Lesbók Morgunblaðsins - 28.08.1966, Qupperneq 2

Hússein (Husain) konungur
af Jórdaníu er aðeins
Jirítugur að aldri, en hefur þó bor-
ið kórónu Hassemítaættarinnar 1
þrettán ár. Emíratið Trans-Jór-
danía var sett á stofn árið 1922,
þegar Abdúlla, afi Hússeins, var
gerður að emír yfir landinu milli
Arabíu og Sýrlands, en ættmenn
hófðu áður ríkt yfir E1 Hejaz eða
Hedjaz við Rauðahafið á norð-
vesturströnd Arabíuskaga. Þegar
land Hassemíta (eða Achémíta) var
lagt undir hið nýstofnaða ríki,
Saudi-Arabíu, fengu þeir yfirráð
yfir tveimur ríkjum, sem búin
voru til úr fyrri skattlöndum
Tyrkjasoldáns í Miklagarði, þ. e.
írak (Mesópótamíu) og Trans-Jór-
daníu. Völdum ættarinnar lauk
sviplega í írak. Árið 1946 var
emíratinu í Trans-Jórdaníu breytt
í konungsríki, og Abdúlla emír tók
sér nafnið Abdúlla I. konungur af
Trans-Jórdaníu. Hann var myrtur
í Jerúsalem árið 1951. Elzti sonur
hans, Talal, tók þá við völdum, en
biátt kom í ljós, að hann var hald-
inn ólæknandi geðsjúkdómi. Var
hann þá sendur í heilsuhæli í Sviss,
en elzti sonur hans, Hússein, gerð-
ui að ríkisstjóra hinn 11. ágúst
1952. Samkvæmt lögum, sem mót-
uðust af fornri, arabískri hefð, gat
hann ekki borið konungsnafn, fyrr
en hann hafði lifað sautján sinnum
tólf rétta tunglmánuði. Þegar
hann hóf átjánda tunglárið, var
hann krýndur í Amman, höfuð-
borg ríkisins, 2. maí 1953. Eftir að
friður komst á við ísrael, eignaðist
Trans-Jórdanía land í Palestínu,
vestan Jórdanar, og var nafn ríkis-
ins breytt í samræmi við það, svo
að það heitir nú Jórdanía.
Hússein er fæddur árið 1935, svo
að hann verður 31 árs á þessu ári.
Hann 'nlaut fyrstu menntun sína hjá
öldungum ættar sinnar og skriftlærð-
um fræðimönnum, sem sóttir voru til
beztu skóla í Arabalöndunum. Amman
var í æsku hans ekki annað en frum-
stætt sveitaþorp í miðju eyðimerkur-
lanai, sem bedúína-hirðingjar reikuðu
um með hjarðir sínr.r. Afi hans fékk
einnig kennara frá Bretlandi, til þess
að afkomendur hans fengju víðari sjón-
deildarhring en miðaldaþjóðfélagið í
evðimörkinni gat veitt þeim, og jafnyel
frá Frakklandi, se.nnilegn aðeins til þess
að stríða Englendmgum, sem héldu þó
lífi í ríkisnefnu hans.
Þegar Hússein hafði aldur til, var
hann sendur í hinn virðulega, ensk-
egypzka skóla, Vicloria College, í Alex-
andríu. Síðar stundaði iiann nám í Bret-
landi (við Harrow og Sandhurst), þar
sem áhugi hans á íþróttum gat notið sín
til fulls.
K.onungur Jórdaniu er tvíkvænt-
ur. Fyrri kona hans var Dina, systir
Farúks Egyptalandskonungs. Hjóna-
bandið var ekki hamingjusamt. Dina var
eldri og lífsreyndar; en eiginmaður
hennar og stóð honum sízt að baki um
andlegt atgervi og eh.beitni. Konungi i
þótti nóg um ráðríki hennar og eilífar
ráðleggingar um ríkismálefni, svo að
hjónabandið var leyst upp. Dina ól kon-
ungi eina dóttur, sem hann hefur hjá
sér.
Síðari kona hans ér ensk, Muna
prinzessa. Hún er af ensku miðstétta-
fólki komin, en hefur aðlagað sig ara-
bískum siðum aðdáanlege vel. Hún hefur
alið konungi tvo syni. 'Sá eldri var rík-
isarfi til skamms tíma, en nú hefur
yngri bróðir Hússeins verið gerður að
krónprinzi. Sú orsök cr til þess, að ætt-
arhöfðingjum í Jórdaníu og sennilega
almenningi einnig líkaði ekki, a'ð enskt
lilóð skyldi renna í æðum ríkisarfans.
betta var þó látið kvrrt liggja framan
af, en sagt er, að konungui hafi neyðzt
til þess að breyta ríkiserfðunum, þegar
í ljós kom, að drengurinn varð æ norr-
ænni í útliti, „Ijóshærður og bláeygður
með fölt enni og rjóðar kinnar“. Út-
litið var semsagt eins óarabiskt og
hugsazt gat. Það er því ljóst, að hann
mun aldrei bera konungsnafn í ríki
föður síns, og móðir bans verður aldrei
krýnd drottning. Hún verður að láta sér
nægja prinzessutitilinn.
