Lesbók Morgunblaðsins - 01.09.1974, Blaðsíða 10

Séð yfir staðinn á Kirkjubæjarklaustri úr brekkunni ofan við bæinn.
Kirkjan á Klaustri er ekki stór, en liklega er óhætt að telja hana með
öndvegisverkum islenzkrar byggingarlistar.
Allt í einu hefur mikil umferð og ónæði hellst yfir þessa kyrrlátu sveit. Hér
sést heim að Svínafelli. Margir renna þangað i þeirri von að fá skárra
tjaldstæði en völ er á i girðingunni.
SUNNAN JOKLA
• •
strengur á sandinum austan við
Lómagúp, þar sem „vötnin byltast
á brunasandi": Núpsvötn og Súla.
Ljósbrúnn moldarmökkur ofan af
fjöllunum, koldimmur sandbylur
austan við árnar. Allt í einu snar-
dimmdi; eystri brúarsporðurinn á
Núpsvötnunum sást ekki einu
sinni, aðeins dökkbrúnt morið.
Kannski mundi maður fá ókeypis
sandblástur, lakkið yrði sennilega
horfið innan lítillar stundar. En
jafnskjótt rofnaði til. Strengurinn
virtist fylgja ánni. Og viti menn:
Upp af sandhafinu birtist sú sjón,
sem er tignarlegust á Islandi:
Öræfjökull. Hann var tær efst,
líkt og flyti hann i mistrinu.
En vegurinn; hvað um veginn .
og brýrnar, afmælisgjöf þjóðar-
innar til sjálfrar sín. Þetta stór-
virki tækninnar var talið ómögu-
legt fyrir ótrúlega fáum árum. Nú
er það staðreynd. Annars býst ég
ekki við, að menn hugleiði til
muna, hversu stórfelld fyrirhöfn
þetta hefur verið. Vegurinn er
beinn og sæmilega breiður.
Kannski dálftið þreytandi til
lengdar, hvað hann er beinn. En
sandurinn er furðu mikið gróinn;
þessi mikla eyðimörk, sem maður
hefði getaö búizt við að væri
blásvartur á litinn og fullkomlega
gróðurvana. Mýrdalssandur er
miklu gróðurminni, miklu
svartari; þar er eyðimörk.
En hér stelur Öræfajökull sen-
unni. Skriðjöklarnir flæða niður á
jafnsléttu: Skaftafellsjökull og
Svlnafellsjökull. Þessi heillandi
sýn færist nær og nær; maður
stelst til að lita af veginum nema
endrum og sinnum. Og síðan
brúin, nærri kílómetra langt tré-
gólf með útskotum.
Ég hef áður komið í öræfi og
lýst þvf hér í Lesbókinni. Það
verður ekki endurtekið hér. Þá
kom ég að Kvískerjum, Fagur-
hólsmýri, Hofi og I báða bæi á
Skaftafelli. En þá var brúin ekki
komin á Skeiðará; aðkoman nokk-
uð önnur, þegar komið er austan
frá.
I Skaftafelli var líka orðin
breyting. Nú er ekki lengur
tjaldað í skógarbrekkunum ofan-
vert við bæina; bílaumferð er
bönnuð upp brekkurnar og tjald-
stæði á melnum fyrir neðan.
Ósköp er það nöturlegt tjaldstæði
í samanburði við hvamminn uppi
í gili, þar sem ég tjaldaði fyrir sex
árum. Og þegar betur var að gáð
mátti ekki einu sinni tjalda þarna
á eyrinni; það svæði var aðeins
ætlað hópferðum. Hinum stríða
straumi einkabíla er vísað áfram
austurúr. Tjaldstæðið er langleið-
ina austur undir Svínafelli: Ber-
svæði innan girðingar, tjaldstæði
af því tagi, sem ferðafólk reynir
venjulega að forðast. Það er
ekkert skjól og tjaldar þar hver
ofan i öðrum. Vægast sagt ömuleg
lausn.
Hitt er svo annað mál, að
tjaldstæðavandinn f Skaftafelli er
ekki auðleystur. Ég get fallizt á,
að rétt hafi verið að hverfa frá
bílaumferð upp brekkurnar og
tjaldstæðum á bökkum gilsins.
Eftir langvarandi bílsetur austur
yfir sanda er gott að koma blóð-
inu á dálitia hreyfingu með
gönguferð upp brekkurnar, hvort
heldur farið er að Skaftafells-
bæjum, upp að Svartafossi, eða
allar götur í Bæjarstaðaskóg og
Morsárdal.
Eftir stendur þó, að ófært er að
geta ekki boðið þokkaleg tjald-
stæði í þjóðgarði. Hugsanlegt
væri að græða betur upp eyrarnar
undir Skaftafellsbrekkum og
koma þar upp hlýíegum tjald-
stæðum. En í girðingunni austur
á melnum tjaldar enginn sér til
ánægju.
Þjónustumiðstöðin við Skafta-
fell er að vísu hálfköruð og því
varlegt að dæma um útlit hennar.
Eins og sakir standa er hún ekki
annað en forljótt steinsteypu-
virki. Kannski bæta litir eitthvað
úr skák, þegar til kemur. En i
fljótu bragði virðist mér, að
timburskálar hefðu staðið ólfkt
betur með því landslagi, sem
þarna rís í mikilli tign.
I röð'um náttúruverndarmanna
mátti á sfðustu missirum greina
bölskýni og slæmar spár í þá veru,
að lífríki Skaftafells mundi brátt
heyra sögunni til. Sá ótti virðist
hafa verið ástæðulaus. Sá hluti
ferðamannastraumsins, sem á
annað borð yfirgefur bílana f
neðra og gengur á vit náttúrunn-
ar í efra, fetar troðnar slóðir og
götur. Hvergi sást þess vottur, að
fólk hefði flandrað til muna um
sjálfan skóginn f brekkunum; blá-
gresið og annað blómakyns var
þar jafn ósnortið og áður. Þeir,
sem á annað borð leggja á bratt-
ann á tveimur jafnfljótum, fara
vfst flestir upp að Svartafossi.
Einnig þangað uppeftir er smám
saman að myndast ákveðinn
göngustígur, sem fólk kýs að
þræða.
En eitt var eftirtektarvert:
Meðal þjóðgarðsgesta í Skaftafelli
bar annarsvegar mest á hjónum
með ung börn og hinsvegar
nokkuð fullorðnu fólki. Ungl-
10)