Lesbók Morgunblaðsins - 09.09.1973, Page 14

Framh. pf Ibls. 11.
- forsvarsmaður Jafnrétt-
ishreyfingar egypzkra
kvenna og forsetafrú
landsins
konurnar eigi að öðlast.meira
sjálfstæði. Fólk er jarðbundið og
það vill láta tala við sig, umbúða-
laust, og blátt áfram, en ekki á
einhverju upphöfnu sviði með
orðagjálfri sem það skilur
minnst í.“
ust þegar hún var 15 ára gömul.
„Það var árið 1949, í borginni
Súez. Ég dvaldi þar með foreldr-
um mínum og forsetinn, sem þá
var ungur herforingi, kom oft í
■heimsókn. Ég man að mér þótti
strax mikið til hans koma.
Og sé hún spurð, hver ætti að
hennar dómi ' að vera staða
konunnar í egypzku þjóðfélagi
segir hún:
— Þegar tekið er með í reikn-
inginn að um 50% egypzku þjóð-
arinnar eru konur, finnst mér
sjálfgert að þær Ieggi fram mun
drýgri skerf bæði i málefnum
borga og sveitarstjórna, svo og í
opinberu lífi almennt. Mér finnst
ömurlegt til þess að vita, að allur
þessi kraftur sem þær búa yfir er
meira og minna óvirkjaður, ef
svo má segja og því finnst mér
nauðsyn að efla sjálfsvitund og
trú egypzkra kvenna á sjálfum
sér.
Hún segir að vegna sterkra
fjölskyldutengsla í Egyptalandi
og langrar hefðar, virðist sér
minni hætta á hinu margum-
talaða kynslóðabili þar en í
ýmsum öðrum löndum. Sjálf se-
gist hún leggja sig í líma að verða
ekki síður vinur barna sinna og
félagi en móðir og hún hafi reynt
að forðast að vernda þau um of.
Þvert á móti hef ég reynt að
rækta með þeim sjálfstæði og
glæða ábyrgðartilfinningu
þeirra. Eins og aðrar egypzkar
konur trúi ég því að náin fjöl-
skyldutengsl séu öllum aðilum
farsæl, en þar með er ekki sagt
að ég eigi við, að móðirin eigi að
gera börn sín að ósjálfstæðum og
sér háðum mannverum, sem ekki
eru fær um að taka sjálfstæðar
ákvarðanir í neinu máli.“
Þegar hún er spurð um hlið-
stæða baráttu kynsystra sinna á
Vesturlöndum er hún mjög
diplómatisk ogsegir: „Jafnréttis-
hreyfing kvenna í Evrópu og
Bandaríkjunum er háð
samkvæmt þeirri menningararf-
leifð, sem þessar þjóðir búa við
og eiga. Við heyjum okkar bar-
áttu áreiðanlega á öðrum
grundvelli og kannski fyndist
vestrænum konum ekki mikið til
koma um árangur af starfi okkar.
En þær verða þá að gæta þess,
hve aðstæður og viðhorf eru ger-
ólík.“
Örnefnasaga — Árni Ólá
JÓRUKLEIF
Jórukleif
Norður úr Hengliinum geng-
ur fjallsrani, sem nefnist Dyr-
fjcdl. Nyrzt á þeim er Jénutind
ur og skammt þar 'frá Jóru-
k'eif, gill eitt mi'kið er gengur
úr Graf'ningi upp í ifjöQiin. En
svo að sjá, að um igil þetta 'hafi
verið ailfaraleið á söguöl'd, því
að á tveimur stöðum lí Harðair-
isögu er þess getið, að menn
fóru Jórukleif á leiðilnni milli
efstu bæja í Gra'fningi og í
Hvalfjarðarbotn. Enginn veit
nú með vissu hver sú Jóra var,
sem örnefni þessi eru við
kennd, en munnmæli geyma
enn sagni'r um hana.
Hún var bómdadóttiir ein-
hvers staðar úr Sandvákur-
hreppi 'í Flóa, segir lí Þjóðsög-
um Jóns Árnasonar. önnur
sögn isegir að hún hafi
átt heima 4 Jórviik lí Flóa og
þriðja sögnin segir að hún hafi
átt heima lí Hell'iskoti ií Mos-
feMssveit. Hún var ráðskona
föður síns, ung og efnilleig cng
þó hin mesta harhhleypa og
is'kapstór.
