Lesbók Morgunblaðsins - 20.08.1978, Blaðsíða 10

Með Smyrli
áleiðis til
Brasilíu
Salvador da Bahia, Alagados. Fátækrahverfi þar sem kofar
og göngustígar eru byggö á staurum út í sjávarvík.
Óneitanlega er „sjarmi“ yfir þessu.
meö
Ijútfengu grænmeti
sálarlausar íbúðarblokkir sem stjórnin lætur reisa hér og par. Og ekki finnst mér þaö
skrítiö því þrátt fyrir alla eymd ber Þessi mynd vott um sköpunargleöi peirra sem par
búa. Og ætli krökkunum finnist ekki jafn gaman aö leika sér hér eins og á róluvelli á
steinsteyptum fleti einhverstaöar milli háhýsa?
Matsölustúlka viö strætisvagnabiöstöö. Hér eru paö fiskréttir
frekar en pylsur og prince polo.
og borgir þar sem útlit er fyrir að heil
hverfi frá liönum tímum fái að halda sér.
Ein þessara borga er Salvador da Bahia
á noröausturströndinni. Sú borg er
aðallega fræg fyrir að vera „brazilíönsk-
ust" allra borga í landinu. Hér námu
Portúgalir fyrst land og hér finnast fleiri
afkomendur hinna svörtu innflytjenda frá
Afríku en annars staðar. Þetta hefur í
senn myndað sérkennilega menningu.
Héðan eru t.d. ættaðir frægir matarréttir. í
sumum þekktustu danslögunum er sungið
um þessa borg, um mörg hundruð ára
gömul stræti, torg, klaustur og kirkjur
hennar sem mynda rammann utan um
fólkið þegar þaö kemur saman á kvöldin
til þess aö rabba saman, spila, sýna sig,
sjá aöra og dansa.
Til gamans má geta þess aö þrátt fyrir
þá staðreynd að nóg er til af steinum í
landinu þá voru hnullungarnir sem gengið
er á á götunum fluttir alla leið frá Portúgal
hingað — sem ballast fyrir seglskipin. Þau
áttu nefnilega að sigla tóm út en koma
hlaðin gulli heim. Þessi háttur var notaður
af potúgölskum nýlenduherrum eins og
öðrum til þess að takmarka eðlilega
framþróun vöruskipta' sem yrði hinum
almenna borgara til hagsbóta.
Annað gott dæmi er borgin Ouro Preto
eða „svarta gullið" í fjöllunum í Mínas
Gerais fylkinu. Nafniö hlaut borgin þegar
fyrsta gullið fannst þar í læk einum og var
það stór svartur gullklumpur. Þá stóð
ekkert hús þar og menn fluttu gullið á
ösnum alla leiö til Angras dos reis
(„akkerisstaður konungsskipanna") viö
Atlantshafiö. Af fleirum ástæðum er mér
þessi borg minnisstæð. Hún liggur í dal
uppi í fjöllum, þar sem loftslagið er
þægilegra en annarsstaöar.
Húsin standa þétt, þökin eru öll lögö
stórum svölum þaktígulsteinum í rauð-
brúnum lit úr brenndum leir eins og við
þekkjum frá Suður Evrópu og nútímaarki-
tektar í Brazilíu eru aftur farnir að nota.
Ennfremur eru öll þökin með sama halla
en þakfletirnir snúa aftur á móti til allra
átta. Hér sannast einu sinni enn oröatæk-
ið „Die Kunst besteht im Weglassen“ eða
„list er fólgin í takmörkun." Bærinn fellur
sérlega vel Inn í landslagið og myndar um
leið heild sem síður en svo er líflaus.
Göturnar eru krókóttar og fylgja
landinu; á þeim tímum fannst mönnum
sjálfsagt aö þurfa að ganga nokkur skref
heim til sín, og því eru sumar göturnar
tröþpugötur upp og niður hlíðarnar. Þröng
húsasund enda yfirleitt á litlum torgum
með kirkju og smáverslun.
Allt er í mannlegum mælikvarða,
yfirbragðið minnir á fyrsta flokks hand-
verk. Eins og þakefnið, eru veggir
húsanna úr einu og sama efni: hvítkalkaðir
múrhúöaöir steinveggir og allir gluggar
lóöréttir, sem víða er einkennandi fyrir
gamlar borgir. Allt tréverk í gluggum er
málaö í skemmtilegum, örfáum en
skildum litum.
Þessi bær virkar síður en svo eins og
einskonar Árbæjarsafn á mann: hvert