Lesbók Morgunblaðsins - 01.09.1974, Blaðsíða 12

í FJÖLLUM
DAUÐANS
Frumhald af hls.7
sendi spottann til baka, svo aö þeir gætu komið öllu
hafurtaski sínu yfir á sama hátt. Það reyndi á kraftana að
varpa bakpokunum svona langt, og annar komst ekki alla
leið. Canessa varð að klifra niður að vatnsborðinu til þess
að ná í hann gegnblautan.
Parrado hoppaði síðan yfir, en þar eð mikið af fötum
þeirra var rennvott, gengu þeir ekki nema lítinn spöl.
Þeir fundu gott skýli undir klettunum og ákváðu að halda
þar kyrru fyrir um nóttina. Enn var sólskin og þeir
breiddu fót sín til þerris. Þá hölluðu þeir sér aftur á bak á
sessurnar sfnar og fengu sér kjötbita, og margar forvitn-
ar eðlur störðu á þá.
Nóttin var hlý. Þeir sváfu vel og um morguninn hófst
áttundi dagur ferðarinnar yfir Andesfjöllin. 1 morgun-
ljómanum var útsýnið framundan frábærlega fagurt. Þó
að þeir væru enn í skugga frá fjöllunum, sem voru að
baki þeim, sveipaði sólin gulli landið, sem lá framundan
þeim. Engin tré sáu þeir á leiðinni. Síðla morguns þóttist
Canessa sjá kýr í f jallshlfðinni.
Allt í einu komu þeir auga á áþreifanlegan hlut menn-
ingarinnar: niðursuðudós. Hún var ryðguð, en verk-
smiðjumerkið var enn læsilegt á henni. Canessa greip
hana. ,,Sjáðu,“ sagði hann. „Hér hafa menn verið.“
Parrado var vantrúaðri. „Hún hefði getað fallið niður
úr flugvél.“ „Hvernig í ósköpunum gæti hún hafa fallið
úr flugvél? Það eru ekki gluggar á flugvélum — eða er
það?
Það var ómögulegt að segja neitt um það, hvað dósin
hafði legið þarna lengi, en að finna hana gaf þeim nýja
von, og þegar þeir gengu niður dalinn, fundu þeir önnur
lífsmerki. Þeir sáu tvo héra hlaupa yfir klettana handan
árinnar. Þá rákust þeir einnig á tað.
„Þetta eru kúadillur," sagði Canessa. “Ég sagði þér, að
ég hefði séð kýr.“
„Hvernig veiztu, að það voru kýr,“ sagði Parrado.
„Þetta gæti verið úr hvaða skepnu sem er.“
„Ef þú værir eins vel að þér um kýr og bíla, mundirðu
ekki efast um þetta.“
Skömmu síðar settust þeir niður á árbakkann og fengu
sér matarbita. Þeir veittu því eftirtekt, þegar þeir tóku
vistirnar upp úr rugbysokkunum, að maturinn mundi
endast þeim, en um leið að hann var að byrja að spillast
vegna hlýindanna. Aðlokinni máltfðtróðu þeirþví sem
eftir var í sokkinn og lögðu enn af stað niður dalinn. Áin
hafði breikkað. Smálækir féllu í hana beggja vegna ofan
úr fjöllunum.
Þar sem áin breiddi úr sér, fundu þeir skeifu. Hún var
ryðguð, eins og dósin, svo að ekki var hægt að gizka á, hve
lengi hún hafði legið þarna, en þarna var hlutur, sem
ekki gat hafa fallið úr flugvél. Og nú kom annað og meira
til. Um leið og þeir sveigðu fyrir einn klettaranann, sem
gekk inn dalinn, rákust þeir á kýrnar, sem Canessa hafði
séð úr fjarska um morguninn.
Enn var Parrado vantrúaður. „Ertu þá viss um, að
þetta séu ekki villikýr?" spurði hann Canessa. „Villikýr?
Þú finnur þær ekki í Andesfjöllum. Og ég ætla að segja
þér það, Nando, að eigendur kúnna eru ekki langt undan
eða þá einhver sem lítur eftir þeirn."
Dálftið neðar í dalnum rákust þeir á kúabyrgi, sem gert
var af greinum og lurkum, sem þeir sáu, að var afbragðs
eldiviður. Þeir ákváðu að dveljast þar yfir nóttina og
fagna nálægri frelsun sinni með þvf að neyta þess, sem
eftir var af nestinu. Og Canessa sagði: „Eftir allt saman
er það að verða fúlt, og strax að morgni hittum við
annaðhvort kúahirðinn eða bóndann. Aðra nótt, því lofa
ég þér, munum við sofa innan húss.“
Þeir drógu kjötið fram og kveiktu upp eld. Þeir steiktu
tíu bita hvor og átu svo lengi lystin entist. Þá lögðust þeir
út af í svefnpokann og biðu eftir sólarlaginu.
