Lesbók Morgunblaðsins - 13.01.1974, Blaðsíða 6

Liðskönnun á Keflavikurflug-
velli.
undantekningalaust brugðizt
glaðir við, er hann færði þeim
„nýju fyrirmælin".
ísland virðist hafa fengið á
sig mjög vafasamt orð hjá þeim
fáu blökkuhermönnum, sem
hér hafa dvalizt. í fyrravor átti
greinarhöfundur erindi við
sagnfræðideild landgönguliðs
bandaríska flotans. Einn starfs-
manna hennar var þá að taka
saman einhvers konar greinar-
gerð um íslandsdvöl land-
gönguliðanna siðustu árin. Dró
hann fram úr pússi sinu
möppu, sem hafði inniað halda
ýmsar upplýsingar um þetta
efni. Hafði hann orð á því, að
blökkumönnum þætti íslands-
vistin einstaklega ill. Því til
sönnunar benti hann á um-
kvartanir frá blökkuhermönn-
um, þar sem þeir lýstu alls
kyns fjandsemi og áreitni, er
þeir hefðu orðið fyrir frá ís-
lendingum. Þá var þar vísað í
bænaskrár frá blökkumönnum,
sem báðu yfirvöld fyrir alla
muni að flytja sig úr stað. ís-
landsdvölin væri þeim óbæri-
leg.
Vitneskja um, að ísland neit-
aði að taka við blökkuhermönn-
um, virðist orðin allútbreidd i
Bandaríkjunum. Um það getur
greinarhöfundur vottað af per-
sónulegri reýnslu. Hvitir suður-
ríkjamenn, sem íslendingar í
fljótu bragði telja sig eiga lítið
sameiginlegt með í kynþátta
málum, hafa orð á því, að
ísland kunni tökin á negrum.
Margir þeirra standa reyndar í
þeirri trú, að blökkumönnum
sé með öllu forboðið að stíga
fæti sínum á ísland. Það er
erfitt að standa undir hóli af
þessu tagi: — Þið íslendingar
vitið, hvað þið syngið, þið þurf-
að ekki á aðskilnaði að halda,
negraskröttunum er ekki einu
sinni hleypt inn í landið. Það
er lika heldur óyndislegt að
standa i þeim sporum að þurfa
að viðurkenna fyrir blökku-
mönnum, að ríkisstjórnir vorar
hafi lengst af reynt að halda
þeim burtfrá landinu.
Kynþáttastefna íslands hefur
eins og vænta má ekki farið
fram hjá helzta máttarstólpa
aðskilnaðarsinna, George Wall-
ace ríkisstjóra Alabama. Fyrir
nokkrum árum átti Styrmir
Gunnarsson núverandi ritstjóri
Morgunblaðsins viðtal við
Wallace og hugðist spyrja hann
óþægilegra spurninga um kyn-
þáttamál. Ríkisstjórinn afvopn-
aði blaðamanninn í einu vet-
fangi: „Þið útilokið negra frá
bandarísku varnarstöðinni á Is-
landi. íslenzka þjóðin vill ekki
negra i landi sinu." Blaða-
manninum varð orðfátt, eins
og vænta mátti.6
ísland og Gyðingar
Er afstaðan til blökkuher-
manna eina dæmið um, að
islenzka rikið hafi látið kyn-
Framhald á bls. 14.
KYNÞÁTTASTEFNA
Það hlaut að jaðra við lagabrot
stjórnvalda, ef herinn átti að
beita einhvers konar kynþátta-
formúlu við að manna herstöð-
ina i Keflavík. Blökkuþing-
mennirnir fullyrtu, að í stjórnar-
tíð Johnsons forseta hefði
Bandaríkjastjórn neyðzt til að
taka þetta mál upp við ríkis-
stjórn íslands. íslendingum
hefði verið tjáð, að Bandaríkj-
unum væri ekki lengur stætt á
því að halda úti alhvítum her á
íslandi. Það hefði síðan orðið
að samkomulagi, að nokkrir
blökkumenn yrðu skipaðir í
varnarliðið til málamynda.
Bandarikjastjórn neyddist
þannig til að sniðganga þær
reglur, sem hún hafði sjálf beitt
sér fyrir að væru settar!
