
hvern þeirra í sitt horn tjaldsins. Við
fói'um nú í húðfötin utan yfir hin föt-
in, settumst hver á sinn kassa og studd
um tjaldið með öxlunum. í þeim stell-
ingum sátum við alla nóttina. Veðrið
æddi og ólmaðist og þreif svo óþyrmi-
lega í tjalddúkinn,. að við fleygðumst
fram og aftur, eins og við værum í slæm
um vagni á ósléttum vegi. Og allt a£
kváðu við sömu hrinurnar og sömu org-
in! Loks varð Axel leiður á gólinu og
tók að syngja „Tóta litla tindilfætt“,
svo sem til tilbreytingar. Kl. 1 um nótt-
ina urðum við varir við h. u. b. 5 cm.
rifu í tjalddúknum, og nú var öllum
boðið að gæta sín sem bezt og bjarga
öllu, sem bjargað yrði, því að nú leit
ú,t fyrir, að tjaldið væri úr sögunni. Við
höfðum skíðaseglin tilbúin til þess að
breiða þau yfir okkur þangað til veðr-
ið batnaði svo, að við gætum gert okk-
ur snjókofa. Þetta er hið einkennileg-
asta og illúðlegasta óveður, sem ég man
eftir. Fellibylurinn stóð venjulega af
norðri, en svo gat á einni svipstundu orð
ið dúnalogn, sem hélzt 1—2 mínútur.
Þá skall hann á aftur eins og fallbyssu-
skot úr annarri átt. Á þessum ósköpum
gekk alla nóttina. Við kölluðum þenn-
an tjaldstað Skrattabæli.
Ég fann til mín af því, að hingað til
hafði enginn getað bent á, að nokkurs
væri á vant um útbúnaðinn. En nú kast-
aði Sörensen fram þeirri athugasemd, að
eitt hefði þó gleymzt, en það væri sauma
vél til þess að sauma nýtt tjald á, ef
þetta fyki. Ég varð að játa, að þar
hefði mér yfirsézt. En hins vegar höfð-
um við allir reynzt svo saumkænir um
morguninn, að ég taldi enga hættu' á
því, að við gætum ekki komið saman
tjaldi, ef á þyrfti að halda.
Mánudaginn 23. marz slotaði storm-
inum nokkuð um morguninn kl. 6. Mat-
reiðslumaður tók þá þegar til starfa, svo
að hafrasúpan yrði soðin áður en næsti
bylurinn skylii yfír. Við hinir fórum
að athuga, hve miklu tjóni óveðrið
hefði valdið. Við höfðum daginn áður
fjötrað sleðana saman og bundið skíðin
Neffan undir Vatnahjalla
12 LESBOK MORGUNBLAÐSINS
9. tölublað 1964