Lesbók Morgunblaðsins - 02.02.1980, Blaðsíða 9
varotti
Allt er stórt í sniðum hjá honum, háa C-ið, háu
launin, matarlystin og lífsgleðin. Martir telja hann
mesta og besta tenór heimsins um þessar mundir og
væntanlegur er Pavarotti hingað á listahátíð í vor.
Eftir erfiða æfingu er gott að slappa af í lauginni og blása eins og hvalur — og það er
enginn smáræðis brjóstkassi, sem „primissimo tenor“ hefur til að blása með.
Undir áhrifum frá hlutverki sínu sem listamaðurinn í Tosca: Pavarotti málar að
gamni sinu og það eru mótif frá gömlu, góðu ítaliu og allt i björtum og skærum litum
eins og söngurinn.
18 ára fór hann i kennaraskóla, og þar
var einnig hún Adua, sem hann trúlofað-
ist og giftist og er giftur enn, og þau eiga
þrjár dætur, 12, 15 og 17 ára. Þaö var
ekki sízt fyrir áeggjan hennar, aö hann
tók aö gefa sig aö söng fyrir alvöru. 25
ára gamall vann hann söngkeppni í
nágrannabænum Reggio Emilia, og opn-
aöi sá sigur Pavarotti ýmsar dyr aö
söngleikjahúsum, en þó ekki aöaldyr La
Scala, sem reyndar bauð honum
skömmu síöar aö vera staðgengill tenór-
söngvaranna í öllum þeirra hlutverkum í
óperunni. En Pavarotti hafnaöi því. „Ég
hugsaöi meö sjálfum mér, aö þegar ég
syngi í La Scala, færi ég sjálfur meö
aöalhutverk."
En 1963, þegar hann var 27 ára, var
hann staðgengill Giuseppe di Stefano í
La Boheme, þegar óperan var flutt í
Covent Garden í London, og söng þá á
nokkrum sýningum. Hljómsveitarstjórinn
Richard Bonynge heyröi hann syngja og
varö „furöu lostinn“. Brátt var hann farinn
aö syngja á móti konu Bonynge, Joan
Sutherland, í óperu Donizettis Lucia di
Lammermoor í Miami. í augum Suther-
lands var þessi óþekkti söngvari eins og
„stór skólastrákur“. En í eyrum hennar?
„Alveg stórkostlegur, röddin hljómmikil,
blæbrigöin rík, og hvílíkt raddsvið og
öryggi!“ Bonynge réði hann í 14 vikna
söngför um Ástralíu.
Læröi mikið aff
Joan Sutherland
Þessar 14 vikur voru fyrir honum
ómetanlegur reynslutími í orösins farsæl-
ustu merklngu. Hann varð fyrir miklu
áhrifum af Sutherland og samstarf þeirra
var hiö heillavænlegasta. Hann segir svo
frá: „Ég hlustaöi á hana af athygli og
furöaöi mig á því, hvernig á því gæti
staðið, aö tónar þessarar konu virtust
aldrei enda. Hvernig gat hún leitt fram
þessa endalausu röö af tónum? Smám
saman geröi ég mér Ijóst, aö þaö var
öndun hennar, sem geröi henni þetta
kleift." Bonynge hefur þetta aö segja:
„Hann var alltaf að taka utan um mittiö á
Joan og finna fyrir vöövunum. Hann vildi
komast aö raun um, hvernig þindin
starfaöi. Þaö var sérstaklega, hvernig
hún stóö aö háu tónunum, sem geröi
honum skiljanlegt, hvaö hún væri aö gera
svo aö hann gæti tileinkaö sér þaö
sjálfum.“
Eftir Ástralíuförina var Pavarotti til-
búinn aö syngja hvar sem væri, og hann
söng fyrst í La Scala 1965, San Fransisco
1967 og Metropolitan 1968. Þó aö þaö
væri uppáhaldsópera hans, La Boheme,
sem hann söng í Metropolitan, varö hann
fyrir því óláni þá aö fá Hong Kong
flensuna og neyddist til aö hætta í miöri
annarri sýningu. Þaö tók hann þrjú ár aö
ná sér eftir hina ógæfulegu byrjun í því
húsi. En þegar hann birtist þar aftur á
sviöi í Dóttur hersveitarinnar eftir Doniz-
etti, þar sem hann söng á móti Suther-
land, geröi hann gagnrýnendur forviöa
meö því aö fara upp í háa C-ið níu
sinnum í einni aríunni. Meö ekki svo lítilli
hjálp fjölmiöla var Pavarotti aö veröa
„supertenór".
