Lesbók Morgunblaðsins - 08.08.1976, Qupperneq 6

YFIR
FJÖLLIN
eftir Þorvarð Helgason
. Fyrri hluti
HSSWSÍ
Hún losar smám saman svefninn. Kuldinn segir til sin,
lestin er komin hátt upp í fjöilin. Það fer illa um hana þar
sem hún sefur i horni járnbrautarvagnsins með höfuðið á
bak við kápu sina, að öðru leyti skjóllaus. Þegar hún
vaknar alveg, fer hrollur um hana. Likaminn er stirður
og kaldur. Það hefði verið réttara að taka með sér teppi,
en nú er of seint að hugsa um það. Hálfvöknuðum augum
horfir hún í kringum sig og sér gráa dagskímuna fyrir
utan eins og ljósa rönd neðst á himninum.
Niðri á sléttunni hafði verið tiltölulega hlýtt þegar
hún lagði af stað, en nú var hún komin upp í fjöllin og
loftið orðið þynnra og kaldara.
Gamli maðurinn við hliðina á henni sefur enn. ltalski
hermaðurinn á móti honum var hins vegar vel vaknaður
og það var ekki á honum að sjá, að nóttin hefði verið neitt
erfið fyrir hann.
Augu þeirra mætast, hann brosir til hennar fullur
hluttekningar, glampinn í augunum á honum segir:
Góðan daginn ungfrú, hvernig hafið þér sofið?
Hún ákveður að jafna sig dálitið og venjast vökunni
áður en hún fer að snyrta sig og fá sér morgunkaffi.
1 dagskimunni fyrir utan fara snævi þakin fjöll að
koma i ljós. Há og brött fjöll með skörpum brotum og
grönnum tindum. Þar sem snjórinn þekur þau ekki eru
þau gulbrún að sjá.
Hana undrar hvað henni finnast þau koma sér lítið við.
Fjöll, en ekki hennar fjöll. Kannski var það aðeins
sljóleiki morgunsins, sem olli þvi að hún gladdist ekki
yfir fjallasýninni. Hún horfir á þau og Ieitar einhvers,
sem hún veit fyrst ekki hvað er. Hún lokar augunum og
reynir að lokka fram sýn fjallanna sinna heima. Fjöllin
þarna úti eru eins og risastórt íshröngl, margbrotið. Þau
hafa ekki hina skýru línu blágrýtisfjallanna. Engin þver-
hnípt hamrahlið og langt fyrir neðan í beinni skálínu,
brekka.
Hamrahlíðin var eins og stolt enni, sem stóð mikil-
úðlegt gegn öllum veðrum. Þegar hún var lítil stúlka, var
hún alltaf hrædd við fjallið fyrir ofan þorpið þegar farið
var að rökkva, þá fannst henni það vera eins og risastór
ófreskja, sem lægi fram á lappir sínar.
Hún leikur sér um stund við þessar myndir bernsk-
unnar, en stöðugt hljóðið frá lestarhjólum, sem slást með
jöfnu millibili við teinamótin, verða ekki hugsuð burt.
Hún stendur upp og fer fram til að þvo af sér nóttina og
snyrta sig. Hún leggur síðan af stað eftir lestinni þangað
til hún finnur veitingavagninn, þaðan kemur ilmandi
kaffilykt á móti henni. Hún sezt niður og eftir augnablik
kemur ungur og fallegur dökkhærður þjónn óg skenkir
henni í stóran kaffibolla vel heitt mjólkurkaffi, en á
borðinu fyrir framan hana eru hveitihnúðar, smjör og
sultutau. Hún tekur hraustlega til matar síns og finnst
gott að finna kaffið hlýja upp líkama sinn.
Þegar hún hefur lokið morgunverðinum grípur hana
snöggur leiði. Nú er hún vel vöknuð, hress og södd en
framundan er ekkert að gera nema að bíða, biða til
kvölds eftir að komast á áfangastað.
Af hverju er hún á þessu ferðalagi?
©
Hún litur framan i manninn, sem situr á móti henni við
næsta borð. Hann reykir rólega og virðir hana fyrir sér.
Björt húð hennar og koparrautt hárið hafa vakið athygli
hans. I augum hans sér hún þessa sömu glóð, sem alltaf
er að mæta henni í borginni, sem hún dvelur í við nám.
Hún er búin að fá innilegt ógeð á karlmönnunum, sem
byggja landið.
Óákveðin og leið hafði hún búið sig út f gær, farið á
stöðina án þess að vita hvort hún færi. Þegar hún kom
þangað og settist niður í veitingastofunni til að fá sér
hressingu, hafði hún tekið eftir tveim mönnum, sem
horfðu á hana, mældu hana út frá toppi til táar. Þá reis
upp í henni mótþrói og lítilsvirðing á betlarahugarfari
þessara aumu karlmanna, sem breiddu út losta sinn fyrir
hverri sómasamlegri kvenpersónu, sem þeir sáu. Til að
ögra þeim, sneri hún stólnum, sem hún sat á, þannig að
hún sat beint á móti þeim og hafði borðið á hlið sér,
krosslagði fæturna og sýndi kálfa sína og hné á meðan
hún drakk kaffið. Þeir urðu ekki lítið glaðir við þessa
sjón, augun ætluðu út úr höfðinu á þeim og taugaóstyrk-
ur vaktrar girndar setti svip sinn á hreyfingar þeirra.
Nei, hún þoldi þetta ekki lengur. Hún varð að fara og
hitta hann, mann, sem hún gat talað við, mann, sem sæi
ekki aðeins hold hennar. Hún stóð upp, tök tösku sina,
gekk rólega og örugg í aðra átt en Italarnir höfðu búizt
við, í áttina til miðasölunnar og þaðan inn á pallinn og
upp i lestina.
