Lesbók Morgunblaðsins - 27.11.1977, Blaðsíða 6

VONZKA HEIM
Smásaga eftir Robert Storm Petersen
Halldór Stefánsson þýddi
s
Teikningar: Gisli J. Astþórsson
l-yrsti mjólkurvagninn skrönglaðist
af stað — það tók að lýsa bak við
svarta reykháfa gasstöðvarinnar, og
kalt rykið settist á bekki breiðgötunn-
ar.
Sören Snaps situr á einum þeirra
og lítur aumlega út — daggar-
droparnir sitja eins og hrein tár í
stríðu, rauðu skegginu, og lítil Ijósblá
augun stara niður þessa endalaust
löngu götu, þar sem hér og hvar
opinn gluggí blikar eins og stál i
morgunskímunni — við og við hefur
sig hjólreiðamaður á brott og hverfur
fyrir hornið uppi við aðalgötuna —
árrisull verkamaður á leið í hið stóra
leikhús lifsins,
Daggartár rennur niður fitugan
jakkann og sezt kringlótt og skinandi í
einhverja fellinguna — Sören Snaps
byrjar að tala sundurlaust við sjálfan
sig.
Lítið bara á meg — é'é atvinnu-
laus lika — é' hef nú í fleiri ár haft 'a
gott í kjallaranum hjá matsalanum á
Nörrebro þar sem é' á hverju kvöldi
þega' myrkrið varað detta á átta
standa og svi ukkur og reka rotturnar
burt — svei — svei — o' þá hlupu
þessir svörtu skrattar nirrí holurnar og
létu spæipölsurnar hanga i freði.
Ja — þa’ va' nú mitt starf — reka
burt rpttunnar — en so kom ’etta
fjandans Flit — o' þá va'búið me'
meg. E' va' útfarinn í 'essu verki
o'þa' kunni é' — og 'ess vegna
flækti é' mér heldurekki inn'i neitt
anna'.
Nú lefer é' á alskegginu — é' leii
þa' út fyrir afdankaða og taugaveikl-
aða kanarífugla — so' a' þeir geti
haft freð og fundið saungröddina att-
ur.
Nehei ma'ur ætt'a vera ráðherra
ætti ma'ur — í stifuðum bugsum og
fría ferð á Slöngubrautinni — þá
væri ma'ur Ijósmyndaður o'settur í
Moggann í hvert skifti sem mar fengi
sér í staupinu o' vera vi'staddur
eitthva' sem manni kemur alsekkert
veð. Sjá’u nú, þa'hefði mar átt a'
vera — en þa' er erfitt a' komast í
þa' — þa' eru alltof margir, sem eru
a'spekúlera í soleiðis stöðu.
E' þekkti einu sinni mann, sem öllu
vildi ráða og stjórna, hann baðaði úr
hrömmunum og sagði: — Látið meg
sjá um þetta — þá skal þa' nokk
ganga a' taka til i ruslakonsunni —
látið bara meg um það — o' hann
réði og ráskaði so fólk var alveg að
gefast upp á a' umgangast hann —
han var svaka kall, hélt hann þá —
en so ver þa' einn hlýjan veirardag i
Istegade a' þa' skrönglaðist þak-
gluggi úr járni nirí hausinn á honum
— o'þa' var hvorki gott fyrir hausinn
eða gluggann — o' so lagðist hann
neður o' beið ettir sjúkrabílnum —
siðan þá hefur hann aungvu stjórnað
þar sem hann liggur úti krikjugarðin-
um og hagar sér skikkanlega ettir öllu
regluvesininu.
Ka hefur þa' a' mar klæðer seg
etter nýjasta móði — þegar mar likist
sjálfum sér hvort sem er? — Nei —
é' get aldrei orðið herra yfir neinum
— þa' e' alveg sama ka é' kafa í o'
ka é'geri, é' get aldrei orðið herra.
Nei, — é’ verð a' reyna a' gera mér
a' góðu þa' sem heimurinn hefur mér
a'bjóða.
Ka skal mar vera a' eltast við —
þa' hæsta, sem mar getur náð — e'
a' komast þrjár álnir nirí jörðina eða i
krukku með loki o' lóðað yfir — allt
anna' e' humbok o' skynvilla. Við
manneskjurnar— ef é' má seija so,
erum eins o' flugurnar, ve flögrum
kringum Ijósið o'so a' lokum e' mar
steiktur í heilu lagi — þa' e' a' seija
nú til dags e þa'léttara, við þa' a' mar
hefur rammasljós.
Tímarnir breytast — en ve' erum
alltaf eins — munnhöggumst o'erum
me' ófrið við yfirvöldin — einn vill
hafa meira en annar — o'so þegar
ve' höfum fengið þa' sem ve viljum
fá — þá erum ve lika argir úti þa'.
Hnei — so lengi sem hægt e'a' fá
sér öl í glas so vel freyði er eingin
ástæða ti' að örvænta.
Leti e' verst af öllu — nebnilega
þegarþa' gildirölið. E' hef þekkt
betri tíma — ætli ekki þa' — en é'
var hrakinn út attur.
Heiðurskall og é' fórum út sama
daginn — o' þa' þótti okkur slæmt
— veð höfðum þa’ so ágætt í steinin-
um — hann sat í númer sautján o' e'
i númer átján. — Mar skyldi ætla, a'
þa' væri við hliðina hvorá öðrum —
en þí var nú ekki a' heilsa — þí að
þeir voru beint á móti kor öðrum
nebbilega —- eru klár á þí?