Söngsviðið er allur heimurinn — en „heima“ er hvergi nema á Ítalíu. Söngvarinn á
einskonar sumarbústað i Pesaro og hér er mynd af honum ásamt konu sinni og
þremur uppkomnum dætrum, sem tekin er á góðri stund við sumarhúsið.
Pavarotti vill hafa
stíganda i atburðum
dagsins og hápunkt-
urinn er kvöldverður-
inn; þá er margt um
manninn og borðað að
itölskum hætti.
Skapofsinn
ristir ekki djúpt
Ákafamaöur eins og Pavarotti hlýtur
óhjákvæmilega aö Ifta stórt á eigin
persónu, sem getur birzt í óvenjumikilli
sjálfselsku og þótta. En félagar hans og
vinir eru þó sammál um, aö í hans tilfelli
sé aöeins um væga „tenórbólgu" aö
ræöa. Þegar hann var aö syngja Vilhjálm
Tell eftir Rossini inn á plötur í London í
haust rauk hann upp út af samspilinu milli
raddar sinnar og leiks hljómsveitarinnar-
innar. „Af hverju heyrist í mér eins og ég
syngi í ööru herbergi?", hreytti hann út úr
sér. Þegar stjórnandinn tók aö verja
samspiliö, skellti Pavarotti saman nótna-
heftinu og þaut út úr upptökusalnum. En
daginn eftir var hann mættur á ný til að
reyna aftur. “Luciano er ekki skapbraó-
ur,“ segir einn af forstjórum hljómplötuf-
yrirtækisins. „En hann hefur tilhneigingu
til aö reka á eftir hlutunum til aö vita,
hvaö hann geti komizt langt. Ef honum
mistekst, dregur hann í land.“
Hvaö röddina snertir, hefur Pavarotti á
undanförnum árum tekizt aö sigla á milli
hættulegustu skerja, sem veröa á vegi
tenórsöngvara. í upphafi söngferils síns
var hann klassískur „Tenore lirico",
Ijóörænn tenór, kjörinn fyrir hlutverk á
borö viö Rodolfo í La Boheme og
Nemorino í Ástardrykknum. En með
aldrinum veröur rödd tenórs þyngri og
dekkri, ef svo má segja. Um þaö ieyti sem
Ijóörænn tenórsöngvari veröur fertugur,
fer hann venjulega að vera tilbúinn í
hlutverk eins og Cavaradossi í Tosca og
jafnvel í sjálfan Otello sem tenore
drammatico. En hann veröur aö sýna
ítrustu varkárni, svo aö raddböndin
skaöist ekki. Margur efnilegur Rodolfo,
sem ætlaöi sér um of viö önnur hlutverk,
rekur nú veitingahús eöa situr á bak viö
skrifborð í fyrirtæki, sem rekur einhverja
hljómlistarstarfsemi.
í þessum efnum hefur Pavarotti sýnt
bæöi gætni og skynsemi. Sum hlutverk
hefur hann aðeins sungiö inn á plötur,
þar sem aðstæöur eru þægilegri en á
sviöi. Ef hann sér sér ekki hag aö því aö
taka aö sér nýtt hlutverk, lætur hann þaö
bíöa. En nú er hann aö búa sig undir aö
syngja hlutverk Radamis í Aida eftir Verdi
í San Francisco 1981, og vel getur veriö,
aö hann heyrist í Lohengrin eftir Wagner
einn góöan vegöurdag. Hann segir: „Ég
held áfram aö taka áhættu. Ég gæti
haldið áfram aö syngja Rodolfo þaö sem
ég á eftir af söngferli mínum, en þaö er
ekki mitt eöli.“
Pavarotti hefur sungið gífurlega mikiö
undanfarin ár, enda þrífst hann með
afbrigöum vel í sviösljósinu. Menn segja
þó aö peningagræðgi eigi verulegan þaft
í þessum dugnaöi einnig. En svo geröist
þaö áriö 1975, aö hann lenti í flugslysi,
sem hann slapp þó úr nánast fyrir
kraftaverk. Vélin, sem hann var aö koma
meö frá Bandaríkjunum, brotnaði í tvennt
í lendingu á flugvellinum í Mílanó.
Pavarotti viröist hafa róast og þroskast
viö þá lífsreynslu. Sumir kunnáttumenn
spá því, aö þessi tenórsöngvari muni hafa
úthald og varfærni til aö geta sungiö fram
á sjötugsaldur. — svá — úr „Time“