Lesbók Morgunblaðsins - 26.07.1964, Side 3

W. Sommersei Maugham;
DOMSTÓLLINN
au biðu þess þolinmóð, að röð-
ín kæmi að þeim og þalinmæði var
þeim ekkert nýtt; þau höfðu iðkað hana,
611 þrjú, áf staðfestu, í þrjátíu ár. Alla
sevina höfðu þau verið að búa sig und-
ir þetta augnablik og nú biðu þau at-
burðarins, ef ekki full sjálfstrausts, —
,því að það hefði ekki verið viðeigandi
á svo stórri stund —, þá að minnsta
kosti með von og hugrekki. Þau höfðu
fetað hinn stranga og mjóa veg, þótt
blómleg engi syndarinnar blöstu svo
girnileg við þeim; upplitsdjörf en með
sársauka í hjarta höfðu þau staðizt á-
BÓkn freistinganna; og nú, að lokum
hinnar erfiðu vegferðar, væntu þau laun
enna. Þau þurftu ekki að segja neitt,
því að hvert þeirra þekkti hugsanir
hinna, og þau skynjuðu, að hin sama
lausnartilfinning gagntók þau öll þrjú
og fyllti líkamslausar sálir þeirra þakk-
i læti. Hvílíkur kvíði mundi nú hafa
níst þau, ef þau hefðu látið undan ástríð-
unni, sem hafði þá virzt nærri ómótstæði
leg, og hvílík vitfirring það hefði verið,
ef þau hefðu, fyrir fáein unaðarár, fórn-
aö því Eilífa Lífi, sem loksins Ijómaði
6vo skært framundan. í>eim leið eins og
mönnum, er hafa naumlega sloppið við
enöggan og voveiflegan dauða og snerta
á sér hendur og fætur, líta með undrun
í kringum sig og eiga erfitt með að
Irúa, að þeir séu enn á lífi. Þau höfðu
ekkert gert, sem þau gátu ásakað siig
íyrir, og brátt þegar englar þeirra
kæmu og segðu þeim, að augnablikið
væri upp runnið, mundu þau ganga
fram, eins og þau höfðu gengið í gegn
um þann heim, sem nú var svo langt
að baki; hamingjusöm yfir að hafa gert
skyldu sína. Þau stóðu öriítið til hlið-
ar, því að þrengsli voru mikil. Hræði-
leg styrjöld stóð yfir og árum saman
nafði endalaus röð hermanna af öllum
þjóðum, manna í blóma lífsins, gengið
fyrir dómstólinn; einnig konur og börn
sem höfðu hlotið ill ævilok fyrir at-
beina ofbeldis eða þess, sem óhugnan-
iegra var, sorgar, sjúkdóma og hung-
urs; og í forsölum himnaríkis ríkti eigi
alllítil ringulreið.
að var líka vegna styrjaidarinn-
ar, að þessar þrjár fölu vofur biðu dóms
ins. Því að Jóhn og Mary höfðu verið
farþegar á skipi, sem tundurskeyti frá
kafbáti sökkti; og Ruth, heilsulaus orð-
in af ex'fiði, er hún hafði helgað sig með
svo. miklu göfuglyndi, þoldi ekki áfall-
ið og dó, þegar hún frétti lát mannsins,
sem hún hafði elskað af öllu hjarta.
John hefði reyndar getað tekizt að
bjarga sér, ef hann hefði ekki reynt að
bjarga konu sihni; hann hataði hana
og hafði hatað hana af alhug í þrjátíu
ór; en hann hatfði ávallt komið fram við
hana eins og skyldan bauð, og nú, á
hinnj skelfilegu hættustund, hvarflaði
aldrei að honum, að harm gætí annað
gert.
Loks tóku englar þeirra þau sér við
hönd og leiddu þau til Næi'verunnar.
Um stund gaf hinn Eilifi þeim ekki
minnsta gaum. Ef satt skal segja, var
Ihann í slæmu skapi. Stuttu áður hafði
komið fyrir dóm heimspekingur, sem
hafði látizt, saddur lífdaga og hlaðinn
heiðri, og hafði tjáð hinum Eilífa um-
búðalaust, að hann tryði ekki á hann.
Þetta mundi ekki hafa raskað rósemi
Konungs konunganna, það hefði einung-
is getað komið honum til að brosa; en
heimspekingurinn, sem færði sér í nyt
— og kannski var það óheiðarlegt —
hina óákjósaniegu atburði, sem þá vox-u
einmitt að gerast á Jörðinni, hafði
spurt hann, hvernig mögulegt væri, ef
hlutlaust væri á máljn litíð, að sam-
raama Almætti hans og Algæzku.
„Enginn getur neitað tilveru hins
Illa“, sagði heimspekingurinn drembi-
lega. „Nú, ef Guð getxir ekki komið í
veg fyrir hið Illa, er hann ekki almátt-
ugur, og ef hann getur komið í veg
fyrir það en gerir það ekki, er hann
ekki algóður.*
Þessi röksemdafærsla var hinum Al-
viti-a engin nýjung, en hann hafði alltaf
leitt hjá sér að íhuga málið, því það er
staðreynd, að þótt hann vissi allt, vissi
hann ekki svarið við þessu. Jafnvel Guð
getur ekki gert tvo og tvo að fimm. En
heimspekingurinn fylgdi laginu eftir, og
eins og heimspekingum er títt, er þeir
draga óréttlætanlegar ályktanir af senni
legum tilgátum, hafði hann lokið máli
sínu nieð yfirlýsingu, sem var vissulega
fráleit við þessar aðstæður.