Þegar þeir vöknuðu morguninn eftir, voru kýrnar á
bak og burt. Þeir voru ekkert smeykir við það. Þeir
vörpuðu því frá sér, sem þeir hugðust aldrei þurfa að
grípa til oftar, byrðarnar voru orðnar léttar og þeir lögðu
af stað vongóðir um að finna bændabýli skammt undan.
Þegar leið á morguninn, héldu þeir eftir dalnum langa
sem áður, og Parrado fór að víta Canessa fyrir bjartsýni
hans.
„Þú stærir þig af því að vita svo mikið um landið. Þér
finnst ég, sem kann á bfla og mótorhjól, vera einhver
bjálfi. Jæja, ég var þó að minnsta kosti ekki viss um, að
bændabýli væri hér á næstu grösum... Og nú erum við
næstum búnir með kjötið og höfum fleygt svefnpokan-
um.“
„Kjötið er að veröa óæti,“ sagði Canessa önugur. Skap-
ið hafði ekki batnað við það, að hann hafði fengið illt í
magann. Hann var einnig dauðþreyttur. Hann kenndi til
óþæginda um allan Iíkamann og varð að beita öllum vilja
sínum að því að dragnast áfram. „Ég get ekki haldið
áfram," sagði hann að lokum og hné niður.
„Þú verður að halda áfram. Sérðu háslétturnar
þarna?" Parrado benti niður dalinn, þar sem landið
hækkaði. „Við verðum að komast þangað i kvöld.“
„Ég er of þreyttur til þess. Ég get ekki gengið lengra.“
„Enga heimsku. Það er ekki hægt fyrir þig að gefast
upp, þegar við erum að ná markinu."
„Ég hef fengið magapínu, verð ég að láta þig vita.“
Parrado roðnaði af gremju og óþolinmæði. „Heyrðu nú,
ég tek bakpokann þinn, og þá hefur þú engar afs^kanir."
Hann þreíf poka Canessa ásamt sfnum, snaraði þeim á
bakið og hélt af stað. „Ef þú ætlar að fá eitthvað í
svanginn,“ sagði hann, „skaltu spjara þig, því að nú er ég
með allt kjötið.,,
Canessa staulaðist á eftir honum, vansæll og haltur.
Hann var sárgramur, ekki svo mjög við Parrado, sem
gerði lítið úr lasleika hans, heldur sjálfan sig fyrir
vanmátt sinn...
Nú varð gangan léttari við að sjá hrossatað öðru hvoru.
Það dró úr magaverkjum Canessa, og tvímenningarnir
fylgdust nú að á göngunni. Síðla dags voru þeir komnir
að brekkunni, sem lá upp að hásléttunni, og loforðið um
hvíld hressti Canessa upp.
Það fyrsta, sem þeir sáu, eftir að þeir voru komnir upp,
var rétt með grjótveggjum og hliði. Jörðin í kring hafði
nýlega verið troðinn af hesthófum og báðir urðu bjart-
sýnni. En líkamlegt ástand Canessa var ekki betra en
svo, að það varð ekki bætt með endurnærðri von einni.
Hann skjögraði, þegar hann gekk, og varð að halla sér
upp að Parrado, og þegar þeir komu að lágvöxnu kjarri,
kom þeim saman um að vera þar um nóttina. Og báðum
var ljóst, að Canessa yrði ef til vill að dvelja þar lengur.
Meðan Parrado var að leita að eldiviði, lá Canessa á
bakinu undir hrfslunum. Jörðin var þakin nýju grasi,
fjöllin risu hátt að baki þeim og þeir heyrðu niðinn í
ánni. Þar eð Canessa var örmagna, hafði fegurðin ekki
mikil áhrif á hann. Hálfsljóum augum horfði hann á
runnana og villiblómin, og hugurinn hvarflaði til hests
hans og hunds og sveitarinnar í Uruguay.
Hann horfði tómlega til árbakkans hinum megin. Sólin,
sem var að ganga undir, myndaði stóra skugga af trjánum
og klettunum við fjallsræturnar og þeir virtust vera á
hreyfingu og skiptu um lögun. Og allt í einu birtist út frá
þessum skuggum skapnaður, sem var á hreyfingu, nógu
stór til þess að vera maður á hestbaki.
Canessa reyndi óðara að staulast á fætur, en þó svo að
hann væri f geðshræringu, gat hann naumast hreyft
fæturna. Hann kallaði til Parrado: „Nando, Nando!
