Lesbók Morgunblaðsins - 05.09.1976, Blaðsíða 5
Steinkola frá upphafi byggðar ð íslandi. Fannst F jörðu á Sellátranesi við Patreksfjörð.
Við hlið hennar, hamar og dengingarsteðji.
Ævagamall kassi með letri, sem ekki hefur verið ráðið
Pennastokkslok sr. Arngrlms Bjarnasonar á Brjðnslæk með stöfum.
Llklegt að sé starfróf af gamla höf ðaletrinu, þó ekki fullkannað
selfangaranum, sem gerður var út
i Norðurishaf — teningar úr
kotru, afar fornlegir að sjá — og
hvalkvörn —.
Hvalkvörn?
Jú, kvörn úr hvaleyra, látin i
drykkjarílát kúnna og höfð þar
sex vikur eftir burð. Einhver |
mundi segja: Iss, gamlar kerling-
arbækur. En þetta var gott ráð og
gert af fyrirhyggju. Hvalkvörnin
er ekkert nema kalk og gaf kúnni
kalk í drykkjarvatnið sem hana
skorti eftir burð.
Ég man eftir að hvaleyra var
geymt uppi á vegg í fjósinu, segir
Egill.
Upp úr kistunni kemur lítill
verndargripur í keðju með
ógreinilegu letri. Sá fannst í jörðu
á Hnjóti. Og næst tveggja skild-
inga peningur með gati og ártal-
inu 1712. Hann er úr eigu Níelsar
Kr. Bjarnasonar frá Hvallátrum
á Breiðafirði, en faðir Níelsar
smíðaði kirkjuna i Sauðlauksdal.
Tvö spónasköft úr tré — útskor-
in með ártalinu 1736 og stöfum
S.S.E. . Þau fundust á Hnjóti. Og
sláttupeningur með tölunni 24,
svokallaður brauðpeningur, sem
Pétur Thorsteinsson á Bíldudal
lét slá — tölur úr hvalbeini, notuð
í nærföt — .
Eins og nærri má geta gefur
þessi greinarstúfur ekki nema
litla og lélega mynd af þessu
merka safni, en við hættum frek-
ari upptalningu því hér sannast
hið forkveðna: Sjón er sögu rík-
ari.
Við vonum bara að þessu mikla
starfi verði sýnd sú viðurkenning
sem því ber, — að það verði öðr-
um hvatning til að sinna varð-
veizlumálum — og að sem flestir
eigi eftir að fá tækifæri til að lesa
söguna um lífsbaráttu fólksins
hér á landi úr safninu hans Egils
á Ilnjóti.
Asdis Sigurðardóttir
Nóttin
Nú er hún vinkona mfn komin
Þegjandi hún lagði
smátt og smátt
hjúp sinn yfir hvolfið.
Hún breytti lit sævarins
og fjöllin klæddust náttkjólnum sfnum.
Það varð þögn
úr þögninni varð
nóttin
vinkona mfn.
Hún er heldur dimm f kvöld
nóttin
enda árið nú farið að eldast
en þegar ungsumar er
fer hún eins að
hún er þögul en björt
sveipar sjóinn og f jöllin
mjúkri gylltri skikkju.
Allt ljómar
og bfður.
Þá heyrast tónar sálna sem vakna
leysa sig úr f jötrum dagsins.
Því það er á nóttum ársins
sem þf ar og vonir vakna
ungra og gamalla
viturra og vanmáttugra.
Kenndir sem aðeins nóttin gefur
eftir dagsins önn og venjur.
Og nóttina átt þú
aleinn
án hafta.
Og strengir sálna hljóma
um láð og lög.
Hugsun manna skerpist
uppruni mannsins eflist
hann verður hann sjálfur
glaður
tekur hann af sér grfmuna
og svefninn verður sætur.
Þá er nóttin glöð
hún lyftir aftur hjúpi sfnum
hægt og með varúð
kinkar brosandi kolli til dagsins
segir hvfslandi
„nú eru börnin þfn
enda kominn dagur á ný“
Or þræl dagsins
varð konungur næturinnar.
Allt þetta gerir
nóttin .
vinkona mfn.