Lesbók Morgunblaðsins - 10.11.1979, Blaðsíða 12

Lúinn bóndinn var aö baksa
við aö tengja dráttarvélina hey-
vagni. Haföi komiö glussatjakk
fyrir undir beizlinu, en þetta
vildi ekki takast. Vagninn féll af
tjakknum og beiö annarrar til-
raunar.
Blm. gengur í átt til manns og
traktors: Þú munt vera Aðal-
steinn?
Sá er maðurinn. Hrjúft hand-
takiö segir mörg orö.
Ég kom til aö skoöa þig
hérna, eiginlega á vegum blaös
(menn brosa).
Nú já, geröu svo vel aö ganga
í bæinn.
Á Laugabóli er steinhús, byggt
skömmu eftir 1930. innar af lítilli
forstofu komum viö í stórt eldhús, í
samanburöi viö alla bygginguna.
Veggir og loft er málað Ijósum litum,
en gólfið aftur á móti vínrautt
fjalagólf með háglans er mér nær aö
segja. Allt er fágaö og snurfusað hjá
Aöalsteini bónda og vekur manni
fljótt eftirtekt spánný hrærivél af
geröinni Kitchenaid.
Hún kostaöi nær tvöhundruö þús-
und, upplýsir Aöalsteinn spuröur um
grip þennan.
Annaö sem þegar grípur augaö í
eldhúsinu hjá Alla, er hversu vel
Alli við bæinn á Laugabóli.
Hver eru svör friðunarmanna?
Þeir segja aö örninn sé aö deyja
út, en þaö viröist ekki vera hér, hér
er þetta vandamál. Hver skiptir sér
af því? Mér var boðiö í kaffi í
Bændahöllina og þar voru þeir allir
þessir framámenn, vil helzt ekki
nefna nein nöfn. Þaö voru þeir sem
lærðir eru og þá erum viö hinir
einskis viröi. Þeir ættu bara aö sjá
þegar örninn flýgur hér yfir, þá fer
fuglinn allur fram á sjó og leitar svo
eitthvaö annað. Ég hef skotfæri
þarna fyrir aftan þig, haglabyssu og
riffil no. 12. Ég hef leyfi fyrir þessum
byssum.
Þegar hér var komið sögu var
komin upp suöa á Kósangasvélinni
og bóndi hellti upp á og fyllti
eldhúsið hinum sístæöa kaffiilmi og
varö nú hlé á skriftum. Hins vegar
fékk blm. nú kannaða uppheima
bæjarins, en þangaö liggur stigi af
tré, líklega ein átta þrep. Þarna uppi
er einn bjartur salur málaöur lost-
fögrum litum, áberandi eru sólgulir
gluggar svo og vínrauðar gólffjalir
með háglans. Meö öörum vegg eru
lokrekkjur þá varla full mannslengd,
en Aöalsteinn sefur í einni meö því
aö nota hornalínuna. Við tylltum
okkur í eitt biliö og Aðalsteinn tók
fram myndasafn sitt sem er stórt aö
vöxtum. Raöaö í samhengi er þá
Ég er ekki einbúi f hugsun
Finnbogi Hermannsson á Núpi
í sunnudagsheimsókn hjá Alla
á Laugabóli
hann er búinn tækjum í orkukreppt-
um heimi. Þarna standa þær í
bróðerni gamla kolavélin móöur
hans og nýmóöins rafmagnsvél frá
Rafha. Hins ber aö geta aö engin
samskipti haföi Aöalsteinn viö vélar
þessar, hvorki kabyssu né rafmagns-
vél, heldur hitaöi kaffivatnið á gam-
alli kosangasmaskínu upp á vask-
boröi. Blm. geröi enga athugasemd
þar að lútandi.