Ei'tt sinn bar svo till, að 'hesta
at var háð í Flóanum og hefif
það sj'álfsagt verið hjá Hiróans
holti', 'því að þar voru hesta-
þing háð. Faðilr Jóru átti hest,
sem þar sikyldi etja-, og haiðf
Jóra miklaæ mæ/tur á hestinum.
En þpir, sem segja að hún hafi
átt heima í HeliiSkoti, geta
þess að hún hafi sjálf áít bleik
an hest og skyldi hann leidd-
ur tid vígs. á þessu hestaþiingi.
En 'svo fór, að hestur hennar
beið ósie?ur, og fékk það svo.
á Jóru, að hún tryldtist aligjör-
liega. Tók hún ’ sprettinn
■upp að Selfossi, og er íossinn
þair þá mefndur Laxfoss
og hefir fossbrúra'n þá 'senni-
lega verið nokkru neðar en nú
er og hærri. Þegar þang-
að kom, reif Jóira bjarg eitt
mikið úr kletturjum við ána og
varpaði því út á mtðja foss-
brún og mælti:
Mátuilegt er meyjarstig,
mál mun vera að ig if'ta sig.
Síðan Mjóp hún þar yfir ána
með þvli að tylla aðeiins öðrum
fæti niður á bjargið' sem stóð
upp úr ánni á fossbrúninmi.
Var það siðan kallað Jóru-
hTaup, allt fram að þeim itirna
er beljandi vöxtur á ánni
steypti k'lett'inuim fram af brún
Tnni fyrir nokkrum árum.
Þegar Jóra var komin yfir
ána, hátt hún spre'ttinum upp.
með Iingólfsfjalli að austan og
upp 1 Grafning, unz hún kom
að mi'kflu Ihamrasgili. Fór hún
þá upp gi'llið og áétti ekki fyrr
en hún komst ala leið
upp í Herigi'l. Gil þetta er Síð-
an við hana kennt og kaUað
Jórukleif. í Hengli isettiist hún
að í helH nok'krum og var hann
siðan kalaður Jóruhellir, og
gerðiist Jóra þarna stigamaður.
Meðan hún haíðist v:ð
i Hengliinum, var það venja
hennar að ganga norður á há-
an hnúk og skyggraast þar eft-
ir ferðum manna, hvort heid-
■ur þeir fóru Jórukleif eða
Dyraveg. Var ihinúlkur þessi
fynst nefndiur Jórusöðulí!, en
síðan Jórutindur.
Þessi eru þá sögð tiHdrögin
að þeim mörgu Jóru-örnefn-
um, sem eru á þessum slóðum.
En munnmalin vldu ekki láta
Jóru deyja þaima úr sultii,
kulda oig kröm. Þau 'létu hana
verða að hinu versta trölld og
ræna fyrst ialia ferðamenn þar
til a'Har ferðir y.fir fjölin lögð
ust niður. Siiðan eyddi hún
byiggðina í nánd við s’lg, Stoð-
aði ekki þótt safnað væri liði
og farið að henni með marg-
menni, þv'i að hún var svo iffl
og hamröm, að enginn mann-
'legur máttur .gat s'grað hana.
Varð að fá ekki rninni mann
en Ólaf 'konung Trygigvásion tii
þess að leggja á ráð um hvern-
iig hún skylldi unnin. Ráðdagði
■hann að farið skyldi að henni
um sólaruppkomu á hváta-
sunraumorgun, „þvi að éklki
væri! til svo ill vættur, að ' hún
svæfi ekki 'þá“, og sikyTdi veg-
ið 'að henni i svéíni.
Þetta tókst og er svo-
bætt við n'okikrum öfigum, sem
ökki 'þýðir iað rekja hér.
Saigan er og ekki sögð héir
tiil þeiss að árðtta það að Jóra
hafi veri'ð ffl væiftur, heldur til
þess að behda á hve eimkennr
■lega mörg örnefni eru kennd
við Jóru, og þó fleiri en rétt
er, því að nú eru nefnd-
ar tvær JórúkHeilfiar, og er það
aif vanþekkingu.
Fyrir eitthvað tveimur eða
Framh. á Ibls. 16.
*-