Lesbók Morgunblaðsins - 01.10.1972, Page 13

Eins og
rótgróið
myndarheimili
Elín Guðjónsdóttir segir
frá ferð um Sviss
Og nú er óg kiom'n t:l BaseL
Ég stend á bakka Rlnar, sem
er álíka bre'ð þarna og Þjörsá
við brúna, en handan árinn-
a.r er Þýzkaland og horii mað-
ur örlítið t'l vestiurs, sér til
Prakklatnds. Sarmt er þstta sam
fetld borg, en tilheyrir þrem
ríkjum. Og meðan Frakkar og
Þjóðverja.r börð'ust í tive'm
styrjöldium, var fri&ur hér i
Sviss. Kumningi mimn hér
sagði: ,,Hér voru allir viðbúnir
árás, þetta vissu nasistar." —
Ég tók eftir þvi, að þeg-
ar hann minntist á stríðið, þá
talaði hann ekki uim Þjóðverja,
heldur nasista. Og þó að
Þýzkaiand og Sviss Migig: sam-
an, er greinileg'ur munur á
þessu’m þjóðum. Hér þuríti
fóiikið ekki að berjast harðri
baráttiu fyrir lífi sínu eft'r
strið. Hér þurfti heldur ekki
að e:mbeita sér að uppbygg-
ingu fallinna borga, enda er
bjartara yfir flóliki hér og all'r
virðast hafa nægan trma. Ff
maður stanzar á götruhorni og
opnar kort, er strax einhver
kommn, sem spyr hvort hann
geti aðstoðað, og m'aimi er iðu-
leva fylgt til ákvörðwnarstað-
ar'ns. Ég var alveg undrand*
á þessui, því að eir.is og menn
vita er Sviss eitt mesta ferða-
manrnaland í Evrópu og hefur
ver'ð það uim áratuigi. ög hér
hefi ég ekiki orð’ð vör við
pretti og prang, sem maður
þar'f suims staðar að gæta sin á.
Hér minna allir hilu'tiir m'g á
rótgróið myndarhe;mili, þar
sem gestrisni er sjáll,fs.agð-
ur htutur.- Ég hafð; sikamma
viðdivöl í Basel og þeim tíma
varði ég að miestu á myndar-
heimili kunininigja minna, þar
siem sjö synir á aldrinum 12—
25 áira selltu s-v'p sinn á heimil-
MEÐAN gróðurinn er í mestum blóma
yfir hásumarið, grasið sprettur og trén
skarta laufskrúði, fellur stjómmálastarf-
semin í landinu í dvala að meira eða
minna leyti. Þegar grasið visnar á nýjan
leik og laufið fellur af trjánum á haust-
in, hefja stjómmálamennirnir upp raust
sína aftur og taka upp þráðinn, þar sem
frá var horfið. Sumum finnst karp þeirra
vera sífelld og innihaldslítil endurtekn-
ing. En hvað sem því líður eru stjórn-
málaumrœður grundvallaralriði í þvi lýð-
rœðislega stjórnkerfi, sem flestir vilja
varðveita og viðhalda.
Að vísu hefur hagað svo til í sumar,
að meiri umrœður hafa farið fram um
pólitisk efni en jafnan áður, þegar kosn-
ingar hafa ekki sett svip sinn á þjóðlífið
í gróanda vormánuðanna. Engu að siður
er þess að vænta að nýr fjörkippur fær-
ist í þessi hefðbundnu átök ólíkra sijórn-
málaflokka, þegar Alþingi kemur saman
á ný eftir nokkra daga. A.m.k. er venjan
sú, að þá vakni menn af Þyrnirósarsvefn-
inum.
Þeir sem eitthvað fylgjast með karp-
inu taka fljótt eftir, að allur tillögu- og
málflutningur stjórnmálamannanna mót-
ast mjög af auglýsingasjónarmiðum.
Hálftómir þingsalirnir sýna einkar vel, að
þingmenn eru sjaldnast að tala yfir hausa-
mótunum hver á öðrum. Þeir eru fyrst og
fremst að tala fyrir btöðin, útvarpifí og
sjónvarpið.
Þeir, sem ekki eru sífellt að flytja til-
lögur um eitt og annað og halda ekki
maraþonræður utan dagskrár og innan,
falla hreinlega í gleytnsku og dá. Það
skiptir ekki mestu máli um hvað slíkar
tillögur eru eða hvernig ræðurnar eru
upphyggðar og fluttar; hitt er mikilvæg-
ara, að tillögurnar séu nógu margar og
ræðurnar sem allra lengstar.
Ef þessi þróun heldur óhindrað áfram,
kann að líða að því, að þingmenn hœtta
að ávarpa þingforseta, er þeir taka til
máls, en segi þess í stað: Háttvirtu blaða-
menn . . . eða eitthvað í þá áttina. Vissu-
lega væri það óvirðing við jafn virðulega
stofnun og Alþingi er, að segja, að hún
vœri fyrst og fremst auglýsingastofa fyr-
ir þá stjórnmálamenn, sem náð hafa
lengst í baráttunni um hin raunverulegu
völd. Anðvitað á Alþingi að vera annað
og meira, og er það cið vissu leyti.
