Lesbók Morgunblaðsins - 01.08.1976, Qupperneq 11

við Öskjuhlfðarskóla. Var það
hluti af náminu?
— Nei, það var sjálfstæð
kennsla, sem ég hef hug á að
halda áfram næsta vetur. Ég hef
ekki síður áhuga fyrir nemendun-
um þar. Þessi börn eru ákaflega
opin fyrir tónlist, sem hefur jafn-
vel meiri þroskandi áhrif á líf
þeirra en annarra barna, segir
Margrét.
Hvernig brugðust börnin þfn
við þeirri breytingu á heimilis-
háttum sem leiddi af námi þfnu?
— Fyrst fannst þeim spennandi
að sjá mömmu fara í skóla. En ég
held þau hafi öll orðið fegin þegar
minni skólagöngu lauk. Þetta
varð stundum dálítið þreytandi
fyrir þau, sérstaklega dóttir mína,
sem nú er fimmtán ára. Hún var
svo óheppin að vera stelpa og á
þeim aldri áð hægt var að trúa
henni fyrir yngri börnunum, þeg-
ar hún hafði tíma frá sínu námi.
En eldri drengirnir tóku líka þátt
í því.
Hvað var stærsti vandinn, sem
leysa þurfti á þessu tfmabili? Var
það barnagæsla? Heimilishjálp?
— Eina heimilishjálpin á þess-
um tima var að fyrsta veturinn
fengum við konu til að vera
heima hjá börnunum á meðan ég
var í burtu. Næsta vetur tók hún
tvö þau yngstu og hafði hjá sér á
heimili dóttur sinnar hérna í hús-
inu. Mér fannst gott að þurfa ekki
að senda þau í burtu. En mesti
vandinn held ég hafi verið að
samræma stundaskrá mína og
barnanna, sem voru í skóla svo að
alltaf væri einhver heima til að
taka á móti þeim yngri þegar þau
komu heim. Ég reyndi að sjá um
að þau kæmu ekki að tómu húsi
fyrr en þau voru orðin tiu ára.
Hvernig tókst þér að skipta tfm-
anum á milli hcimilis- og uppeld-
isstarfa og námsins?
— Ég fann mest til þess að vera
í burtu frá yngstu börnunum, sér-
staklega þeim yngsta, sem ekki
var nema tveggja ára þegar ég
byrjaði. Ég reyndi að bæta honum
það upp þann tíma, sem ég var
heima með þvi að veita honum
meiri athygli og féiagsskap en ég
hefði kannske gert, hefði ég verið
eins mikið heima og áður. Hús-
verkin vann ég á þeim tíma, sem
mestur erill var á heimilinu en
æfði og undirbjó námstímana á
kvöldin þegar börnin voru sofn-
uð. Það kom sér líka vel að vegna
veikinda barnanna, þurfti ég ekki
nema i eitt skipti að fá tveggja
daga frí frá skólanum.
Fannst þér heimilislffið bfða
tjón af fjarveru þinni?
— Nei, fremur hið gagnstæða.
Kona hlýtur að verða víðsýnni og
skemmtilegri félagi og móðir með
því að hafa sjálf eðlilegt og fjöl-
breytt samband við umheiminn.
Ég reyndi að forðast að láta
áhyggjur af ógerðum húsverkum
eyðileggja ánægjuna af þessu. Að
vísu man ég eftir tímum þegar
þreytan lagðist þyngra að en
venjulega. Besta ráðið við því
fannst mér að slaka á í bili og bíða
eftir að hlutirnir birtust í nýju
ljósi næsta dag.
Hvað um kostnaðarhlið náms-
ins?
Beinn kostnaður var greiðsla
fyrir gæslu barnanna tvo fyrstu
veturna. Þó var það sist of greitt
vegna þess hvað mikilvægt var að
geta treyst svo vel umönnun
þeirra. Þá var allmikill náms-
bókakostnaður og píanó þurfti að
kaupa vegna þess að það sem við
áttum var ekki nógu gott tii æf-
inga. Aukin útgjöld urðu við fata-
kaup þar sem ég hafði ekki tíma
til að sauma fatnað á börnin eins
og ég er vön. Einnig má segja að
meira hafi farið í matarkaup, tím-
inn var oft knappur og þá freist-
ast til að kaupa dýrari mat. En
maðurinn minn tók að sér að sjá
um fjárhagshliðina, honum
fannst sjálfsagt að stefna að þessu
marki.
Svo allir eru sammála um að
erfiðið hafi svarað kostnaði?
— Það held ég megi fullyrða.
Fyrir mig var þetta næstum ein-
tóm ánægja. Ég lít ekki á þetta
nám mitt sem neitt sérstakt afrek
né dugnað. Það er miklu fremur
sjálfselska á vissan hátt að sjá
áhugamál sín rætast i reynd. En
það er líka öruggur bakhjarl að
hafa á þessu námi að byggja í
framtíðinni, hvort sem á því þarf
nauðsynlega að halda eða ekki.
Hvaða réttindi veitir þetta
nám?
— Það veitir rétt til að kenna í
barnaskólum og fyrstu tveim
bekkjum grunnskóla, auk einka-
kennslu; einnig til söngstjórnar
t.d. kórstjórnar. Eins og er má
telja atvinnumöguleika næga, þvi
alltaf fer stór hluti nemenda sem
útskrifast út á land, kennir á
hljóðfæri, stjórnar kirkjukórum
og sér um tónlistarlíf þar.
Margrét er fædd og uppalin í
Reykjavík. Hún byrjaði sex ára að
læra fiðluleik og hélt því námi
áfram í Tónlistarskölanum þar til
ári eftir að hún gifti sig, en þá
hafði hún einnig lokið námi við
Kvennaskólann i Reykjavik.
