Lesbók Morgunblaðsins - 03.07.1977, Page 16

Lesbók Morgunblaðsins - 03.07.1977, Page 16
<Br hu0skoti ¥Tood0 dUlon ÉG VAfí , SKOT/NM / ElKJUM GJALDKBR- ANUM T BANKANUM, EN £G> FÉKk: NANÁ ALDRE' TlLpESS AÐ TAKA EFTIR MéR. £G REVND! AÐ tjA HENN/ TtL~ f/nn/NGar ahnar. ÉG REHNDI AD SýNAST FHPUR HENN/ TvöþÚSUND KR. l KL/NK/... ÉG ££ 'A FÖR.UM T/L LAS VEGAS. EN ekkert 6EKK. þA£> VAR ElNS OG> É& VFc.fí.1 EKK! TIL. '7^ pAKKA NÐUfí pyR/R, HERRA EG l/ISSI AÐ þESSU VAfí LOK/D, þEGAfí HÚN SETT/ UPP GlFT- /NSARHRING T HVERT S/NN SE/A HÚN KOM Al/IUA 'A Gengið ö bjarg Framhald af bls. 4 á eiginn kostnað og ætlaði að verja sumrinu '76 til að skrásetja það og raða upp. En kennarahjón þar buðu Magnúsi að borða hjá sér reikningslaust þennan sumar- tíma. Af Snæbirni i Kvígindisdal fregnaði ég með sann- indum að búinn væri hann að stjórna Sparisjóði Patreks- fjarðar meira en 60 ár en innan við 70, og að aldrei hefði sá bankinn tapað eyri, en einhverjum ábata skilað æfin- lega. Svo breyttist þetta ’75. Þá var dýrtíðin loks búin að smækka svo krónurnar og lyfta launum i krónutölu að sparisjóðsreikningurinn ætlaði að koma út með halla. Hvernig skyldi Snæbjörn hafa snúist við því? Hann lækkaði launin við sjálfan sig um helming. Lítið hefur um það heyrst að mikið sé um það að fjárhaldsmenn i háum stöðum fari svona að þegar minnk- ar um peninginn, eða oddvitar þrýstihópa í efstu tröpp- um. Þegar ég nú færi þetta á blað heyri ég kranamann norður á Hvammstanga segja frá þvi, að ekki vilji hann hafa fyrir sinn snúð og kranans eins og hann megi taka og íþyngja þannig viðskiptavinum sínum eða gera að öreigum. Mörg önnur dæmi svipuð gæti ég nefnt að vestan, norðan, austan og sunnan um skilning á kringumstæðum'. Eigi skal þetta þó áróður heita. En bending mætti það vera til þeirra, sem álita að ráðlegast sé að kistuleggja sem mest af strjálbýli vegna þess að það geri of miklar kröfur til annarra. Næsti dagur. Og það er Látrabjargsdagur þegar á hann líður. I Kvíindisdal komum við aftur. Hann er nú að baki um sinn, Sauðlauksdalur að baki og garðurinn Ranglátur, neldur hrörlegur orðinn, enda býr nú enginn framar í sjálfum Sauðlauksdal. Ö, guð! Sú báran er brött og há, hún brotnar í himininn inn! Svo kvað Matthías. Frá þessum bæ reið Eggert Ólafsson og Ingibjörg, brúður hans, og sukku bæði „ofan í bráðan Breiðafjörð" rétt á eftir. Átakanlegar sögur og yndislegar líka loða við alla bæi. Brátt er Örlygshöfn að baki og Hnjótur og æðarvarp Egils Ólafssonar undir litskrúðugum flöggum og öðrum tilfær- ingum til augnayndis og hagsbóta kollum. Fyrir fáeinum árum var þar ekkert varp. í Látravíkurlýsingu einhverri segir eitthvað á þessa leið: Þar verður dalur í landið og heiði að baki Bjargs, Látradalur, Látraheiði. Þar erum við nú komin og vitum hérumbil hvar á landinu, skólagengið fólk og lesið í landafræði. Aldrei líta Þingeyingar á hlutina með annarra manna augum. Hver getur kallað þessa dældarnefnu dal? Hver getur gefið grjótunum á Látraheiði heiðarnafn? Ekki þeir í Aðaldalnum, hvað þá Laxdælir. Ekki þeir sem smala Bárðardalsheiðar og Fljótsheiði. En sleppum nú einu sinni öllum ríkismannaríg. Hvallátrar. Þar er mikið um byggingar heldur fornar. Þar býr Þórður hreppstjóri. Þar býr Ásgeir vitavörður. Báðir eru þeir kunnir af athöfnum frægðarárið 1947 og fleiru. Þá bjuggu 8 fjölskyldur á þessum stað og komu allar mikið við sögu. Sama má víst segja um flest fólk í þessum hreppi, Rauðasandshreppi. í dag er mannmargt á Látrabæjum, þó ekki eigi þar nú heima nema 5 manneskjur. Hvað má slfkt lengi svo til ganga. í dag standa bifreiðar í öllum hlaðvörpum og finna víst engan áhyggjuþunga í sólskini okkar af óviss- unni um framtíð byggðarlagsins. En áfram, því ekkert erum við annað en flýtirinn. Áfram til hliðar vió forna verstöð, sem tíminn er búinn að leggja í rúst undir brúnleitan sand eða rauðan. Þar örlar þó á grjótveggjum og grjótgörðum. Einnig höfum við veður af kumlum og sögum af þeim og mannlífi Látravíkur fyrr á öldum af lifandi mannavörum. En ákafinn áfram er meiri en svo að sagnir um dauðra manna dysjar og verbúðir tolli verulega í okkur. Svo er