Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.1968, Blaðsíða 9

Mikiö Sjefur verið rætt og rit
að um Hippana og orsakirnar
til þess að ungt fólk kýs að'
lifa lífi eins og þessu. í at-
hyglisvcrðu viðtali í Life, sagði
hinn þekkti brezki sagnfræðing
ur, Arnold Xoynbee um Hipp-
ana: „Það er eftirtektarvert
með Hippana, að' þeir eru ekki
frá fátækum heimilum. Þeir eru
börn efnafólks. Þeir hafa étið
yfir sig af góðgætinu og feng-
ið í magann“. Fleiri hafa tekið
í sama streng. Arnold Toynbee
kvað ástæðuna vera þá, að am-
eríski lífsþægindadraumurinn,
,Tlie American Dream* hafi vald
ið þessu unga fólki vonbrigðum.
Hann taldi, að það væri öld-
ungis búið að fá nóg af hinu
harðsvíraða kapphlaupi eldri
kynslóðarinnar um efnisleg
gæð'i. Dómur hans um framtíð
hinna amerisku lifnaöarhátta,
The American Way of Living“
var vissulega ekki mótaður af
bjartsýni.
Hitt er svo annað mál, að
hreyfingar eins og þessi verða
leiðigjarnar til lengdar: þær
hafa mest aðdráttarafl til að
byrja með. Margir Hippanna
taka aðeins takmarkaðan þátt
í Ilippalifi, en vinna eitt-
livað með til þess að afla
tekna. Og þess eru vissulega
mörg dæmi, að Hippar hafi gef
izt upp á tilverunni í reykmett-
uðum kjöllurum, þar sem hver
liggur innan um annan í skítn-
um og flestir eru undir áhrifum
örvandi lyfja.
Ilm allan heim hefur þess
gætt, að ungt fólk gefizt hrein-
lega upp á hinni venjubundnu
tilveru og bogni undan kröfum
náms og vinnu. Þesskonar botn
fall leitar saman líkt og Hipp-
arnir og finnur fróun í þeirri
sjálfsblekkingu, sem örvandi
lyf veita. Allsstaðar hafa menn
þungar áliyggjur af þessari þró
un. Það er að vísu ekki nýtt
að unglingar verði ósáttir við
foreldra sina og hlaupi að lieim
an, einlivern tíma, eða að fullu
og öllu. En áhyggjur manna
standa meira í sambandi við þá
óhugnalegu staðreynd, að eitur-
lyfjanautn virðist vera megin
keppikefli þessa rótlausa fólks
og úr þeirri spennitreyju eiga
margir sér enga undankomu-
leið.
Gísli Sigurðsson.
Hverskonar fyrirbrigði eru Hippar
og hversvegna sprefta þeir upp?
Hvað er það, sem orsakar, að ungt fólk tekur að hafna
efnislegum gæðum, neitar að vinna, leitar athvarfs í örvandi
lyfjum, gerir sögnina að elska að vígorði og lifir að mörgu
leyti eins og dýr merkurinnar. Lesbókin hefur beðið fjóra
aðila að svara þeirri spurningu, hversvegna þetta gerist og
hvort þessir svokölluðu hippar geti veriö tákn um:
1) Andstöðu við lífsþægindakapphlaup eldri kynslóðarinnar.
2) Úrkynjun í þjóðfélaginu.
3) Byrjun á algerlega nýju mati og lífsviðhorfum unga
fólksins.
4) Að ásókn í efnisleg og andleg verðmæti fari að leita
jafnvægis í þeim löndum sem hæst eru þróuð efnahags-
lega.
5) Eitthvað annað.
Erlendur Einarsson:
forstjóri
Þegar mann-
skepnan rofnar
úr tengslum við
móður náttúru
Ég hefi ekki átt þess kost
að kynnast af eigin raun lífi
og lifnaðarháttum hinna svo-
nefndu Hippa. Ég hefi hins-
vegar lesið nokkuð um þetta
sérstaka fyrirbrigði í blöð-
um og tímaritum.