En ve unnum samarr á daginn á
snikkaraverkstæðinu, ve'búntuðum
spænina til útflutnings — þeir fóru ti'
Tyrklands og þar var þeim brennt —
ve' áttum a' sitja í átta ár, þa' e' a'
segja a' ve' máttum standa upp á
milli.
Ve höfðum brotið á móti lögunum
eins og þa' heitir, þa' skal ekki vera
neitt leyndarmál — Heiðurskall hafði
verið innbrotsþjófur — þa' e' a'
segja fyrst var hann stúdent-----
hún ættit a’ lesa um þa’ ka ve hinir
vitum áður — alltso innbrotsþjófur
------o' eina nóttina brauzt hann inn
hjá sjálfum sér o' stal sínu eigin úri
------þá var hann tekinn — þa'va'
nebbilega gullúr. É' vara' labba yfir
flötina á Austara Anlegginu — án
'ess a' verða var — vesgú — kor
okkar átta ár — en mar skal halda
laugin o' helzt fast í'au, þa' skal ekki
vera neitt leyndamál — en so var
annar fanntur, sem hafði skorið eyrön
af hesti o' étið levandi kjúkling--
o' hann fekk villu í Strandgötunni
o'full ettirlaun.
Lifeð e'ein keðja af misskilningi.
— O'þarna sátum ve o' létum okkur
leiðast, o've vorum ornir eins o’ ódýr-
ar ettirprentanir í framan — ve héld-
um a' lífeð fyr' utan múrana værí
hrein paradís me' kalt borð og snaps
o öl o ís — o' a' þessar dimmu sellur
væru eins o' sótsvart helvíti, kar mar
sat eins o' maríukix í rassvasanum á
deplómatafrakka.
So urðum ve ásáttir um a' brjótast
út — Heiðurskall va' nú fagmaður
------ohh — é' mana' so greinilega
------þa'va'á laugardagskvöldi —
ve sáum okkur leik á borði a' skriða
undir magann á Ólsen — Ólsen va'
feitasti þjónninn, hann va’ so feitur,
a' þegar mar beygði seg niður o' sat á
hækjum sér undir maganum — þá
gat hann ómulega séð mann--------
o' þa' gerrum ve — þar sátum ve o'
rokkuðum okkur fram jaft o' hann
gekk — o’ þega hann hafði gáð í
kringum seg fór hann inní litlu fallegu
stofuna sína ti' a' hvila seg jjttir erfiði
dagsins, földum veð okkur undir
borðinu, þar sem va' teppi úr plussi
o' me' pífum — þanga' til þa' va'
komin nótt — o' myrkrið hafði hulið
Skýringar þýðandans.
Lítið eða ekki neitt hefur verið þýtt
eftir Storm Petersen, enda skrifaði
hann á sérstakri Kaupmannahafn-
ar-mállísku, sem einkum var töluð í
hafnarhverfum borgarinnar. í ís-
lenzku er ekki um að ræða neinar
hliðstæðar mállískur, en samt
hefur verið reynt að ná einhverri
ögn af Storm Petersen með sér-
stakri íslenzku úr daglegu, mæltu
máli þeirra, sem eru hvað lin-
mæltastir og slengja saman hálf-
sögðum orðum.
familíumyndirnar o' ruggustólinn me'
púðanum, sem va' grænn o' þa' va'
hjörtur i meðjunni. Núo' svo fórum
ve' a' athafna okkör í róleheitum.
Fyrst fórum ve’ í búreð o' fengum
okkör alminlega a' éta — é' át
steykta skinku o'drakk eina kunnö af
agúrköm — Heiðurskall hélt seg að
einum kassa af öli o' át ost me' —
— so fengum ve' okkör sígara úr
kassa, sem stóð á Flórfína o' so
berjöðum veð.
Bara engan hávaða, sagði Heiðurs-
kall — o'so sló hann múrvegginn veð
aðaldyrnar út — hann heför nú alltaf
-.verið ákveðinn piltur — þa' var ara
þa'. Þa' e' sko nebbilega þa' me'
hávaða i stobnöninni a' hann Ólsen
hrýtör so hátt a' þa' herist ekkert
anna', o’ þó mar bara refi húskass-
ann ötan af honum þá myndi hann
ekki vakna — konan hans hún vekur
hann soleiðis a' hún kíslar bara í
eyrað á honum — öl segir hún — o'
þá e' Ólsen glaðvaknaður. Heiðurs-
kall o' e’ potuðöm okköráfram óskup
vallega — o' þegar veð vorum komn-
er út á aðalganginn sparkaði hann
hörðönum sona út o' inn — o' so
stóðum ve' — ja ef é' má segja frá þí
í kontórnum forstjórans.
Djevell sem þar va' fínt — me'
stórum skeliríum af ránmorðingjöm o'
bankasvikaköllum — o' so va' allt
fullt af bókum se voru so rykögar a'
þær hafa sko ekki verið oppnaðar í
forstjórans tið hér, nei — veð tókum
tvo kassa af segurum — þi a' þeir
voru migið betri en hjá Ólsen — o'
þá var sko meira pláss í ibúðinni —
sko.
Þar sem allt var stillt og hljótt so
mar bjóst ekki veð a' neitt hefði
heyrzt — þá opnöðum ve' gluggann
og skreðum út — o’ læddustum út i
garð — o' þarfórum ve' a' þefa af
rósonum og kaktusonum — Heiðurs-
kall tók upp eitt búnt að hreðkum —
en aþí honum fannst þær ekki nógu
®
y