Lesbók Morgunblaðsins - 20.09.1970, Blaðsíða 5

HJÁ HRAFNAKLETTUM
Smásaga
Eftir Jón Iljalta
Bcndi g :l k til eidhúss,
þar sem móðir hans reiddi fram
miðdegisverð, því að nú leið að
nóni og enn var matazt þrímælt
þar í sveit á rúmhelgum dög-
um, en tvímælt á helgum og há-
tíðum, þegar meira var við haft
i matfagnaði. „Nú, nú,“ mælti
gamla konan, þegar bóndi hafði
tekið til matar síns. „Hefurðu
loksins hengsiazt til að raka af
hrossunum? Eða hvað?“ jrSvo
er,“ sagði bóndi, „og á meðan
ég var að því heyrði ég eín-
kenniiega dynki og drunur,
eins og fjarlægt þrumuhljóð.
Kannski er eldur uppi syðra?"
„Eldur, eldur, allt skal vera
eidur,“ tuldraði í gömlu kon-
unni, „og hvaðan virtist þér
hljóðið svo sem koma?“ „Ja,
það var nú ekki svo gott að
greina það vegna bergmálsins,
en einna heizt heyrðist mér það
koma frá Hrafnaklettunum."
„Hrafnaklettunum, það var þó
skrýtið, þeir sem eru í fullu
suðri og taka vart vel við
hljóði, sem berst sunnan yfir
land. Það skyldi þó aldrei vera
hitt, að þú sért alltaf sami
sauðurinn og hafir rétt og slétt
heyrt óm frá grjóthruni þar í
hiiðinni?” Við þessa athuga-
semd og ádrepu varð bóndi
hugsandi á svip, en þagði. „t
fyrri daga,“ hélt gamla konan
áfram máli sínu, „var stundum
hraphætt á þeim slóðum á vor-
in, áður en tekið var upp á því
að steypa undan ólukkans
hrafninum, þeim bölvuðum
lambamorðingja, og hreinsa þá
jafnframt lausagrjöt af syllum
og þræðingum. Hvað þú hefur
með öliu forsómað eins og flest
annað.“
„Hrafnaskammirnar gera nú
engum mein,“ mælti bóndi,
„þótt þeir að visu séu búnir
að byggja sér laup og senni-
iega orpnir fjTÍr nokkru. Ann-
ars veizt þú eins vel og ég, að
hrafn hefur ekki orpið í klett-
unum s.l. 10—20 ár fyrr en nú,
og hafa þö drepizt iömb á
hverju vori, án þess að hann
ynni þar að. Ég anza ekki gam-
aili hjátrú og kerlingabókum.“
„Hvað sem um það er,“ mælti
gamla konan þung á brún, „þá
þykir mér líklegt, að þú látir
ekki þennan strákbjána, sem
enginn hefur getað tætt með og
þú rausnaðist til að taka upp á
gustuk, vera með féð í Bæl-
ingshlíðinni þar sem hraphætt-
an er einna mest á vorin.“ „Ég
hef engin fyrirmæli gefið hon-
um um það,“ mælti bóndi snúð-
ugt, „enda er bezta snöpin þar
og jafnvel farin að koma nál i
skriðurnar.“
Að svo mreltu gekk bóndi út
og sneri 1i< fjárhúsa. Ær-
húshlaðan var tóm, að öðru en
því, að nokkrir kaggar stóðu
þar á gölfi og flestir án inni-
halds, en neðan í öðrum var
slatti af lifrargrút og morkinni
saitsíld. Út frá baggagatinu
var tyrft deydes, þar sem dá-
vænn kieggi var enn eftir, orð-
inn níðfastur undir fargi sinu,
torfi og grjóti. Bóndi lyfti sér
upp í baggagatið innan úr hlöð
unní, skreið inn í geil í galt-
anum, réðst að heystabbanum
og tók að leysa af kappi, með
stórri heynál.
T-fcusa heyinu, gömlum
sinurudda, sópaði bóndi jafn-
óðum inn i hlöðuna. Þegar
komin var dyngja á gólf-
ið , stakk hann nálinni í hey-
stáhð og vippaði sér inn í hlöð-
una á ný. Þar lét hann hey-
ruddann koma i tvær, svo til
jaínstórar hrúgur. Annari
þeirra skipti hann upp í hneppi
og bar grút í hvert fyrir sig,
en hlóð þeim síðan saman
hverju ofan á annað. Það var
morgungjöfin til næsta dags,
því að grútarbrækjan þurfti að
hafa nóttina fyrir sér til þess
að gerja hneppin í gegn. Hin
hrúgan var kvöldgjöfin. Til
þess að bæta hana hafði bóndi
sildina, sem hann brytjaði
smátt niður i dall í þeim tU-
gangi að dreiía bitunum yfir
heyið, þegar hann gæfi á garð-
ann.
Senn fór að líða að miðaftni
og bóndi skundaði til bæjar
eftir kaffisop>a, áður en dreng-
urinn kæmi heim með féð. Nú
heyrðust engir dynkir lengur,
hvernig sem hann iagði við
hiustir. Kannski hafði gamla
konan rétt fyrir sér eftir allt
saman, að drunumar og dynk-
irnir, sem hann heyrði fyrr um
daginn, hefðu stafað frá grjót-
hruni í Hrafnaklettunum. Ekki
var hann þó 1 yliilega sáttur við
þá skýringu. Þar hafði ekki
hruníð neítt að ráði eða til
skaða, svo lengi sem hann
mundi til og allra sízt svo
snemma vors, meðan lítið hafði
hlánað og vetrarklakinn sat
enn i öllum glufum og sprung-
um.