Foreldrar hennar höfðu bæði
dálæti á tónlist og eldri systir
hennar lagði stund á píanóleik við
Tónlistarskólann.
Eitt af því fyrsta sem Margrét
man eftir að vakti áhuga hennar á
tónlist var þegar hún hlustaði á
systur sína og vinkonu hennar
leika saman á píanó og fiðlu. Þá
lýsti hún því yfir að hún vildi
læra á hljóðfæri með priki, sem
líka seinna varð.
Þegar Margrét var 19 ára giftist
hún manni sinum, Guðmundi
Ámundasyni. Þá kom heimilið og
fjölskyldan fljótlega í veg fyrir
áframhaldandi söngmennt. Þó
hélt hún áfram að syngja með
kórum, Liljukórnum og Fóst-
bræðrum. Þegar börnunum fjölg-
aði féll kórstarfið niður vegna
tímaleysis til æfinga.
Áður en Margrét gifti sig söng
hún með hljómsveitum bæði út
um land og hér í borginni, m.a.
söng hún með hljómsveit Karls
Jónatanssonar. A þeim tíma vann
hún á skrifstofu, söng með Pólý-
fónkórnum, (sem þá var á sinu
fyrsta starfsári) og spilaði með
skólahljómsveit Tónlistarskólans.
Tími hennar var fullnýttur og
hún segist ekki hafa hugleitt
áframhaldandi tónlistarnám.
Á meðan við sitjum yfir kaffi-
borði ásamt Hjalta, sem nú er
orðinn fimm ára og Bergþóru, sjö
ára að ógleymdum kettlingunum
Perlu og Titlu,sem leita á gómsæt-
an ilminn frá borðinu, spyr ég
Margréti um álit hennar og af-
stöðu til svokallaðra jafnstöðu-
mála kvenna og karla.
— Ég vil ekki halda þvi fram að
konur þurfi endilega að geta allt,
sem karlar geta gert, segir Mar-
grét. Reglan er að þeir hafa sterk-
ari líkamsbyggingu, sem hentar
betur við sum störf, en konur
aftur þann næmleika og fínleika,
sem nær betri árangri i öðrum
störfum. Ég sé ekkert þvi til fyrir-
stöðu að þessi staðreynd ráði
starfsvali, þar sem það á við. Það
ætti ekki að hindra konur í að
standa körlum jafnfætis i at-
vinnu- og þjóðlifi.
Hvað um eðlismuninn? Er hann
fmyndun, gömul hefð, eða stað-
reynd?
— Hefðbundin verkaskipting
leiðir ef til vill til þessa eðlismun-
ar, sem virðist koma fram hjá
börnum. Tökum________dæmi af
minni fjölskyldu: Mín börn
hafa séð mig vinna heimilis-
störfin eingöngu frá því
þau muna eftir sér en vitað
að faðir þeirra fer út að
vinna fyrir heimilinu. Þetta
breyttist þegar eftir að ég fór i
nánr. Þá fóru eldri synirnir að
veita heimilisstörfunum meiri at-
hygli og taka þátt í þeim. Nú er
verkaskiptingin jafnari.
Börnin þfn hafa þá hijft þann
hag af fjárveru þinni að sjá og
skilja að heimilisstörf eru ekki
bara fyrir konur?
— Það hefur lfka orðið mér
sjálfri hvatning til að kenna þeim
að vera sjálfum sér nóg á því sviði
sem öðrum.
Hvað vilt þú ráðleggja börnum
þfnum samkvæmt þinni eigin
reynslu?
— Ég vil sem ailra minnst ráða
lífi þeirra, þau verða að gera það
sjálf. Ég legg mesta áherslu á að
þau leiti sér hagnýtrar lífsreynslu
og hún er ekki alltaf best lærð á
bók; hana er að finna í lífi og
starfi alla æfina, þótt gott sé að
afla sér menntunar á unga aldri.
Nú er líka miðað að þvi að fólk
geti sest á skólabekk óháð aldri.
Hvernig fannst þér sjálfri að.
setjast á skólabekk með fólki af
yngri kynslóð en þú ert sjálf?
— Ég hafði dálitlar áhyggjur af
að ég yrði undarleg í hópnum,
áður en ég byrjaði í skólanum. En
það reyndist ekki svo; samhugur
og samvinna var eins góð og best
varð á kosið. Þegar út í erfitt nám
er komið standa ailir saman.
Nokkrir nemendur voru lika eldri
en ég.
Þetta ætti að vera uppörvandi fyr-
ir þær konur, sem hafa hug á að
taka svipaða stefnu og þú. Ein-
hver góð ráð, sem þú getur gefið
þeim?
— Ég álit að hver sem er geti
tekið upp nám að nýju eða frá
byrjun ef svo stendur á. Oftast
vantar lítið annað en áræðið. En
þegar húsmæður eiga í hlut er
þeim mikilvægt að fjölskyldan sé
sammála og samhent. Konur ættu
að búa sig sem best undir þann
tíma þegar börnin eru farin úr
hreiðrinu og verkefnin verða ein-
hæf og ónóg. Fyrir þvi er betra að
hugsa áður en það er of seint.
Barnauppeldi og fjölskyldulíf
þarf ekki að gleymast þess vegna,
segir Margrét að lokum.
Einu sinni var Margrét dægur-
lagasöngkona og söng þá með
hljómsveit Karls Jónatansson-
ar, sem hér hefur stillt sér upp
á stöpulinn framan við Háskól-
ann.
,,Það gerði mikinn mun, að
eiginmaðurinn hvatti mig"
segir Margrét, en oft var erfitt,
sérstaklega að vera frá þeim
yngstu. Á myndinni að neðan
eru þau Margrét og Guðmund-
ur á skemmtistað þegar þau
voru trúlofuð