Lesbók Morgunblaðsins - 29.08.1976, Blaðsíða 12

■ -
Fyrrverandi hershöfðingjar f suðurvíetnamska hernum á skólabekk f
„endurhæfingarbúðum" utan við Saigon. Þeir urðu eftir, þegar aðrir
suðurvfetnamskir framámenn flúðu land. Nú sæta þeir skipulegri
uppfræðslu f kommúnisma, svo, að þeir megi verða nýtir þegnar
bráðabirgðabyltingarstjórnarinnar.
Eftirlegu-
kindwr
/
%
endur-
hæfíngu
Við lok styrjaldarinnar í Vietnam var spáð fjölda-
aftökum og blóðbaði líkt og átti sér stað síðar í
Kambodíu. En til slíkra hefndaraðgerða kom ekki í
Vietnam. í stað þess að leiða forustumenn stjórnar-
hersins fyrir aftökusveitir, voru þeir sendir í skipu-
lagða „endurhæfingu“ sem sumir kalla heilaþvott. Nú
eru þeir orðnir „góðir strákar“ og hlusta með mikilli
athygli á fræðara flokksins. Eftir Philip Jacobson.
HERSHÖFÐINGJARNIR sátu
á skólabekk, þegar okkur bar
að, Skólinn er í heldur drunga-
legum búðum f útjaðri Saigon-
borgar. Af einhverjum ástæð-
um höfðu þessir skólaskyldu
hershöfðingjar orðið eftir, þeg-
ar suðurvfetnamskir framá-
menn flýðu land í stórum stfl
um það bil, er kommúnistar
hertóku Saigon. Sumir hers-
höfðingjanna höfðu viljað
flýja, en orðið fullseinir fyrir.
Aðrir höfðu ekki viljað yfir-
gefa óbreytta liðsmenn sfna í
nauðum. Og nú voru þeir hér
saman komnir til „endurhæf-
ingar“. Að vfsu saknaði ég
margra í skólastofunni. Get ég
nefnt Thieu, fyrrum forseta og
Ky marskálk, sem hélt margar,
áhrifamiklar ræður um hetju-
lega vörn til sfðasta manns —
og hvarf sfðan upp í himin-
blámann f einkaþyrlu sinni.
Þeir, sem ég hitti f skólanum
urðu einir eftir allra framá-
manna úr suðurvfetnamska
hernum.
Líklega hafa þeir ekki vænt
sér neins góðs. Flestir hafa
sjálfsagt búizt við sýndarréttar-
höldum. Þeir hafa ef til vill
ekki búizt við dauða sfnum, en
árciðanlega Iffstíðarfangelsi.
Varla hefur nokkur búizt við
þvf, sem varð f reyndinni. En
nú sitja þeir f snyrtiiegum
khakibúningum á skólabekk og
hlýða fyrirlestri ungs manns
frá Bráðabirgðabyltingar-
stjórninni. Hann situr við
kennaraborðið, hefur teglas
fyrir framan sig og talar af
mikilli alvöru. Hann er að
„endurhæfa" hershöfðingjana.
Það er raunar gamall og kunn-
ur siður kommúnistastjórna,
sem náð hafa völdum af kapf-
talistum. Byltingarstjórnin
heitir þvf, að hershöfðingjarnir
fái fullan ríkisborgararétt f
víetnamska lýðveldinu, þegar
endurmenntun þeirra fjúki.
Hins vegar verjast yfirvöldin
sagna um það, hvenær henni
muni ljúka.
Þegar uppstyttur verða milli
kennslustunda taka hershöfð-
ingjarnir fyrrverandi sér garð-
áhöld f hönd og yrkja matjurta-
garðinn f búðunum, eþegar
snúa sér að matseld. Þegar okk-
ur ljósmyndaranum varð geng-
ið út f garðinn var Le Minh
Dao, fyrrum yfirmaður 18. her-
deildarinnar að vökva. Ilann
hafði ég séð áður. Það var f
hinni grimmilegu orrustu um
Xuan Loc, fáeinum dögum áður
en strfðinu lauk. Dao virtist all-
sáttur við Iffið og tilveruna og
hafði ekkert á móti þvf að
Riboud ljósmyndari tæki af
honum myndir.
Það eru ekki nema nfu mán-
uðir frá þvf, að endir var bund-
inn á styrjöldina f Vfetnam og
þá hafði hún geisað í full
þrjátfu og fimm ár með litlum
hléum. Það er þvf varla hægt að
fella almenna dóma um það,
hvernig nýju stjórninni hafi
tekizt til. Landið allt var harla
illa útleikið eftir strfðið og end-
urreisnin er tæpast hafin. En
Mörg þúsund börn urðu munaðarlaus f strfðinu. Bera ófá þess Ijós merki, að þau eru bandarfsk f aðra
ættina.
©