Lesbók Morgunblaðsins - 21.07.1968, Blaðsíða 5

imoT
SMÁSAGA EFTIR ÞORSTEIN ANTONSSON
til ráðötöfunar. En áður en hún fer út
Etaðlaða mynd persónug'erfiniga henn
sr. Umhugsunaretfni hennar snúast um
punfct, sem hún aetur milli sjálfrar ecmi
og skuggamyndar sinnar. Hugarstyrkur
henn'ar er ininíbyrðis sam'loka og uppheí
ur sjálfan si/g. Hún hefur innprentað
hátternismynstur með íofnum skoðunum.
Sjálfsstaðfestingarhneigð hennar
Ihefur vaxið. Hún er Eva í Eden og
hugsar um Evur með vatnisskorpnar
hendur. Hjónaband ler henni bleyju-
'þvottur, stagl í sokka og uppþvottur.
Hún er fiðrildi, sem flögrar milli fata-
verzlana, snögg í tilsvörum sínum. Hún
gengur með sólglerauigu, stjarfa andlits-
diætti og vélreitt hár. f klæðaburði
hennar er kvöldsvali og dulúð. Hún er
sjálfstæð gagnvart karlmönmum, svöl en
heillandi. Hún vinnur skrifstofuvininu
hjá stóru fyrirtæki. Ekkert sértstafktega
skemmtilsiga, þegar hugsað er út í það,
en örugga vinnu og með vissum glæsi-
brag. Hún hefur nóg til að vera vel
klædd, til að skemmta sér og fara í
íerðalög í fríum, ef hún kærir sig um.
Og hún getur lagt fyrir um hver mán-
aðarmót. Herani er vel Ijóst mikilvægi
peninga. Það er varla hægt að gera
nokfcurn hlut án þeirra: það verður að
hafa peninga til að geta byggt, til að
geta lifað, til að kaupa föt og skemmta
sér. Peniragaáhyggjur stegia niður til-
finniragar og setja kyrkirag í það, sem á
að vaxa. Hún ætlar að giftast, og það
er mjög mikilvægt, að maðurinn, sem
hún giftiist, hafi eitthvað ai pendngiun
í hjówaband ætlar hún að rasa vel út.
Raunar llanigar hana ekki til neins meir,
en stofna til heimilis með marani, sem
l ún eldkar. Og sem elskar hana. Henni
firanst eðlilegt að lifa frjálsu ástarlífi
og er vel ljóst misðalhófið í því. En hún
hugsar með hryllingi til að pipra. Eig-
inlega pipruð er frá henraar sjónarmiði
kona, sem verður að meykerliragu, þeg-
ar hún hættir að vera barn. Ástin er
tii, hún veit það. Og hún er dásamileg.
Sannartega er hún ekki á móti hemni.
En hún er ekki trúuð á ást við fyretu
sýn, þótt hún eins og aðrir voni, að
svoleiðislagað geti skeð. Hún hefur orð-
ið ástfangiin. Hún veit, að hún var þá
of ung og óþroskuð til að þekkja ástina.
Hún veit, að það var bara hrifnirag.
Iiún veit, að það verður að hafa
reynslu til að þekkja, þegar ástin byrj-
ar að vera til Hún ætlar lekki að liggja
á liði sínu, þegar hún verður ástfangin
fyrir alvöru. En hún er fuQlorðin, hún
ei ekki utan við, hún er í öllu heila
draslinu. Og það verður að taka það
raunsæjum tökum. Það verður að vera
raunsær mestan partinn. Raunsær og
læra að bjarga sér. Það er eitt að
þarfnalst og annað að elska. Hún þarf
meira len kyrahvöt og leiðindi til að
steypa sér í hjónaband. Hún er ekki sú
legund, sem verður ástfaraginn af hverj-
um þeim manni, sem hún er með. Hún
gengur ekki sfcilyrðislaust undir vald
þess, sem hún þarfnast, þisigar henni
leiðist. Hún gerir kröfur og hún er
stolt. Hún verður að finna, að hann
taki tillit til hennar og að honumþyki
vænt um hana, áður en lengra er hald-
ið. Hún á vinkoraur, sem hún talar
hreint út við og sem tala hreint út við
hana. Þær hafa lært að lesa í skapgerð
hvorrar annarrar, þær hlusta án þess
að gripa fram í, því að þær Skillja, að
það eru ekki orðin, sem þær eiga að
meta, heldur tjáningarþörfin, sem þær
eiga að umbera. Hún á vinkonur, sem
eru nýgiftar og eru strax fannar að láta
á sjá. Þær hirða ekki eins vel um útlit
sitt eins og áður. Þær hrlsyfast eins og
þær séu niður í vatni. Og það er sefi í
augum þeirra. Þær eru eiras og græðling
ar en mennirnir tré, sem þær hafi ver-
ið gróðursettar á og hafi lífmagn sitt af.
