Lesbók Morgunblaðsins - 03.12.1967, Page 1

Það sameiginlega með hvítum mönnum, gulum og
svörtum er miklu stórkoslegra en það sem skilur
þessa kynþœtti að
HINMIMK
KYNfíÍTTANNA
Aðskilnaðarmenn í kynþátta-
málum litu það mjög alvarleg-
um augum, þegar Peggy dóttir
Dean Itusk, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, giftist negran-
um Guy Gibson Smith.
Sumir mannfræðingar eru á
þeirri skuðun ,að svarti kyn-
stofninn hafi komizt síðar til
þroska en hinir og þar sé
fengin skýring á því, hversu
erfiðlega Afríkuþjóðum geng-
ur að stjórna sér sjálfar.
A f öllum skepnum er
maðurinn sú óútreiknanlegasta.
Þrátt fyrir orð Toynbees er
veraldarsagan óáreiðanleg til
spásagna: sömu kringumstæð-
ur, á öðruim tímum með þátt-
töku annarra manna geta ým-
ist leitt til styrialdar eða frið-
ar, ástar eða haturs, bræðra-
lags eða manndrápa. Sömu
enfffaeiginleikar frá sömu móð-
ur og sama föður verða til þess
að fram koma börn, sem líkj-
ast foreldrum sínum eða
hvert öðru harðla lítið. Jafn-
vel tvíburar, sem vaxa úr sama
ekki geta verið ólíkir. Til dæm-
is eru fingraför þeirra og skap-
gerð aldrei eins. Þótt náttúr-
an dragi ekki í diika ríkir þar
skipulag. Og sjáanlegur mis-
munur manna, sem er eins
margvisiegur og manngerðirn-
ar, hefur löngum freistað
mannshugans til þess að draga
í dilka — til þess, í stuttu máli,
að finna leið til að sundurliða
hina hrífandi og óreglulegu
margibreytni mannkynsins. í
margbreytninni kunna að
leynast samkenni og verið get-
ur, að þesisi samkenni stuðli
að skilningi mannsins á sjálf-
um sér og margbreytni sinni.
Hinn leitandi mannshugur
hefur ætíð verið upptekinn af
þessu verkefni og glímt við
það. Væri um skynsamlega
niðurröðun manngerða í kyn-
þætti að ræða, mætti bera hina
ý.msu kynþætti saman og koma
þeim fyrir á réttu-m stöðum í
mannfélagsstiganum. Menning-
arleg og landfræðileg einangr-
un ótalinna árþúsunda væri
hugisanleg ást-æða fyrir því, að
til hefðu orðið þjóðir mjög
misjafnlega úr garði gerðar
líkamlega og andlega, Væri
miðað við iðnþróaðan Vestur-
landabúa þá v*ri mögulegt
með réttum aðferðum að bera
hegðun hans saman vi'ð hegð-
un allra annarra mann.gerða,
ÞAÐ, SEM AUGAÐ SÉR.
Sérhver vísindamaður, sem
reynt hefur að greina á milli
líffræðilegra kynþátta, hefur
komizt að raun um, að við-
fangsefnið er mun flóknara en
svo. Einna fyrstur til að reyna
þetta var þýzki dýrafræðing-
urinn J. F. Blumenbach, árið
1775. Við athuganir á líkams-
einkennum greindi hann fimm
mannlegar undirtegundir, eða
kynþætti, sem hann nefndi
kákasískan, (hvítan), mongólsk
an (gulan), eþíópískan (svart-
an), amerískan (kopar) og
malajískan (brúnan).
Aðrir náttúrufræðingar og
heimspekingar í tíð Blumen-
bacbs deildu um handahófs-
kennda kynþáttaskiptingu
hans. Af álíka miklu handa-
hófi hefur hún verið dregin
saman, eða þanin út oft og
mörgum sinnum á þeim 192
árum, sem síðan eru iiðin.