„Ég vil ekki trúa“, mælti hann, „á
Guð, sem er ekki almáttugur og algóð-
ur.“
að var þá ef til vill ekki laust við,
að hinum Eilífa létti, er hann beindi
athygli sinni að skuggunum þremur,
sem stóðu auðmjúkir en þó vongóðir
frammi fyrir honum. Þeir, sem lifa og
hafa til þess svo skamman tíma, tala of
mikið, þegar þeir tala um sjálfa sig; en
hinir dauðu, sem eiga eilífðina fyrir
sér, eru svo málgefnir, að einungis engl-
ar gætu hlýtt á þá með hógværð. Þetta
er í stuttu máli sagan, sem þessir þrir
sögðu: John og Mary höfðu lifað í ham-
ingjusömu hjónabandi í fimm ár, og til
þess tíma, er John kynntist Ruth, elsk-
uðu þau hvort annað, eins og flest hjón
gera, með einlægri ástúð og gagn-
kvæmri virðingu. Ruth var átján ára,
tíu árum yngri en haxui, töfrandi, tign-
arleg vera, og yndisþokki hennar var
ómótstæðilegxxr; sál hennar var eins
heil'brigð og líkaminn, og þyrst í náttúr-
lega hamingju. Hún var því fær um að
ná því stigi mikilleika, sem er fegurð
sálarinnar. John varð ástfanginn af
henni og hún af honum. En það var
ekki nein venjuleg ástríða, sem hreif*
þaú; það var eitthvað svo gagntakandi,
að þeim fannst það eitt gefa langri sögu
heimsins gildi, að hún hafði stefnt þeim
saman. Þau elskuðu sem Daphnis og
Chloe eða Paolo og Francesca. En eftir
fyrstu hrifningarstundina, er þau upp-
götvuðu ást hvort annars, fylltust þau
örvæntingu. Þau voru siðprúð og báru
virðingu fyrir sjálfum sér, þeim trúar-
skoðunum, sem þeim höfðu verið inn-
rættar, og því þjóðfélagi, sem þau lifðu
í. Hvernig gat hann svikið saklausa
stúlku, og hvaða rétt hafði hún til að
gefa sig að kvæntum manni? Og svo
varð þeim ljóst, að Mary vissi af ást
þeirra. Það trúnaðartraust, sem hún
hafði borið í brjósti til manns síns, rið-
aði til falls; og með henni bærðust til-
finningar, sem hún hefð'i aldrei álitið,
að hún gæti alið með sér, afbi'ýði og
ótti við að hann yfirgæfi hana, reiði
vegna þess að yfirráðum hennar yfir
hjarta hans var ógnað, og undarlegt sál-
arhungixr sem var sárara en ástin. Henni
fannst hún mundi deyja, ef hanh yfir-
gæfi hana; og samt vissi hún, að ef hann
elskaði var það vegna þess að ástin hafði
sótt hann heim, en ekki vegna þess að
harrn hefði leitað hennar. Hún ásakaði
hann ekki. Hún bað um styrk; hún gi'ét
í hljóði beiskum tárum. John og Ruth
sáu hana veslast upp fyrir augum sér.
Barattan var löng og hörð. Stundum
voru þau að því komin að gefast upp
fyrir brennandi ástríðunni, sem gagn-
Framhald á bls. 12
iiiiiitiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiititiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiin iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiitiin
1 IVAR ORGLAND, sem árum saman var norskur sendikennari
= við Háskóla íslands, er staddur hér á landi í stuttri heimsókn.
= Fyrir skömmu kom út eftir hann ný ljóðabók, „Farvegar", sjö-
n unda frumsamda ljóðabók hans, en hann hefur jafnframt gefið út
= fjórar bækur með ljóðaþýðingum eftir þá Davíð Stefánsson (1955),
== Stefán frá Hvítadal (1958), Tómas Guðmundsson (1959) og Stein
i Steinarr (1960). Auk þess kom út hjá Menningarsjóði fyi'ra bind-
H ið af riti hans um Stefán frá Hvítadal árið 1962. s
1 Meðfylgjandi ljóð er \ úr „Farvegar", =
— Islandsk kveld ss
1 Eftir Ivar Orgland |
rE Med högblá panne Or hav ris drangar =
== i avdags-eld i gloraudt skjær.. =
= Sgg jökulöyi Eit skrin skal liggja =
E og skin i kveld. i tindom der, i
Með drag sá reine ei gullgylt kiste v I
ho gler mitt sinn som den skal ha n
= it von pá mörker som nár dit eingong =
og mismód vinn. ved soleglad. =
— Dem kvite solnatt, No speglast römdi 1
det skirings-blá som klár krystall.
í hennar ásyn Bjart lysér kvelven i
= kan svala trá. i Æges hall.. =
Eit Ijosvell ströymer Or havgullbliket =
or opne sund som sylv or mar, =
ned’ livet lyftest stig jökulriket, 1
or skumingsblund, med’ soli glar. 1
iimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiii'
1 25. tölublað 1364
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 3