Sjáðu, þarna er maður, rfðandi maður! Ég held ég hafi
séð mann á hestbaki!“
Parrado horfði þangað sem Canessa benti, en hann var
svo nærsýnn, að hann sá ekki neitt. „Hvar?“ sagði
Parrado. „Hvar er þessi ríðandi maður?“
Þegar Canessa horfði aftur á staðinn, kom hann ekki
auga á neitt nema háan klett og skugga hans og það olli
honum vonbrigðum. „Ég er viss um, að það var maður,“
sagði hann. „Ég get svarið, að ég sá hann. Maður á
hestbaki."
Parrado hristi höfuðið. „Það er enginn þar núna.“
En rétt í þessu, þrátt fyrir hávaðann í ánni, heyrðu þeir
mann hrópa. Þeir litu við, og á bakkanum hinum megin
sáu þeir ekki einn, heldur þrjá menn á hestbaki. Þeir
störðu á þá meðan þeir ráku kýr á undan sér eftir
götuslóða, sem lá milli árinnar og fjallsins.
Parrado og Canessa veifuðu og hrópuðu af öllum
mætti, að þeir hefðu komizt af, þegar flugvél týndist f
Andesfjöllum.
„Hjálpið okkur,“ öskruðu þeir. „Hjálpið okkur!“ Og
Parrado féll á kné og spennti greipar, eins og hann væri
að biðjast fyrir.
Hestamennirnir hikuðu. Einn þeirra kippti í taumana
og hrópaði nokkur orð til þeirra. Eina orðið, sem þeir
skildu, var „á morgun". Þvf næst riðu þeir áfram með
kýrnar á undan sér ...
Sólin kom upp í tíunda sinn á ferð þeirra um Andes-
fjöllin. Klukkan sex voru báðir vaknaðir, og þegar þeir
litu yfir ána, sáu þeir reyk og mann standa í námunda við
hann. Skammt frá honum voru tveir menn sitjandi á
hestum sínum.
Jafnskjótt og hann kom auga á þá, hljóp Nando í áttina
til hans. Hann var kominn það nálægt manninum hinum
megin að hann skildi látbragð hans. Maðurinn benti
Parrado að koma niður á árbakkann. Parrado gerði það.
Hið sama gerði maðurinn. Og nú var áin ein á milli
þeirra, röskir 30 metrar á breidd.
Bóndinn greip pappírsblað, skrifaði á það, vafði það
utan um steinvölu og kastaði yfir ána.
Parrado klöngraðist yfir hnullungana, tók það upp og
opnaði. Hann las: „Það kemur maður seinna til ykkar. Ég
hef sagt honum aó fara. Segðu mér hvað þú vilt.“
Parrado þreifaði í vösum sfnum eftir blýanti eða
penna. Hann veifaði og bóndinn tók kúlupennann sinn,
vafði hann inn í vasaklút ásamt steinvölu og varpaði yfir
ána.
Parrado settist niður og skrifaði eftirfarandi
orðsendingu: „Ég kem frá flugvél, sem hrapaði í
fjöllunum. Ég er frá Uruguay. Við höfum gengið f tfu
daga. Vinur minn, sem er hérna fyrir ofan, er ekki heill. í
flakinu eru enn fjórtán slasaðir menn. Við verðum að
komast héðan fljótt, en við vitum ekki hvernig. Við erum
matarlausir. Við erum að verða örmagna. Hvenær
kemurðu að sækja okkur, ef þú vilt gjöra svo vel? Við
getum jafnvel ekki gengið. Hvar erum við?“
Hann vafði bréfasneplinum um steininn og stakk f
vasaklútinn. Því næst kastaði hann þessu yfir ána og
fylgdist með og beið, meðan bóndinn greip blaðið og las
orðsendinguna.
Að lokum leit hann upp og gaf merki um, að hann hefði
skilið hana. Upp úr vasa sínum tók hann smábrauð,
varpaði því yfir ána, veifaði og hvarf á braut.
Parrado gekk aftur til Canessa með brauðið í
höndunum, áþreifanlegt merki um að þeir höfðu að
lokum komizt til mannabyggða.
Canessa horfði sljóum augum á brauðið.
„Okkur verður bjargað," sagði hann.
„Já,“ sagði Parrado, „við erum heilir á húfi.“ Hann
settist niður og braut brauðið i tvo jafna hluta. „Gerðu
svo vel,“ sagði hann, „við skulum fá okkur morgunverð."
„Nei,“ sagði Canessa, „ettu það. Ég hef verið til svo
lítils gagns. Ég verðskulda það ekki.“
„Afram,“ sagði Parrado. „Það má vel vera, að þú
verðskuldir það ekki, en þú þarfnast þess. Hann rétti
Canessa brauðskorpuna og nú tók Canessa við henni. Því
næst settust báðir niður og átu það, sem þeim hafði verið
gefið, og aldrei á ævi sinni höfðu þeir smakkað eins gott
brauð.