Nei, það er ekkert vit að dæma sjáifan
sig í æviliaingt fangeisi fyrir sturadar-
leinmanaleik. Það hleypur enginn burt
frá sjáifum sér. Það er ekkert eðli-
legra en verða stundum einmana. Ef
maður kynni ekki að viðurkenna fyrir
sjálfum sér, að maður gæti orðið ein-
mana, ætti maður enga vini. Stundum
verður hún einmana. Meira að segja
mjög. Og langar lefcki til neins meir en
fleygja sér í faragið á einhverjum, sem
þrýstir henni þétt að sér og segir eitt-
hvað. Þá hugisar hún ekki um að vera
frjáls, heldur hugsar um hann eiirehvern,
hún hugsar um marga og man eftir ein-
um, hún saknar hans, henni líður illa.
Hún þrýstir sér að þeim manni, siem
hún er með, og hann segir eitthvað við
hana. Og hún veit, þegar hún er ekki
hjá horaum, að hann er hjá henni, og
henni líður vel. Framkoma hans er hæg
lát festa án þess að vera ósveigjanleiki.
Hún samþyfckir hann aðgreint frá því,
sem hann gerir, því að hún veit, að
siíkt samþykki veitir henni það öryggi,
sem hún þarfnast. Festa hans er þrung-
in 1‘ífsorku, þar eð haran veit, að hún
getur ekíki ályktað af hlýju hemnar, að
hann gleti haft hana eins og 'horaum sýn-
ist, heldur að öryggi hans er komið und-
ir þessari hlýju. Þau eru gift og eiga
eitt barn.
Hún situr hjá vöggunni og hagræðir
sængirani. Höfuð barnsins kemur fram
undan henni, eins og upp úr skýi. Hör-
und þess er rauðleitt, hárið er sveitt.
Fingur þess eru kilepptir inn í lófana
og liggja við andlit þeiss, sem er grett.
lfún hugsar til manns síns. Bamið er
þeirra. Það er ekkert nema öryggisþörf-
in. Það er auðvelt fjrrir hana að elska
það. Hún verður óstyrk, þlegar hún
hugsar út í það. En hún getur hugsað,
þegar hún elskar eitthvað, það er eng-
in hætta á, að hugsanirnar hlaupi frá
herani. Hún elskar þrátt fyrir að. Hún
finnur til tilfinningar, sem er uppruna-
leg eins og ljós, þar sem allar aðrar
tilfinniragar eru litróf þess. Hún horfir
á isofandi barnið gagnum rimlana á
vöggunni og hvíslar: „Hversu mikið ég
þarfnaðist þín“.
Hann kemur heim í hita dagsins. Hún
er í eldhúsinu. Hann þambar einn bolla
af kaffi standandi við eldhúsborðið.
Hann snarast aftur í frakfcann. Hún
segir: „Ertu alltaf að flýta þér svona
rnikið, máttu aldrei vera að því að fá
þér kaffisopa hjá mér?“ Haran segir:
„Ég veit efcki betur en ég hafi verið
að drtekka kaffi, sem þú lagaðir." Hann
finnur að svar hans er einhvern veg-
inn utangátta. Hún segir: „l?ér stendur
alveg á sama um mig.“ Hamin þegir og
segir: „Þið fcvenfólkið, allt á að snúast
fcringum ykkur. Fjandinn hafi það.“
Hann þegir og hikar og fer. Hún veit,
að hann er að hugsa stjórnldtlar hugs-
anir, sem haran er að neyna að stjórna.
Hugsanir hennar sjálfrar streyma hrað-
ar en þær gera venjulega. Það er hress
andi, þótt það sé vegna kringumstæð-
anna óþægilegt um leið.
Hún hefur lokið við að gefa barn-
irau og situr hjá því á hjónarúminu.
Hún heyrir, að glengið er um forétof-
una. Hann kemur inn og inn í svefn-
herbergið. Hann horfir á barnið og kon-
una. Henni líður vel, en það er kvikult
jafnvægi. Hann brosir til hennar. Hún
brosir é móti. Hann brosir till barras-
ins. Það sér hann efcki. Munnur þesis er
hálf opinn. Hann gefur frá sér lág
skringileg hljóð. Augu barnsiras leita,
andlit hans klemur inn á sjónarsvið þeas.