Svar mitt við spurningun-
um 5 verður í einu lagi:
Mér kemur þetta Hippa-
fyrirbrigði þannig fyrir sjón-
ir, að það sé einskonar fram
hald á ýmsu háttarlagi ungl-
inga á seinni árum, t.d. það,
er ungir drengir láta sér
vaxa lubba og ganga skítugir
og illa til fara. Hippafyrir-
brigðið er öfgastigið á þessu
háttarlagi. Það er uppreisn
unglinga á móti lífsþæginda-
þjóðfélaginu. Vegna þess, að
tengsl hafa rofnað við móður
náttúru í stáli og steinsteypu
stórborganna, með afleiðingu
iðjuleysis og lífsleiða, hafa
unglingarnir leiðzt út á þessa
öfgabraut. Það hefur orðið
tízka að dýrka Bítla og hjá
fáum útvöldum að ganga á vit
Hippanna. Til þess að minnka
lífsleiðann hafa borgarar lífs
þægindaþjóðfélagsins gripið
til aukinna nautna, svo sem
áfengis og tóbaks og eitur-
lyfjanotkun er vaxandi
vandamál víða um lönd, ekki
sízt í Bandaríkjunum.
Einn þátturinn í lífi Hipp-
anna er eiturlyfjanautn.Þeir
neyta m.a. L.S.D. eiturlyfsins
og undir áhrifum þess „fara
þeir í ferð“ eins og það er
kallað. Hinar auknu ráðstöf-
unartekjur fólks hafa virkað
sem sterkur áburður í
garði lífsþægindaþjóðfélags-
ins. Allskonar gróður sprett-
ur upp í þessum garði. Úr
þessum áburðarjarðvegi vaxa
Framhald á bls. 14
Jóhann Hannesson:
prófessor.
Margar hliðstœður
úr sögunni
1) Hipparnir eru ekki ein-
ir í andstöðu við eldri kyn-
slóð, þannig eru líka margir
hinna „síðhærðu“, „Stiljagi",
„Leðurjakkar“, „Die Halb-
starken“ — þ.e. hinir hálf-
sterku, og margir aðrir hóp-
ar anomíunglinga (sbr. Durk-
heim: anomie — frávik frá
nomos, lögmáli). Hipparnir
myndu svara spurningunni ját
andi, og það er staðfest af
öðrum, að verðgildamat
þeirra víkur verulega frá
mati miðaldra og eldri kyn-
slóða. Reyndar eiga þeir sum
ir leiðtoga úr hópi miðaldra
manna, t.d. Dr. Leary, og há-
menntaðra, einkum þeir, sem
hafa á róttækan hátt breytt
sínum innra manni með LSD
nautn og trúarflokki Ný—am
erisku kirkjunnar.
2) Úrkynjun, já, einkum á
sviði uppeldisins. Ríkið hefir
þar tekið að sér verkefni, sem
það veldur ekki, það hefir
og lítið af úrvalskennurum til
að hjálpa unglingum á erfið-
ustu árunum. En unga fólkið
er ekki úrkynjaðra en aðrar
ungar kynslóðir voru. Uppal
endur vantar vilja og getu
til að manna það — alveg
eins og einn hinna „hálf
sterku" sagði: „Það er ykkar
sök að við verðum aldrei meir
en hálfsterkir“.
3) Nei, hér er ekki um
neitt algjörlega nýtt að ræða.
Hliðstæðar hreyfingar eru ó-
fáar í sögunni, t.d. klaustra
hreyfing Búddhadóms og
kristni, díatríbe kyniska
heimspekiskólans, sjálfsmorðs
hreyfingar Hegesíasar á sinni
tíð í Egyptalandi og í Japan
voru sumir álíka, Raskolniki
með Rússum og margar aðrar,
voru að miklu leyti bornar
uppi af ungu fólki.
4) Ekki fæ ég séð neitt
slíkt jafnvægi í nánd. Græðg-
in í efnisleg gæði virðist ó-
seðjandi, kröfuhyggjan ómett
anleg, einnig hér á landi og
ógnar sjálfstæði voru. Aukið
óhóf í háþróuðum löndum
fylgir auknu framboði —
bæði á tertubotnum, tízkuföt-
um og skemmtunum. Skiln-
ingur á andlegum verðgildum
(t.d. klassiskri tónlist, góðum
siðum, trúrækni, heimspeki)
þróast ekki nema þar sem
hann er ræktaður frá bernsku
— eða valcning á sér stað.
Ofhleðsla, ofmettun, aura-
girnd, óhóf og efnishyggja
sleppa yfirleitt ekki tökum á
þrælum sínum. Margir gefa
upp andann í örmum græðg-
innar.