Tveim eða þrem tímum seinna, um klukkan níu um
kvöldið, sáu þeir annan ríðandi mann, en í þetta sinn var
hann þeirra megin árinnar og hélt í áttina til þeirra.
Hann heilsaði Parrado og sagðist heita Armando Serda.
Maðurinn, sem hafði séð þá fyrr, upplýsti hann, hafði
riðið burt til að segja lögreglunni fréttirnar.
Það þóttust þeir Parrado og Canessa sjá, að Serda var
fátækur maður, svo fátækur, að klæði hans voru enn
það, sem þeir mátu meira á þessu augnabliki en nokkuð
annað. Og þegar þeir sögðu honum, að þeir væru að sálast
úr hungri, dró hann ostbita upp úr vasa sínum og rétti
þeim.
Svo sælir voru þeir félagar af ostinum, að þeir tóku
ekki eftir því, þegar bóndinn reið I burtu og upp í dalinn
til að líta eftir kúnum. Þegar hann var farinn, átu þeir
ostinn og hvíldu sig. Og því næst, áður en hann kom til
baka, grófu þeir niður þær litlu leifar af mannakjöti, sem
enn var í fórum þeirra.
Um ellefu um morguninn hafði Armando Serda lokið
verki sínu og kom aftur til þeirra félaga. Canessa var
ógöngufær, svo að hann var settur á hestinn, og nú lögðu
allir þrír af stað niður dalinn. Þeir fóru yfir þverá Azufre
og lengra niður í dalinn. A engi einu komu þeir að
mannabústað, sem þeir höfðu ekki augum litið frá því
flugvélin hrapaði.
Þetta var ofur hrörlegt hús, endurbyggt á hverju vori,
með tré- og bambusveggjum og þaki, því var haldið uppi
af þrem stólpum, en þeim fannst það höll líkast. Gestgjafi
þeirrá leiddi þá inn í garð, bauð þeim sæti við borð og
kynnti þá fyrir starfsfélaga sfnum, Enrique Gonzalez.
Þessi maður færði þeim vel útilátinn skammt af osti og
nýmjólk, en Serda sneri sér að matseldinni.
Innan skammrar stundar færði hann þeim hvorum um
sig disk af baunasúpu, sem hann fyllti hvað eftir annað,
er þeir höfðu tæmt þá. Þegar baunamáltfðinni var lokið,
fengu þeir makarónur soðnar með smábitum af kjöti og
loks brauð og steikarflot. Þegar þeir gátu ekki meira í sig
látið, fóru gestgjafarnir með þá að litlum kofa hinum
megin við húsið. Þar voru tvö þægileg rúm, þar sem
Parrado og Canessa var boðið að hvila sig. Þetta gerðist
fimmtudaginn 21. desember, en þá voru liðnir sjötíu
dagar, frá því flugvélin fórst í Andesf jöllum ....
Nóttina áður höfðu piltarnir fjórtán f flakinu verið
vonlausari en nokkru sinni fyrr. Þegar þeir hlustuðu á
útvarpsfréttirnar morguninn eftir, var ekki minnzt á
neina björgun og þeir héldu áfram skyldustörfum sfnum
í jafn þungum þönkum og daginn áður. En daginn eftir
fékk Carlitos Paez glöggt hugboð um, að Nando Parrado
og Roberto Canessa hefðu fundizt. Hann gekk til Fito
Strauch og sagði ofur rólega: „Heyrðu, hvað ég segi, Fito,
segðu hinum það ekki, ég finn það á mér, að Nando og
Canessa hafa náð til mannabyggða.“
„Heldurðu í rauninni, að þeir hafi fundið menn?"
spurði Strauch.
„Já,“ sagði Paez. „En segðu hinum það ekki. Ég vil ekki
valda þeim vonbrigðum, ef þetta reynist ekki rétt.“
Það var komið sólarlag og piltarnir gengu inn í flakið.
Sjötugasta nóttin á fjöllunum var að ganga í garð. Þeir
gripu talnaböndin sín og báðu, og þegar bænum þeirra
var lokið, sagði Daniel Fernandez: „Bræður, ég finn það
svo greinilega, að leiðangursmennirnir okkar eru komnir
til byggða. Okkur verður bjargað á morgun eða hinn
daginn.“
„Ég finn það líka,“ sagði Paez. „Ég fann það rétt áðan.
Þeir eru komnir til byggða.“ Sfðan lögðust þeir vonglaðir
til svefns.
Morguninn eftir stilltu þeir á Montevideo eins og
venjulega, til að hlusta á fréttirnar. Það fyrsta, sem þeir
heyrðu, var að tveir menn. sem búizt væri við, að lifað
Framhald á bls. 15