Þjónninn byrjar að taka af borðinu, það eru flestir
farnir út og tímanum, sem ætlaður er til morgunverðar,
er senn lokið. Hún slekkur i sígarettunni, sem hún hefur
kveikt sér i eftir kaffið og gengur svo aftur til klefasíns og
fer að lesa eitthvað, sem hún hefur tekið með sér til að
drepa tímann. Skyldi Dísa hafa fengið kortið, sem hún
hafði sent? Og sagt Jóhanni frá því og hann kæmi með
henni á stöðina til að taka á móti henni?
Dagurinn líður, landslagið breytist, það verður vina-
legra, sléttir akrar og skógar. Lestin fyllist af nýju fólki,
þrekvöxnu, dökkklæddu bændafólki. Það er svipsterkt
með markaða andlitsdrætti, þögult og horfir afskipta-
laust um umhverfið fram fyrir sig. Mennirnir lita ekki á
hana. Að minnsta kosti verður hún ekki vör við það. I
augnaráði þeirra er ekkert af þessari afklæðandi nær-
gönglni Italanna. Hún finnur heldur ekki samúðina, sem
gat skinið úr augum þeirra stundum. Italski hermaður-
inn er farinn. Nú finnur hún, að hún saknar hans
pínulítið. Hann var opinn og vinsamlegur. Augnaráðkarl
mannanna í klefanum er kalt og hart. Henni finnast þeir
keppast um að láta skina út svip sínum, að þeir væru
einir og kærðu sig ekki um annað.
Áftur skiptir um fólk, lestin nálgast áfangastað.
Öróin nær tökum á henni aftur. Hvað var hún að vilja
hingað? Tæki hann á móti henni? Stæði hún ekki bara
ein og hefði ekki hugmynd um hvað hún ætti að gera hjá
þessari óvinveittu þjóð? '
Milt rökkur færist yfir landið. Fjólublá Ijós skína á
stöðvunum, sem lestin fer um eða stanzar örstutt á.
Rökkrið orkar róandi á hana og þessi fjólubláu ljós, sem
hún hafði hvergi tekið eftir áður, finnast henni brosa til
sin. Kannski er landið ekki eins kuldalegt og henni
fannst í fyrstu?
Fólkið í kringum hana fer að tygja sig. Taka niður
töskur og fara i frakka og kápur og búa sig undir að geta
yfirgefið lestina sem skjótast. ,
Hún flýtir sér ekki að laga sig til. Þegar allir eru farnir
út úr klefanum og þröngin á ganginum minnkuð fer hún
líka út. Það er enn fjöldi fólks á járnbrautarpallinum.
Veðrið er ekki mjög kalt en rakt. Það er önnur lykt af
veðrinu en í Mílanó. Hún er komin í aðra borg.
Ferðalaginu er lokið, nú tekur eitthvað framandi við.
Hún veit ekki hvað. Að minnsta kosti ekki æfingar og ótti
við strangan kennara. Hér ætlar hún að létta af r
áhyggjum hversdagsins. Vera til fyrir líðandi stund. Vera
stúlka. Ung stúlka, sem kannski finnur hér vin.
Hún er búin að ganga nokkurn spöl þegar hún sér hvar
Dísa stendur undir ljósastaur og horfir ákveðið á fólks-
mergðina, sem fer fram hjá henni. Um Ieið og hún sér
Önnu gengur hún hratt á móti heni.
— Sæl og bless og velkomin.
— Sæl, mikið er ég fegin að þú skyldir koma og taka á
móti mér.
— Elskan mín, minnstu ekki á það. Ertu ekki þreytt
eftir þetta langa lestarferðalag?
— Jú, ég er þreytt og svöng án þess þó að vera það
almennilega, mig langar bæði að hvíla mig og borða í
einu.
— Þá gerum við hvort tveggja. Ég fékk herbergi handa
þér á Delambre. Ég gat ekki fengið að hafa þig hjá mér,
það mega ekki vera tveir í einsmannsherbergi.
.— Það er allt í lagi ef það er ekki of langt á milli
okkar.
— Nei, það er stutt frá Delambre upp á Central.
Himinninn er ennþá blár, húsin eru há og dökkgrá, með
sérstökum svip, sem hún hefur ekki séð áður. Um
göturnar þjóta litlar bifreiðar með gulum ljósum, sem
skera ekki í augun.
Þær taka neðanjarðarlestina eftir að hafa reynt að ná i
bíl í meira en tiu mínútur. Anna lítur i kringum sig og
reynir að átta sig á þessu fyrirbrigði, sem innvígðir kalla
,,metró“ og hún hefur oft heyrt talað um.
— Mér finnst hún hú hálfleiðinleg, segir Disa, en hún
fer hratt og ef maður þarf ekki oft að skipta er hún
notandi.
Þær þjóta áfram undir bænum og yfir bænum. Ljós
spegiast í Signu, sem rennur blá í dimmunni. Henni
dettur Debussy í hug. Þetta er heimaland hans. Hún
heyrir tæran klið í huga sér, en hún finnur strax að
Ijósspeglunin á ánni á ekkert skylt við kliðinn í verkinu.
— Á næstu stöð stígum við út.
Anna hneigir höfuðið játandi og biður með eftirvænt-
ingu eftir stöðinni, hún ætlar að festa sér hana i minni.
Lestin hægir á sér og nafnið kemur f Ijós: Vavin.
— Það er orðið of seint til að fá sér að borða á