5) Sambandið milli kynslóð
anna hefir rofnað, einkum
eftir tilkomu sjónvarpsins.
Eitt Nóbelsskáldanna er að
vísu of gróft, er það líkir
andlitssvip sjónvarpsáhorf-
enda við áfskorna svínshausa.
En sjónvarpið hefir skorið í
sundur sambönd, sem voru
milli kynslóðanna. Börnin al-
Framhald á bls. 14
Cins og rekald á lífsins ólgusjó
SAGAN AF MARCY
^VÍ arcy er blíðlynd stúlka, 17 ára göm-
ul. Andlitið er fremur búlduleitt, hárið ljóst
og upplitað. Hún er klædd þessum venju-
legu gallabuxum og grófri, svart- og græn-
röndóttri peysu. Fríðleiki hennar er ósvik-
inn. En blá augun eru dreymandi og hulin
slikju: hún er nærri ósleitilega undir áhrif-
um eiturlyfja. Marcy er strokustúlka sem
lifir hippalifi í hverfinu East Village í New
York.
Það eru ekki allir strokukrakkar í hippa-
hverfunum alveg eins og Marcy. Hún hafði
lifað mjög óhamingjusömu lífi löngu áður
en hún fór að heiman, þar sem flest stroku-
fólkið á sér tiltölulega eðlilega fortíð. En
Marcy sker sig ekki úr. Hippagróðrastíurn-
ar í borgunum verða í æ ríkara mæli glöt-
unarbraut ungra mannhraka eins og Marcy
— aðgengilegur neðanjarðarfarvegur, þar
sem þau safnast fyrir eins og dreggjar vegna
þess að dýpra verður ekki sokkið.
Marcy ólst upp í iðnaðarborginni Flint,
þar sem faðir hennar átti litla verzlun og
þægilegt heimili. „Pabbi minn húðskammaði
mig fyrir smáhluti, einskisverða hluti, eins
og ef ég skildi bækurnar mínar eftir á
borðinu eða var úti til fjögur á morgnana.
Hann var alltaf að úthúða krökkum, hvernig
þau klæddu sig og allt. Ég átti vin og mér
var reglulega vel við hann, en þeim var
illa við hann vegna þess að hann var með
sítt hár. Hann hét Twig.“
Nokkrum dögum áður en hún var sjautján
ára, lét Marcy föt og grammófónplötur nið-
ur í tösku, og ferðaðist á þumalfingrinum
til Detroit. Hún tók einnig köttinn sinn
með sér. „En ég hafði ekki efni á að gefa
honum að éta. Svo hljóp kötturinn leiðar
sinnar.“
I hippahverfinu kringum Prentis-stræti
tók hún saman við mótorhjólaflokk, sem
nefndi sig „Útlagana". „Það var ágætis-
fólk. Það fleygði ekki einu sinni ösku á
gólfið. Og þau voru góð. En ég drakk ekki
og þau urðu full. Ég varð virkilega hrædd“.
Svo flutti Marcy til 28 ára gamals eitur-
lyfjasala, sem útvegaði henni eiturlyf. „Ég
fékk allt frítt, sýru (LSD), STP, hvað sem
var. Það tilheyrði. Ég „ferðaðist“ tvisar í
viku — oftar er ekki gott — og svaf til
klukkan eitt. Hann var ægilega svalur og
hann var sniðugur. Hann var doktor í heim-
speki. Ég kallaði hann Rostung eins og í
„Lísu í Undralandi". Það er mín bók. Ég
er kanínan".
Marcy féll út úr bifreið á hraðbraut í
Detroit og fór úr liði á fæti. Eiturlyfjasal-
inn hennar sprautaði í hana morfíni og
reyndi að kippa fætinum í liðinn en illt
hljóp í meiðslið. — „Hann varð svo falleg-
ur á litinn en þeir sögðu að það'væri drep.
Og það var voðalega sárt.“ Það var því
farið með hana yfir landamærin til Onta-
rio í Canada til sjúkrahússaðgerðar. Marcy
lá veik í tvær vikur eftir þetta og hélt
sig inni í bústað mannsins. Þá var það um
endaðan júlí að hún tók sig upp og fór á
sumarhátíðina í Newport. „Svo lenti ég
hérna,“ sagði hún.
3. marz 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9