Sem Ijóst vitni um, aö þarna
hokraði ekki atkvæöalaus maöur,
var skilti eitt mikiö sem yfirleitt er
ekki á snærum nema opinberra
samtaka: „Friölýst landsvæöi” Þaö
var enn þá inni í eldhúsi, brýning á
gesti og gangandi og beið þess aö
veröa sett upp á réttum staö.
Aðalsteinn bandar hendi til merk-
isins: Ég hef alla tíö verið mikill
friöunarmaöur. Ég hófst handa um
aö friöa kollurnar hérna um 1940.
Baö fólk að fara ekki yfir landið. Þaö
valt á ýmsu þar til í stríðslok, þá girti
ég varpiö, en túniö er inni í varpinu.
Aö vísu er sjór á tvo vegu, en þetta
er samt tveir og hálfur kólómetri og
gert í mestu fátækt.
Gg árangurinn?
Tófan kom ekki mikiö eftir aö ég
girti. Ég girti nefnilega meö hænsna-
neti og er fyrsti maður sem þaö geröi
í landinu. Mér er þaö minnisstætt aö
þetta kostaði sautján þúsund krón-
ur, en þaö á ég aö þakka Eiríki
Þorsteinssyni, en hann lofaði mér aö
skulda þetta og fyrir þaö er ég
honum eilíflega þakklátur.
En þaö er ekki bara tófan sem
hefur ásótt þig?
Tófa, minkur og allur skrattinn
hefur ásótt þetta. Þetta er líka eina
varpið sem örninn ásækir, en grá-
fálkinn er mest í kríunni. Hér er
örninn friöaöur og enginn fær neitt
aö gert. Ég held þaö hafi verið
einhver breiöfiröingur sem vildi fá
skaöabætur, en fékk ekkert. í fyrra
safnaöi ég umsögnum hjá konum
sem voru hjá mér og fleirum í
sambandi við eyöilegginguna. Ég
kom því á framfæri viö Æðaræktar-
félagiö svo menn sjái svart á hvítu
hver skaðvaldur hann er.
nálægt aö vera filmísk íslandssaga
20. aldar. Heybandslest, kýr á stöðli,
hrútarnir prúöu, á togara hjá
Tryggva Ófeigssyni, Stígandi ný-
keyptur, fyrsti traktorinn Farmall A,
herþyrla frá varnaliðinu á hlaðinu á
Laugabóli að sækja móður Aðal-
steins fársjúka—.
Þaö tók drjúga stund aö fara í
gegnum þetta, en yfir kaffinu niöri í
eldhúsi á eftir spannst umræðan
fyrst um' rækjuútgerö Aðalsteins á
Laugabóli:
Þaö var nú svo væni minn, aö ég
átti bátinn og alla útgerö og ætlaöi
aö fara aö hefja veiðarnar, hérna við
túniö hjá mér, og ætlaði aö leggja
upp á Bíldudal, en þá tilkynnti mér
forstjórinn hjá Gísla Jónssyni, að
ekki gæti orðið af viöskiptum því að
fimm eöa sex menn á Bildudal heföu
mótmælt aö ég yröi í viöskiptum á
þeirri forsendu, aö ég væri úr annarri
sýslu. Þeir voru svo aö skarka hér
viö túngarðinn hjá mér og eyðilegg-
inginn var stórkostleg hér í firöinum.
Þaö er víst eitthvaö farið aö hamla á
móti þessu núna. Svona lyktaði
minni rækjuútgerð. Svo gátu þessir
sömu menn komið til mín á eftir til aö
fá eitt og annað lánaö, einum lánaöi
ég nót öörum spilið og svo frv. Svo
skeði ólánið, húsin brunnu hérna
niöur viö sjó þaö var 1961. Þaö
hitnaði í hlööu og allt brann. Þar fór
allur minn útvegur, nót og fleira
einnig vélin úr bátnum. Skógana og
Hornið haföi ég keypt og var meö á
þriöja hundrað fjár. Varpið og kind-
Engin vandræöi með að hella uppá könnuna.