fiskivíkin að baki utan einn blágrýtissteinninn með nafni og heitir Júdas. Hann verð ég endilega að finna aftur í fjöru. Allt er að baki í svona stórferðum á samri stundu og til móts við það er komið. Nú bregður samt útaf því. Lengra til vesturs efur enginn lifandi maður. Landið er ekki lengur til í þeirri áttinni nema undir sjónum. Nú nær það þannig alla leið vestur að miðlínu millum Látrabjargs og Grænlandsjökla síðan ríkisstjórnin færði þegnum sínum til fullra umráða 200 milurnar. Það var vel af sér vikið. Og ætti hún að fá fyrir það meira lof en nokkur önnur en engar skammir út kjörtimabilið og annaö til, hrósyrði allra að verðleikum. Þar sem hjól okkar hætta að snúast hjá Bjargtangavita, er allt sléttlendi þakið bifreiðum. Engum duldist að þar voru þær allar komnar okkur til sæmdar, sem gefum nú sólskin á báðar hendur, vestur á landsenda. Býsn eru meðan brothætt jörð brestur ekki undan fargi þar sem á hennar holu skurn hlaðið er Látrabjargi. Aldrei hefur nokkur íslendingur sem ég fundið aðra eins list í þessum orðum Jóns Helgasonar. Áður hafði ég ekki hugmynd um að ég kynni svona> mikið i honum. En það var annað: Lofthræðslan greip mig þegar ég var kominn fram á fremstu brún, eða rétt að segja þangað. Hún var svo mögnuð að ég ér viss um að hún hefur verið eins og útmálaður aumingjaskapur frá hvirfli og langt niður á bak — í augum allra sem á mig vildu líta. En það gerði vist engmn. UKKar umi a verulegu Bjargi var ekki kominn. Hressingu urðum við að fá áður. Það lá í loftinu og bætti heilsuna, alltént um stundarsakir. Allt kvennaval úr Rauðasandshreppi og nærliggjandi byggðarlögum, börn og öldungar að viðbættum knálegum körlum, situr þarna fyrir okkur hjá vitanum. Blandast nú saman þingeyingar og barðstrendingar, án verulegrar blóðblöndunar þó, svo vitað sé. Einhverjir heimamenn eru komnir lengst upp í vita, t.d. hreppstjóri þeirra, að fræða gesti. En konur og heimasætur hlaða upp lönum af pönnukökum á guðsgræna jörðina. Og í öðru lagi koma upp piramídar af kleinum og kökum. Kaffi í heljar katli, og einhvers staðar glamrar í flöskum, ekki þó alkóhóls, því Halldór er með f för. Svo biðja þessar blessaðar dúfur alla að gjöra svo vel og rétta um leið fram plastkollur barmafylltar með bæn um að menn noti sér þessa óveru og fyrirgefi fátækleg föng. Svo undrandi og feginn sem ég varð að mæta svona atlæti, furðaði mig enn meira á að allt þetta fólk skyldi vera þarna komið eins og sprottið upp úr grænkunni, öllum að óvörum. Hvernig hafði það framúr okkur fari.ð, sem alla vegi sýslunnar höfðum umdir okkur lagt? Alltaf verða einhverjar tiltekjur kvenna sumum körl- um óskiljanlegar. Þá er ég hafði hellt í mig 3 kollum og stýft úr hnefa 12 pönnukökur og var búinn að týna konu minni út i mó, keifaði ég suður á Bjarg, upptendraður af kaffivatni og yndisþokka vestfirskra kvenna með bréf i vasa uppá það að konur séu undirrót allra dáða karlkyns frá 5 ára aldri upp í 100. Ég var með ágætan sjónauka að láni. Finn fljótt stað sem öllum stöðum tekur fram og beðið hefur eftir komu minni frá ómunatíð. Það er eins og mér sé á hann visað af sjálfum forlögum. Þar get ég lagst á maga minn óhultur á bjargbrún á hendur mínar fram og horft gegnum glerið og gerst fræðimaður af þeirri sjón sem fyrir augun ber, upp og niður, út og suður um heljar- flæmi hins mikla fuglabjargs. Ég er fuglafræðingur og þekki lundarholu við hlið mér og teistur á flögri niður við sjó. Ég þekki fýl frá álku og skegglu frá langviu, stutt- nefju og hringvíu. Hvað skyldi annars hátt vera niður í fjöruna? 300m, 440? Alstaðar er fugl við fugl á syllu hverri og snösum, á stöllum, í skútum og holum. Svo eru aðrir sem flögra um og fá ekki táfestu til að tylla sér á. Útilokað sýnist að fleiri geti hér fundið blett til að leggja frá sér egg á þessu sumri, enda er eggtiðinni víst að verða lokið. Hver er sá sem varnar því að egg velti fram af svona smágerðum syllum á vald þyngdarlögmálsins? Hver er sá sem skeggl- unni kenndi að festa körfuna sína við snös? Hver útbjó þetta? Hver visar sjófuglinum hingað utan úr hafsauga?

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.