Lesbók Morgunblaðsins - 10.09.1967, Side 8

í
i
Að ofan: Ný blokk í Glerárhverfi þar sem áður voru lítil hús og grænir grashvamm-
ar. — Að neðan: Silfurbúnir stokkar eru sjaldgæfir nú orðið en í staðinn hafa
leigubílstjórar fengið dýrari dollaragrín en aðrir Iandsmenn.
Nokkrar skissur í máli og myndum
frá Akureyri — Eftir Císla Sigurðsson
Reykir stigu lóðrétt til himins á
þessu lognblíða síðdegi, Fjörðurinn slétt-
ur eins og stöðuvatn. Það mundi þó
sízt teljast til tíðinda. Á Akureyri er
annáluð veðursæld og oft er af ein-
hverjum ástæðum hlýrra þar en annars
staðar Norðanlands. Umferðin bar þess
merki að ýmsir mundu hafa lagzt í
ferðalög upp á síðkastið, en það var tal-
ið meiriháttar böl hér fyrr meir. Að-
eins flakkarar nutu þeirra forréttinda
að ferðast án erindis. Bílamir á vegin-
um utan við bæinn voru fleiri með X
og R og E en hinir, sem merktir vom
með bókstaf heimamanna. Það styður
það sem raunar er augljóst, að Akur-
eyri er mesti ferðamannabær landsins.
Til þess liggja margar veigamiklar
ástæður; fegurð staðarins og sú stað-
reynd, að hann er höfúðstaður Norður-
lands og stærstur bær utan Reykja-
víkursvæðisins. Flestum meiriháttar
sumarleyfisferðum að sunnan er stefnt
norður og þá verður Akureyri sjálf-
sagður viðkomustaður, eða jafnvel sjálft
takmark ferðarinnar.
Með tilliti til þess, að íslendingar
sækja nú mest á þá staði erlendis, þar
sem þeir geta flatmagað í sól meðan
dagurinn endist og drukkið næturlangt
á skemmtistö’ðum, þá vaknar sú spurn-
ing, hvort ferðamenn hafi nokkuð við
að vera á Akureyri. Baðstrendur getum
við afskrifað strax, en drukkið geta
menn nyrðra ef efni og vilji standa til.
Þrátt fyrir margan og merkan iðnað á
Akureyri hefur skemmtanaiðnaðurinn
ekki gleymzt; þar eru bæði prýðilega
frambærileg vertshús og skemmtistaðir.
Sumir telja að Sjálfstæ'ðishúsið á Ak-
ureyri sé með hinum skárri skemmti-
stöðum landsins og þar að auki er bar
á Hótel Kea, ef ég man rétt.
]\íér þykir líklegt, að það séu
raunar allt aðrir hlutir en barir og
skemmtistaðir, sem draga að sér fólk
úr öðrum landshlutum til Akureyrar.
Það er eitthvað vinsamlegt við bæinn;
eitthvað sem kallar á mann og stendur
í verulegri mótstöðu við heldur sóða-
legan bæjarbrag í ýmsum öðrum kaup-
stöðum landsins. Náttúrufegurð á ekki
minnstan þátt í því; bæjarstæðið er
einstaklega fallegt. Að vísu fer því
fjarri að mig langi til að yrkja lofgjörð
um fegurð Vaðlaheiðarinnar, en útsýnið
inn dalinn ber með sér búsæld og unað
íyrir augað og Súlur og Hlíðarfjall eru
sviptigin fjöll. Það er gott að hafa svo
tignarleg fjöll í návist sinni, enda hefur
enginn líkt þeim við gamlan fjóshaug
eins og Sveinn Skorri Esjunni. Ef til vill
er þó allra fegurst að sjá út fjörðinn á
lognkyrrum kvöldum. Þegar Ólafsfjarð-
armúli og Kaldbakur lóna fjarst í norðri,
en sólin gyllir hafflötinn undir miðnætt-
ið. Ég horfði á það af Gáseyrinni, hvern-
ig fjörðurinn varð eins og bráðið gull;
sú eyri skagar út í fjörðinn nokkuð
norðan við kaupstaðinn og rétt þar hjá
eru Gásar eða Gæsir eins og nú mun
sagt, kunnur bær úr sögunni. í fornum
heimildum er þess oft getið, að skip
komu út á Gásum, enda var þar fræg
höfn og verzlunarstaður um margar ald-
ir, allt fram til 1400. Gamlar tóftir og
rústir vitna um allmikil umsvif; þar
hefur verið grafið og þessar minjar
lcannaðar. Nú sér þess naumast stað, að
þarna hafi verið betri höfn en hvar
annarsstaðar. Hörgá mun hafa séð fyrir
því.
Svona er um suma þá hluti, sem eftir-
minnilegastir verða eins og kvöldfegurð
við Eyjafjörð; þeir standa til bo’ða fyrir
ekki neitt. Aftur á móti greiðir ferða-
langurinn fyrir gistingu, hvort hann
heldur kýs Hótel KEA, Hótel Varðborg,
Skíðahótelið upp í fjalli eða Hótel Eddu
í heimavist Menntaskólans. Á öllum
þessum stöðum skilst mér, að vel sé
fyrir öllu séð, en sumir kjósa að tjalda
á tjaldstæði bæjarins, sem stendur að
vísu nokkuð áveðurs, en hefur allt um
þa'ð lengi verið til fyrirmyndar.
A kureyringum er vandi á höndum
að færa þannig út kvíar kaupstaðarins,
að hann verði í sátt við umhverfið og
samræmi við óvenju glæsta nóttúru. Ég
get ekki betur séð en að bærilega hafi
til tekizt fram að þessu. En það er mik-
il uppbygging á ferðinni og blokka-
menningin er að ryðja sér til rúms.
Norður í Glerárþorpinu, þar sem eitt
sinn voru lítil hús á stangli í fallegum
grashvömmum, þar rísa blokkir og ra’ð-
hús og mölin hefur tekið við af gras-
inu. Mér hefur skilizt á gömlum og
grónum Akureyringum, að áður fyrr
hafi fína fólkið í bænum eitthvað lit-
ið niður á þá alþýðu manna, sem fann
sér bústæði norður í Glerárþorpi, enda
var þetta svo óttalega langt út úr. Nú
eru þesskonar sjónarmið glötuninni vígð
og líklega með öllu úr sögunni, enda
heitir þorpið nú Glerárhverfi, þegar bet-
ur er að gá'ð.
Meðan frúrnar una sér við að skoða
glerkýr og dúka í Amaróbúðinni er vel
til fallið að ganga dálítið um bæinn,
þótt ekki væri til annars en að virða
fyrir sér þá snyrtimennsku utanhúss,
sem víðast blasir við. Þarna skreyta
menn nýju húsin sín og stundum lítt í
hófi. Einkum er það grjót og stundum
jafnvel eftirliking af grjóti. En garðarnir
eru að sjálfsög’ðu stolt Akureyringsins
og þar unir hann sér löngum stundum.
Brottfluttur Akureyringur sagði eftir að
hann kom á mölina syðra: „Mér blöskr-
10. september 1967
8 LESBÖK MORGUNBLAÐSINS