Lesbók Morgunblaðsins

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Lesbók Morgunblaðsins - 10.03.1979, Qupperneq 10

Lesbók Morgunblaðsins - 10.03.1979, Qupperneq 10
Radíöaktíft líf ■’ramhald af bls. 9. <jarval, er hann málaði myndina „Kona neð barn á armi“ eins og skýrt verður rá hér á eftir. í bók sinni um Jóhannes Kjarval lýsir íöfundur, Thor Vilhjálmsson, vinnu- ;tofu meistarans og segir þar m.a.: Vjða eru myndir af mönnum sem af inhverjum ástæðum hafa sótt á hug- inn, persónur úr viöburöum daganna iöa gömul kynni... Á mörgum stöðum iru greinar úr blööum veggfestar, Ijóð. Jtundum gæti flogið í hugann, aö nyndirnar og dagbiaöasnipsin væru til >ess aö summa upp dægurmál sam- élagsins hverju sinni." Lýsingin er lengri þótt meira sé ekki ilfært hér. Þegar ég kom til Reykjavíkur i þeim árum eftir aö viö kynntumst, :om ég alloft inn í vinnustofu hans í Vusturstræti. Minnist ég vel blaöasnifs- inna og veggföstu myndanna sem Thor alar um. Dagblöö flæddu oft um öll jólf, sem bent gat til þess aö Kjarval ylgdist vel með því sem geröist í •.ringum hann. Voriö 1961 heimsótti ég lann í Austurstræti og þykist ég muna >aö rétt, aö þaö hafi veriö „blaöasnifs- meö fréttirnar frá Kongó og myndir >aöan sem þá voru á veggjum vinnu- itofunnar, aö minnsta kosti man ég jreinilega eftir innrömmuöu greininni úr áorgunblaöinu, sem tilfærð var hér aö raman með myndinni af Pauline .umumba þar sem hún teygir upp lendurnar í örvæntingu. Glæpirnir frá Kongó klingdu í eyrum >g blöstu viö augum meistarans og ukku smám saman til botns í viö- væmri sálu hans svo hann telur sig u'ga hlut aö þeim eftir því sem hann agöi sjálfur og vitnaö er til hér aö aman. Tilfinningin um hlutdeild í glæpnum etur oröiö aö nístandi kvöl í líkingu viö ársaukann sem sandsteinkorniö eldur skeldýrinu komist þaö innundir kel þess. Bæöi fara þau eins aö, stamaðurinn og skelin; þau losa sig viö árindin meö því aö búa til perlur. Mörg stperlan hefur oröiö til af þessum rsökum, og þannig held ég aö myndin kona meö barn á armi“ hafi oröiö til. leö henni er listamaöurinn aö losa sig ndan meösekt; losa sig viö hlutdeild- ía í glæpnum og þar meö sársaukann r sálinni og honum tekst þaö svo jllkomlega aö nokkrum árum eftir aö íyndin var máluð, kannaðist málarinn kki viö sjálft mótíviö, eins og áöur var agt. Meö þaö í huga sem sagt hefur erið um hugsanlega kveikju aö mynd- íni skulum viö viröa hana fyrir okkur. í forgrunni myndarinnar blasir viö vertingjakona í miklu uppnámi með amanhniprað og skelfingu lostiö barn vinstra armi, — hún snýr baki aö horfendum. Hallinn sem er á konunni g hinar hvítu eöa Ijósu línur sem hún Imarkast af og eins og sveiflast í ringum hana valda því aö áhorfandan- m finnst hún á hraöri ferö útaf íyndfletinum. Hin þeldökka kona er meö auörakaö höfuö, hvirfil og hnakka og egrakrullur í vöngum. Hún er ber niður ö mitti. Allt fer þetta saman viö þaö em blööin sögöu um útlit og hegöun '<kju Lumumba. Hún teygir frá sér ægri handlegg. Neöri hluti hans lyndar útlínur á baki og sitja/ida ggjandi manns í rauöum buxum sem ;ygir dökkan fót sinn út í hægra horn lyndarinnar, neðanverðrar. Framhand- Framhaid á bls 14. Bjarki Jóhannesson arkitekt og verkfræðingur skrifar um arkitektúr og umhverfi II. grein : T UPPRIIIVIOG M BYGGIMLISTAR Er íslenskt umhvarfi kalt og hráslaga- legt? Æ fleiri íslendingar feröast nú til útlanda, og Þaö fer ekki hjá Því, aö mörg okkar spyrja Þessarar spurningar, eftír að hafa virt fyrir sér gömul skrautleg hús og gróin hlýleg hverfi Þar. Þegar heim kemur, blasa svo viö okkur kaldranaleg og óskipuleg steinhús, grátt malbik meö æöandi ófreskjum og óræktarblettir Þar á milli. Viö byrjum e.t.v. aö afsaka okkur meö Því, aö viö höfum svo lítinn trjágróður, en afsakanir duga skammt til aö bæta umhverfiö. Viö verðum einnig aö leita annarra skýringa. Hafa arkitektar aö einhverju leyti brugöist hlutverki sínu, eöa er skýringin e.t.v. Þveröfug, aö Þeir hafi ekki fengiö aö ráöa nógu miklu? Sennilega er Þetta hvort tveggja rétt aö einhverju leyti. í fyrri grein minni hér í Lesbókinni gat ég lauslega um starfssvið og hlutverk arkitekta. Þar nefndi ég, aö ekki vnru allir sammála um Það, hvort arkitektúr væri listgrein. Þegar aö er gáö, eru Þaö Þó oftast menn, sem lítinn áhuga hafa á mannlegu umhverfi, sem Þræta fyrir Þaö. Á ferli mínum, bæöi sem verk- fræöingur og arkitekt, hef ég t.d. Því miður kynnst allt of mörgum verk- fræöingum og tæknifræöingum, sem eru mjög neikvæöir gagnvart jákvæöri umhverfismótun og arkitektúr. En hvaöa Mykerínus-, Kefrens- og Keopspýramýdarnir. Eitt afyngri hotum Egypta, byggt um 100 f.Kr. á eyju f Nfl.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.