Skipting manna í hópa eftir
mismun þeiri'a kann að virð-
ast vera ofur auðvelt verk. En
mannfræðingar deila meira að
segja nú á tímum ákaflega um
það, hvernig slík sikipting skuli
vera. Þeir hafa skipt mann-
gerðunum í allt frá tveimur
til tvöhundruð kynþátta. Sum-
ir þeirra halda því fram, að
ómögulegt sé að skipta mann-
kyninu í kynþætti og, að það
skvldi heldur eikki gei’t. Það
er ekki einungis og séi-staklega
hinn mikli meirihluti leik-
manna, sem greinir á um þetta.
Augu mannsins segja honum,
að uim þrjá aðal húðliti sé að
ræða og er þeim lýst, þótt ó-
nákvæmt sé, sem hvitum, gul-
um og svörtum. Af sama
grunni rísa aðal skiptingarnar
þrjlár:, hvítir menn, mongólar
og negrar.
Það eru hreint eikki allir,
sem falla undir eina þessara
þriggja gerða, en þó er svo
um flesta. Skiptingin er not-
hæf og því fremur sem líkam-
legur munur ákvarðast ekki af
lit húðarinnar. Þekkja mé t.d.
mongólsika kynþáttinn á augna
loksbrotinu, sem gerir það að
verkum, að sumar Asíuiþjóðir
t.d. Japanir og Kinverjar fá
skásettan augnasvip. Fram-
þróunarkenningin rekur þetta
einkenni til senniOegrar orsak-
ar. Helzt er sú kenning, að
þetta hafi orðið vegna liffræði-
legrar breytingar — handa-
hófsbi'eytingar á nákvæmri
litningasamsetningu mannanna.
en litningarniir sitjórna líffræði-
legri þróun mannsins. Augna-
lokin voru á'kveðin vörn heim-
skauta- og eyðimerkurþjóðum,
sem blindandi snjó- og sand-
byljir dundu á, þau voru auk-
in vörn augans slíkum hætt-
um. Þannig varð þetta einkenni
til.
Dökka húðin, sem venjulega,
þó ékki undantekningalaust,
einkennir fólk af negrakyn-
þættinum kann einnig að veia
varnari'áðstöfun. Sé það rétt,
að maðiurimn hafi fyrst fæðzt
í hitabelti Afríku, eins og sum-
ir manmfræðingar geta sér nú
til, þá er það möguiegt, að húð
hans hafi breytt um ixt, hvernig
sem hún var í fyrstu •— enn
við líffræðiiega tilviljumar-
breytingu — sem vörn gegn
skaðlegum geislum fcrá sólinni.
Það er staðreynd, að negrar
fá sjaldan húðkrabba þótt
tíðni hans aukist verulega
meðal hvítra íbúa Bandaríkj-
anna. Slík litarbreyting við
úrvinnslu sólargeislanna er
D-vítamínforði, sem ver gegn
beinkröm og vinnur líkaminn
forðann úr sólargeislunum.
Um leið og maðurinn fluttist
úr hitabeltissólimni — inn í
græna frumskóga, norður á
bóginn í svalara loftslag —
varð ljóst hörund aftur á móti
æskilegra, þar eð það jók D-
vítamínmyndunina úr sólar-
ljóisinu. Og þróunarhappdrætt-
ið, sem beið ósköp rólega eft-
ir mátulegri breytingu kom
þessum hlunnindum í kring.
Eftir því sem aldix liðu voru
það því umhverfisaðstæður,
sem ollu breytingum erfða-
eindanna.
Áframhaldandi dvöl manns-
ims í hitabeltinu virðist hafa
Likamlcgur munur cr nokkur milli svarta og hvita kynstofnsins. Ncgrar cru taidir hafa lengri vöðva og sneggri
hrcyfingar, cn þeir virðast siður til Jiolíþrótta fallnir aimennt. Itér er negrinn Bailey frá Trinidad í keppni
við Clauscnbræður. Myndin er tekin á æfingu í Keykjavik.