Þ
ótt konungur sé ekki eldri að ár-
um, á hann viðburoaríkt líf að baki sér.
Með ótrúlegri elju og atorku hefur hon-
um tekizt að efla framfarir í landinu
með undraverðum hraða, þó að íbúa-
tala þess hafi aukizt úr 340 þúsundum
í 1.800.000 á fáeinum árum. Mesta aukn-
ingin varð í Palestinustyrjöldinni, þegar
landflótta Arabar hrökkluðust til Jór-
daníu undan fsraelsmönnum og Jór-
daníumenn eignuðust iönd handan Jór-
samans lægi ríki hans I rústum og hann
sjáifur dauður í gröf sinni. Mörgum
sinnum hefur verið reynt að ráða hann
af dögum, en hingað til hefur hann
sloppið undan ofsóknarmönnum sínum.
Hann hefur stund.um átt sér mjög óvin-
veittar ríkisstjórnir í öllum nágranna-
rikjum sínum, sem hafa sent flugumenn
inn yfir landamærin og beinlínis hvatt
þegnana til uppreisnar og til þess að
myrða konung. C>ft hefur sletzt upp á
vinskapinn milli hans og Nassers, og
hafa Egyptar haldið uppi sérstakri út-
varpsstöð, sem útvarpar áróðri og
óhróðri um konung dag og nótt, þar
sem menn hafa verið hvattir til þess að
drepa konung og jafnvel heitið gífur-
legum launum fyrir. Hússein virðist
ekki kunna að hræðast, heldur ferðast
hann ódeigur um meðal þegna sinna.
Nokkrum sinnum hefur verið reynt að
steypa honum frá völdum, en þegnskap-
ur landsmanna hefur jafnan komið í
veg fyrir það.
ins og nú er, er konungur mjög
vinsæll meðal Jördaníumanna. Þeir sjá
nú, að honum verður ekki um þokað,
og þeir eru jafnvel farnir að trúa því,
að hann sé ódrepandi, sem kannske er
ekki að furða, svo naumlega sem hann
hefur stundum sloppið undan byssu-
Hússein
konungúr
danar. Þessir nýju ríkisborgarar fluttu
einnig með sér pólitíska ókyrrð, og lengi
Leíur verið efazt um trúnað þeirra við
konunginn, þótt talið sé að hann hafi
unnið hylli þeirra flestra á allraseinustu
árum.
Helztu einkenni konungs eru frá-
bært hugrekki, framtakssemi, dugnaður,
skarpar gáfur, einbeitni og viljastyrk-
ur. Þetta eru mörg og góð einkenni, en
sagt hefur verið, að án þeirra allra til
Uússein konungur með sonum sínum.
kúlum egypzkra launmorðingja. Vin-
sældir hans stafa þó ekki sízt af því,
að hann hefur leitt riki sitt örugglega
til velmegunar, þrátt fyrir alla utan-
aðkomandi erfiðleika og tiltölulega
fátækt landsins, og honum hefur tekizt
að koma á festu í landsmálum, bæði
stjórnmálalega og efnahagslega.
Fjölskýldulíf hans er mjög gott, enda
unir hann sér hvergi betur en á heimil-
inu með konu sinni og þremur börnum
sinum. Áhugamál hans eru óvenjulega
mörg og fjölbreytt. Hann er fæddur
iþróttamaður, þótt lágur sé í loftinu.
Auk alls konar íþróttaiðkana, skemmtir
hann sér á vatnaskíðum, ekur kapp-
akstursbílum um eyðimörkina, leikur
sér að listflugi, stekkur úr flugvélum í
fallhlíf, ríður út á gæðingum sínum
(hann á nokkra r.tofna af kynföstum og
hreinræktuðum, arab shum hestum) og
glímir við lííverði sína. Hann er mikill
áhugamaður um tónlist og bókmennur;
á íramúrskarandi fjöloreytt hljómplöiu-
safn og mikið bókasaín, þar sem mest
ber á ritum um sagnfræði, stjórnmal
og arabíska ljóðagerð og nýjum skuj.a-
sögum frá Vesturlóndurn.
Framhald á blaðsíðu 15.
Framkv.stj.: Slglns Jónsson.
Rltstjórar: Slgurður Bjarnason trá Vleur
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arnl Garöar Kristlnsson.
Ritstjórn: Aðalstræti fi. Simi 22480.
Utgefandi: H,í. Arvakur. ReykjavlX.
2 LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
28. ágúst 1966