Hvað var nú þetta? Féð stóð
við húsin, en smalinn hvergi
sjáanlegur eða tikarkvikindið
hún Doppa, sem orðin var
strákkvölinni svo fylgisöm upp
á siðkastið. Bóndi, sem að vísu
var hversdagslega anzi svifa-
seinn, gat brugðízt har.t við
þegar nauðsyn krafði og svo
fórst honum nú. Hann hýsti fé
sitt í mesta flýti, gaí sér ekki
tima tíl að hára því, en hljöp
við fót inn á dal, hóandi og
kallandi.
Hann hafði strax séð, að auk
smalans og tikarinnar vantaði
eina ána, prýðí hjarðarinnar,
Forustu-Gránu. Á þessum tíma
árs var hún gjörn á að prila
upp undir kletta, þar sem helzt
var gróðumál að finna. Hann
vissi einnig ósköp vel, að
stráksi var fiktsamur og tók
upp á ýmsu, sem iðulega var
miður gott, en þrátt fyrir það
hélt hann þetta vera bezta
grey, þótt ímyndunarafl hans
væxi yfirleitt óþarflega fjör-
ugt, að honum fannst. Honum
bar í grun að slys hefði hent
ána og drenginn, en hvernig
það hefði að höndum boríð var
erfitt að gizka á.
Þegar bórdi nálgaðist Bæl-
mgshiiðina, heyrði hann iágt og
niðurbælt ýlfur í 1 íkarskarn-
inu og greiddi þá enn ferðina.
Kom hann og von bráðar þar
að, sem Forustu-Grána lá neð-
arlega í skriðunum, sýnOega
steindauð með gapandi sár fyr-
ir aftan bóginn, á þeirri sið-
unni er upp snéri. Á lyngþúfu
skammt frá lá smalinn á grúfu
og ýlfrandi tikin, sem öðru
hvoru reyndi að sleikja andlit
drengsins og hendur. Bónda
varð það fyrst fyrir að spyrja
dreng, nokkuð byrstur í bragði,
hvort hann væri meiddur, en
BÖKMENNTIR
OG LISTIR
atv
llii.il
fá.y
±ia
hann kvað nei við því. Við hlið
Gránu lá fleygmyndaður
steinn, slundarmikib og hvass
eins og spjötsoddur í annan
endann, sem roðinn var blóði.
Bóndi tók sjálfskeiðung sinn
og dró um barkann á Gránu
til vonar og vara, ef eitlhvað
sk> ldi blæða, en það var næsta
lítið. Þá ýtti hann -við smalan-
um og spurði ekki óþýðlega,
hvað heíði eiginiega komið íyr-
ir, og hví hann lægi hér yfir
dauðri rollur.ni í stað þess að
koma heim. Drengurinn grúfði
sig niður í lyngið og var seinn
á sér til svars, en smám saman
hafðist þó upp úr honum, að
hann hefði ætiað að gera mik-
ið og steypa undan böivuðum
hrafninum.
„Og hvernig ætlaðir þú að
fara að því?“ mælti bóndi van-
trúaður, um leið og hann horfði
á laupímn í svimháum klettun-
um. Þar kúrði mú hrafnamamma
hin rólegasta, en hrafnapabbi
sat á snös skammt frá og garg-
aði gríðarlega. „Ég veiti stein-
um fram af brúninni," sagði
stráksi ,,-og hélt ég gæti hitt
laupinn og s.cmgt honum niður
af stallinum." „Mikið dæma-
laust flón ertu,“ hraut bónda
af munni. „Sérðu ekki að syll-
an fyrir ofan slútir fram yfir
sig? Þess vegna vinnur grjót-
hnan krumTragreyjunum engan
skaða. En hvers vegna datt
þér þessi árans vitleysa í
hug?“ „Hú, hún,“ stamaði sá
stutti, „er alltaf að óskapast út
af því, að þú hafir vist: hvorki
hug né dug tíl þess að steypa
undan helvízkum hrafninum,
sem muni leggjast á nýfædd
lömbin og drepa þau í hrönn-
«m.“ „Skiptu þér ekki af þvi,
sem hún segir," mælfi bóndi
snöggt.
„Þú ert orðinn nógu gamall
til þess að vita það og muna,
að hrafninn leggst sjaldan á
lifandi dýr, hítt er annað mál
hvað hann gerir, þegar þau
eru orðin að hræjum eða sýn-
ast vera hað“ „Ætlarðu þá
ekki að steypa undan
krumma?“ sagði litli maðurinn,
og skaut augum I skjálg upp til
bónda, sem enn stóð yfir hon-
um hugsandí á svip. „Nei, það
ætla ég ekki að gera, hvorki
nú né síðar. En segðu mér eitt
dengsi minn, var ekki gaman að
sjá steinana velta ofan hamra-
stallana, og heyra svo hluhk-
inn og bomsara bomsið, þegar
þeir íkomu niður í skriðumar?"
„Jú, ú, það var nú skolli
gaman,“ sagði dengsi, undirieit
ur og skömmustulegur á svip,
en gat þó ekki varizt bros-
vipru i öðru munnvikinu. Þessi
eftirliking af brosi fór ekki
fram hjá bónda, sem mælti höst
ugri í máli en fyrr: „Datt þér
þa aldrei í hug, að steinamir
gæíu skaðað féð, sem var á
Frh. á bls. 15.
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 5
20. sept. 14)70