Lesbók Morgunblaðsins - 25.09.1977, Blaðsíða 15

Einstaklingur
eða
ríkishyggja
ÞaS er athyglisvert, að á sama tíma
og efnahagur þjóðarinnar hefur
versnað á undanförnum árum, hafa
ríkisumsvif aukist á kostnað frjálsrar
verzlunar og einstaklingsframtaks-
ins.
Ýmsum andstæðingum einstakl-
ingsfrelsisins hefur tekist að lauma
því inn hjá þorra fólks að orðið
„gróði" sé blótsyrði og hugtakið
„arðbær rekstur" þýði raunar þjófn-
aður. Á sama tíma aukast umsvif
ríkisrekstursins og undarlegustu
ríkisfyrirtæki þurfa sjaldnast að sýna
það svart á hvítu hvort þau séu
arðbær eða óarðbær. Tímabil ríkis-
kapitalismans hefur haldið innreið
sína í þjóðarbúskapinn á kostnað
frjáls markaðskerfis.
Aumt er til þess að hugsa, að
margur kjörinn fulltrúi lýðræðisflokk-
anna hefur stutt þennan Hrunadans
ríkiskapitalismans á kostnað ein-
staklingsframtaksins. Þegar ríkis-
reksturinn mistekst, er það ekki
viðurkennt opinberlega, heldur er
reynt að blekkja auma alþýðuna með
því að fullyrða t.d. að breyta megi
þörungarvinnslu í loðnuþurrkun.
Næst verður eflaust fullyrt að nota
megi gufuaflsstöðvar til að hreinsa
lýsi.
Það hefur gleymst hjá allt of mörg-
um, að einstaklingsfrelsið er einn
máttarstólpa lýðræðis á íslandi. Ef
grafið er undan honum, er sjálfstæði
þjóðarinnar stefnt í voða. Sagan
hefur marg sannað ágæti einstakl-
ingsfrelsisins á þessu harðbýla ey-
landi. Ekki aðeins í verzlun, heldur
einnig í útgerð og iðnaði, landbúnaði
og útflutningi. Verðmætasköpuninni
er best borgið í höndum einstaklings-
framtaksins, en ekki greipum mið-
stýrðs framkvæmdavalds.
Nefndir, ráð og sérfræðingavald
hins opinbera hefur nú forystuna um
framkvæmdir á öllum sviðum þjóð-
lífsins, meðan Seðlabankinn býður
lánastofnunum vaxtaaukakjör fyrir
að leggja útlánafjármagn sitt í hend-
ur hins opinbera til að takmarka enn
frekar öll lán til uppbyggingar hins
frjálsa markaðskerfis.
Ýmsum greinum innflutningsverzl-
unarinnar hefur verið breytt í inn-
heimtustofnanir á síhækkandi að-
flutningsgjöldum. Á meðan berst
smásöluverzlunin fyrir tilverurétti
sínum við steinrunnið verðlagseftir-
lit, sem tíundar álagningu frjáls
markaðskerfis, meðan taumlausar
verðhækkanir opinberra stofnana eru
heimilaðar. Iðnaður landsins er enn
„skúrabissniss" þrátt fyrir margend-
urtekin pólitisk loforð um aðstoð við
uppbyggingu hans.
Þessari öfugþróun ber að snúa við
hið bráðasta. Nauðsynlegt er þjóð-
inni að búa betur að einstaklings-
framtakinu á öllum sviðum þjóðlífs-
ins.
Það má að lokum rifja upp einn lið
í stuttri stefnuyfirlýsingu, sem sam-
þykkt var 25. maí 1929, er Sjálf-
stæðisflokkurinn var stofnaður, en
þar segir að annað mikilvægasta
stefnumál flokksins sé: „Að vinna i
innanlandsmálum að víðsýnni og
þjóðlegri umbótastefnu á grundvelli
einstaklingsfrelsis og atvinnufrelsis,
með hagsmuni allra stétta i huga."
Jón Hákon Magnússon.
Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
5 x—v f . u V p - f)UM- K<)sr LOK- AEmR - tíftiK S?IL- IÐ \>TÓ- T« <
V> & r L 1 K £ ft L l M A
\ Ku K b L át. y £> A K Æ í> 7 Aí
** f R T 'A F U K Dy k S't*«- A S N ft A
Kt? ^ 0 • PP M A R T L 0 F r i M U-
-Wa i S*K - • + F) A/ l r FA.U IR A i. i R 7 i>
a K fl't-r- a K Fl. ■ ro'r 'ífíLL A R A R A T <R 1 r fl 'A R l r 9
Vo'r l£> 6 V & R £ l V.-'irr uO'-íR K“ A r •| f£í?ltC ÍÁR M Ý fulípu UOkf-
7* K £ L A T 1 A 1 M So'(- tcnPt>~ 5 U N N A-
öoÐ 0 R F iW,r L A w b f> A L AR N FHMf. - Prv' A 4
Ll m T A U M E STóg \l Á" íwá - OR.Ð >K - V i) D A A/
V BVí.í.1 TTZT R E 1 S 1 1«. A R. K A líÉin. FtCDOl A N p
OdO o F '«tr A K Æ 3) 1 f> NÖC.L K L c? F£N 0 0
kk- OTÍ p A R 5 V 1 i> -> r 1 A L •! ! 7
DoR N A P A R- • 1 R srön- H- 'A A R FIS<- UR- X 5 A
U M - Bó0í- 1 MN ÐEINS W OKK- 7] HF* 7 7 flí^
KZ
I íí>- 6. 1 6.0O- SK (R- OFfl fsJ
STT- N f) skr- 1 F ' flSl
PoKI fc>5 K í)°
1 r'iKi KLÁNl- PR k'oNA
u L/EKKfl r 'AAR V* ruaL-
DPÁM- MK Sllft ■ \IlA- | s K fl Bfiru CŒLU-
APl ƣ>
7 kvén- MflNN L c?N 0. 5KÁH- l N
smur- ai i KYj?I?Ð n/fnt HEY NflFN
VfLDUR rií>- R R.
FfW- MftRK öftfsiíir UtJDlR dÆT l y.
FTRLL STR- evc, r> fR' veL' -r a
Þumíii H LT. |A^
SfflHfc KK Fflfififl KflRK 5Ö4N 5U£F/o- HLTÓ£) OeiTfl
ýA STIZ - f/oauR. S/^'R ~ o R£> 7^
F R UM- £ F M f SKo Ll
Kven- ,J>ýR USTfl- mann 7
Euoma + O P Kol- \J IT- LftUS