Stjórnmálamönnum er vitaskv Id rétt og
skylt að koma sjónarnúðum sínum á fram-
færi; fólkið œtlast til þess. En spurningin
er sú, hvort ekki sé of langt gengið, þeg-
ir auglýsingastarfsemin er orðin að aðal-
atriði, en hinar málefnalegu rökræður að
aukaatriði. Auðvitað á þetta ekki við um
alla stjórnmálamenn. Sumir eru gœddir
þeim eiginleikum, að þeir geta staðið upp
úr, þó að þeir beini ræðum sínum til þing-
manna en ekki blaðamannarma.
Á hinn bóginn er á það að líta, að blöð
og fréttastofnanir hafa tið nokkru leyti
ýtt stjórnmálaumrœðum og þingrœðum í
þennan farveg. Þessir aðilar hafa óneitan-
lega fremur alið á þessari hneigð stjórn-
málamannanna en hitt. í raun réttri ættu
fjölmiðlarmr að geta snúið þessari þró-
un við. En við því er ekki <ið búast tneð-
an flest dagblöðm eru jafn tengd einstök-
um stjórnmálaflokkum og raun ber vitni
um.
Þessi auglýsingasjónarmið, sem setja
mark sitt í svo ríkum nvæli á stjórnmálxi-
starfsemina, koma þó eJckri einungis fram í
þingsölunum. Til marks um það má til að
mynda nefmi, að alla jafnan er lagt mikið
kapp á að þyrla upp miklu moldviðri og
syngja lof um þá þingmetm og vardþing-
menn, sem skreppa út fyrir landsteinana
og halda rœður um landheigismálið,
hlusta á skeggræður brezkra lávarða um
efnið eða segja eitthvað sérdeilis gáfulegt
við brezku togarakarlana.
Á hinn bóginn þykir það sjaldan ómaks-
ins vert að geta um framlag vísinda-
manna og sérfrœðinga, þegar þessi mal
eru annars vegar. Þeir eiga ekki undir
högg að sækja hjá kjósendum við nœstu
kosningar og þurfa pví ekki á auglýsingu
að halda. Þess vegna er ekki getið um
mikilvæg störf þeirra að stima skapi og
stjórnmálamannanna.
Þessi sýndarmemiska, sem liggur að
baki svo miklum hluta af allri stjórn-
málaumrœðu hefur leitt til þess, að öll
stjórnmálastarfsemi fœr á sig rislágt svip-
mót og er af ýmsum talin fremur ómerki-
leg. .Af þeim sökum er vert að veita þessu
atriði nokkurn gaum, þó að það sé auð-
vitað ekki jafn merkilegt og öll stóru,
þýð'mgarmiklu og mikilvœgu málin, sem
fram koma í löngu þingræðunum.
Þorsteinn Pálsson.
ið. Sá elzti þeirra var að Ijúka
prófi í laaknisfræði, en hinir
mislangt komnir á námsbraut
s'nni. Þeir settu Bítlaplötu á
plötuspilarann, þó að mamma
þeirra gretti sig framam í þá.
Helmiiiuim með mörgurn börn-
um vil.1 mú sjá’Ifsaigt svipa sam-
an, hvar sem þau eru.
Ég held í átt til Genfar, það
er ekki ofsögum sagt af nát.t-
úrufegurð þessa lands. Fjöl'l
eru hér há og hri'kaleg og lest
in fer í gegnum sítór og smá
göng. Hér eru tré bæði há og
gild og altur gróSur raektarjeg
ur.
Enda þótt ég væri bugfang
in af fegurð landslns, þá gat ég
ekki anin-að en veitt eftirtekt
fjórum ungum mSnnum, sem
komu í lestima i Delemont. 1
fyrsitu vsgna þess hve þeldökk
ir þa'r voru og svo, þegar þe'r
fóru að syngja og jóðla svo
ijömandi vel. Þe:r virtust
syngja vinsæi lög þarna, því
að fó’k'ð íók sitTjndum undir.
Svo fengu þeir sér þurrt
brauð úr mal slr.ium, vöföu sér
vlndllnga og byrjuð’u svo að
syngja aftur. í Lausanne yfir-
gáfu þeir Iiesíina og sá ég það
siðasit tii þeirra, að þeir stóðu
á stöðvarpaliinium, veðurbarð-
ir og ðigamd: af lí'fsglsði.
Það er steyp'reign, þegar ég
kem 11 Genúar og það heldur
áfram að r'gna þessa fimm
daga, sem é-g dvel þar. „Það
fer að snjóa 'bráðle.ga,“ segír
fólk ð og það er reyndar byrj
að að snjóa í fjöT. En veður-
far er hér kyrrt, sjaldan storm
ur og aídrei rok. Hér i Genf
1. október 1972
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 13