Nokkrir blökkumenn skutu
upp kollinum i varnarliðinu i
Keflavík eftir samkomulagið
við Islendinga. Einn þeirra var
þulur við sjónvarpsstöð hersins
og fór því ekki á milli mála, að
hvít ásjóha varnarliðsins hafði
nokkuð breytt um svip. Eflaust
voru ýmsir framkvæmdaerfið-
leikar á þvi að halda fjölda
blökkumanna innan hæfilegra
takmarka. Á stríðsárunum og
fyrstu árunum eftir gerð varn-
arsamningsins var það tiltölu-
lega auðvelt að fara að vilja
islendinga. Herinn endurspegl-
aði þá kynþáttaaðskilnaðinn
eins og hann gerðist i Banda-
ríkjunum. í landhernum voru til
að mynda sérstök herfylki
blökkumanna, og kynþáttaað-
greining viðgekkst í öllum
greinum heraflans. Á sjöunda
áratugnum horfði þetta allt
öðruvísi við, með tilkomu
nýju mannréttindalöggjafarinn-
ar. Það kostaði sjó- og flugher,
sem sáu um rekstur Keflavíkur-
stöðvarinnar, ýmis vandkvæði
aðhalda uppi kynþáttaaðgrein-
ingu. í ársbyrjun 1972 hitti
greinarhöfundur að máli sjó-
liðsforingja einn í Bandaríkjun
um, sem starfað hafði á Kefla-
vlkurflugvelli. Maður þessi
sagðist m.a. hafa haft þann
starfa á íslandi að standa fyrir
nokkurs konar móttökunefnd
fyrir blökkumenn, sem hingað
slæddust. Þegar nýliðar komu
frá Bandaríkjunum, hefði hann
verið til taks á flugvellinum til
að greina þar úr blökkumenn.
Ef blökkumenn hefðu verið í
hópnum, hefði hann umsvifa-
laust tilkynnt þeim, að ný fyrir-
mæli hefðu borizt og þeim væri
ekki ætlað að starfa á íslandi.
Menn þessir hefðu síðan verið
sendir aftur vestur um haf með
næstu flugvél. Þannig hefði
fjölda blökkumanna verið hald-
ið niðri til að þjóna vilja is-
íslenzka þjóðin vill ekki negra
í landi sínu, segir Wallace
ríkisstjóri Alabama. „Þið úti-
lokið negra frá bandarisku
varnarstöðinni á íslandi."
lenzkra yfirvalda. Ekki sagðist
sjóliðsforinginn þurfa að orð-
lengja, að mennirnir hefðu
-z-> ' ffó'db, vuriE dó, ó p.m. rrom HEyKjaviK.
publlo stntcmEnt werE to rend "sUpplEmEnt nnd pErhaps
Eventunlly to rEplacE'' lnstEnd of "rellEVE nt onoEn
ln connEction wlth thE tmnsfer of mllltnry control.
ThE IcElnndic GovErnment would prEfer thnt thE intEr—
chnnge tnke plnce ns quickly os possiblE.
ThE IcE.lnn.dic GovErnmEnt is pnrticulnrly nnxious
to nvoid any semblnncE of n condominium in militnry
control r,B "bEtv’EEn GrEnt Britain -nö thE United StntEs.
It 1e fElt thnt Joint occupntlon would bE worsE thnn
thE Existing stntus quo.
The Frlme Mlnister rEouESts th't no neeroES bE
includEd in the unit nssignEd herEn.
Ki.CVl£sGH
Setningu vantar. í skjalaútgáfu bandaríska utanríkis-
ráðuneytisins hefur verið felld úr siðasta setningin í
skeyti Kuniholms ræðismanns: „The Prime Ministér
I £7L/ ÍUUÞlUll kl&lMX x lUi’. aVILj tvjit.uu X.JL
850A.J0/101 :TelcErara
The Consul at Reybjavik (Kunihoitn) to the Secretary of S.tatc “
I havc conveyed to íhe Prime Minister loday the suhstanco of \, .
strictly confidential mcssage delivcred lu mo last ni;;ht by the
Goidsborough. The I’riinc n;i beluilf o; thc fcela: ;..
Government, made the following obscrvations: Síikc tlie 'dresi.'■
is prepared to accept in principle (he coitdí* ionsaiid nv-rvations ti:.: -
mittcd to the liritisli Government by Primo Ministrv, thci o retr..
only tho announcenicnt to 11: maue hv th ■ J’res:dent.
Tiie moral elTcct on Icohir.ders of a c'.ange in mMitary
from troops of a beUigeretit to tltose o/ a neotral ‘‘ouiii>:g wii! i.
considcruble. This ciTect might Le lo-. if th<- wordi-.g of thc 1' ■ ■
dcnt’s public statement were to rc-i.d “siv.-pleii'■■ut ai«í jicrb-.ps ev, : nj.
ally to replace” instead oí “relic.ve at oacc” :n co::ucctiu:i wii'. i-..-
trunsfcr of rnilitary control. Tltc Icei '.dic Govi'rnu.ent v;onld j.f.:
that the intcrchangc lake placo i. < <jui .iy a- possili'e.
Tho Icelandic Govcrnti cnt is jiarti cnlarly ans:< ns i > »voi! : •.%
sci'nblnncc of a condemintmn niilii: ry co'tíroj bo: wec-tt < í
1 ritain aild tho Uniíed Slt’.to*. It Í3 '■' b’ th:o. join’ o.'cuj. .‘ion .
r i. wc.'. c tlian tlic exi. ling st dv.n • ■ :o.
requests that no negroes be included in the unit
assigned here."