Það er hún. liað er hann. Haran er fram-
andi, haran er kunrauglegur. Það sér það,
sem aðskilur, það sér það sameiginlega.
Hann brosir. Það er hennar bros. Það
er hans bros. Bamið brosir. Bros þess
vekur kunraugleikatilfinningu með því
sjálfu, það sér, hamn er brosandi, það
þakkir hann. Konan finnur hlýju
streyma um siig og augu heranar tindra
við þeim. Hún segir: „Taktu hann upp.“
Harun gerir það. Barnið er furðú þuragt.
Hann er hræddur um, að eitthvað komi
l'yrir höfuðið á því. Hann reynir að
halda undir höfuðið, en þá getur hann
ekki haldið undir bafcið. Konan sýnir
honum, hvemig á að fara að. Hann er
órór. Eí barnið færi að gráta, væri það
til marks um, að þvi geðjaðist ekki að
bonum. Hann veit ekki, hvað hann á að
gera. Hún sér það. Hún skilur, að það
er feimni en ekki hræðsla af því að
það er ekki iöngun til að flýja, heldur
löngun til að vita, hvað á að gera.
Hann heldur á syni sónum, og þeir
horfa hvor á aranan. Þau hafa tekið
‘þátt í að Skapa manneskju og koma
henni í heimiran. Ojá. Hann hampar
barninu og geiblar sig framan í það.
Það brosir. Hanm Mtur á konuna og sér
gleðina í andliti hennar. Hann leggur
barnið í arma hennar. Hann teygir úr
sér, andvarpar og segir: „Hann verður
stór og myndarlegur, eins og hann
pabbi hans.“ Hún hlær. Hún leggur
fcarnið í vögguna.
Þau eru í rúmirau. Hann sér, að það
eru tár á vöngum hennar. Andlit henn-
ar hreyfilst ekki. Hún horfir beint fram
án þess að horfa á neitt. Hún Veit ekki
af hverju koma tár. Hana langar til að
soga að sér eitthvað létt. Hún andvarp-
ar með ekka. Það hægir um. Það þreng-
ir aftur að. Heimi finmst, þegar tárin
koma fram, að þau séu ‘korn úr óskap-
legu fargi og það hljóti að líða lamgur
tími, þangað til svo mikill þungi er orð
inn að engu, með því að kvarnast svo
smátt. Það hrærist ekkert. Hann horfir
á hana, finnst: hvað hef ég gert, ég heif
eikkert gert: spyr: „Vina, hvað er að?“
Hann grúfir sig yfir hana. Hún finnur
lykt úr hári hans. Augu hennar leita aft
ur af honum yfir á ekki neitt. Það hrær-
íst ekkert. Hún hvíslar: „Ég get þetta
ekki lengur." Henni bhegður við orð
'sín. Henni finnst hún falla frá ljósinu
inn í rökkrið, þar sem óttinn býr, og út
aftur til ryksugunnar og vasksins. Og
til hans. Han.n liggur kyrr. Augu heranar
líta til hans og lokast. Hann þegir.
Hún finnur, að hann veit ekki, hvað
hann á að gera. Hún finnur, að hann
leitar að orðum í huga sér en finnur
engin. Það hrærist eitthvað. Hún tekur
andköf. Hún finnur að hann titrar.
Hún finnur, að eirihvsrsstaðar frá, það-
an sem hún veit ekki hvað er þar, langt
langt innan frá berst kall með blæ til
hennar. Hún hvíslar í hár hans: „Ég
þarfnast þín svo mikið.“ Hann dregur
djúpt andann og isegir: „Ég veit ekki,
hvað ég mundi gera, ef ég missti þig.“
Henni er létt.
Hann áir á vínveitingastað eftir vinn-
una og kemur oif seint í matinn. Hún
er gröm yfir að þurfa að halda matnum
heitum. Hann kemur inn í eldhúsið og
tekur utan um mitti hennar. Hún sér,
að hann er í kippnum. Hún finnur, að
hugur hans er ekki nema að hálfu hjá
henni, og gremja hennar vex. Hún virð-
ur afundin. Hann lætur sem honum
standi á sama og er grínúðugur, Meðan
hún gefur honum að borða hugsar hún.
Hún hugsar um menn og konur, sem hún
þefckir og hafa verið mörg ár í hjóna-
bandi. Hvernig sum þeirra eru orðin
eins og hfelmingur af tvíkynja veru.
Setningar frá öðrum aðilanum leiða
íram svör hjá hinum án þess hann verði
var við það. Allar tilfinningar lagztar í
skorður, ekfcert breytist fná degi til
dags. Hvernig það hefur sameiginlegar
Framhald á bls. 13
21. júlí 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5