Lesbók Morgunblaðsins - 09.02.1980, Blaðsíða 6

Smásaga eftir Guömund Halldórsson frá Bergsstöðum
Tjald skipstjórans stóö eitt sér ofan viö
aöaltjaldborgina þar sem hluti vatnsins
blasti viö meö gulllitum bárubrotum
þessa stundina, en hrossamótið fjær,
hávaöasamt og frumstætt, fannst skiþ-
stjóranum, þar sem hann sat flötum
beinum úti fyrir tjaldi sínu meö viský-
flösku milli fóta og drakk.
Hann haföi verið að súpa frá því
snemma daginn áöur, aö þau komu
hingað, hjónin, á nýja Fordinum, tjölduðu
og fengu sér í glas. Nú drukku þau af
stút, hvort í sínu lagi, hann viö tjaldskör-
ina, hún í tjaldinu. Þetta var gott viský, úr
síöustu Skotlandsferö, geröi þau róleg og
þakklát fyrir, aö fá aö vera svona nálæg
en hvort á sínum staö. Þaö var svo
óvenjuleg tilfinning aö vita þannig hvort
af ööru innan seilingar. En ekki þetta
elsku-djöfuls haf, seinfariö, myrkt og
flárátt, ef mann langaöi til að gera
eitthvað með konunni. Hrossamót. Hvaö
voru þau fyrir hann og þau? Ekkert
sérstakt. Ekki fremur en obba þess fólks,
er hér var samankomið. Hann langaði
bara til að skreppa eitthvað og sýna
sjálfum sér og öörum nýja Fordinn. Njóta
þeirrar viröingar, er þíllinn veitti honum.
Skemmta sér meö fast land undir fótum í
nálægð fólks. Drekka þar sem enginn gat
öörum láð. Staöurinn var feikigóður. Fast
land undir fótum. Það var oröin honum
næsta ókunn og undarleg tilfinning. Hann
geröi sér tæpast Ijóst hvort henni fylgdi
öryggiskennd, fullnægð heimþrá eða
kvíöi fyrir aö hverfa aftur á sjóinn. Líkast
til var þaö uþþnám, sem áhrif vínsins
deyföi. Hann langaði örsjaldan í áfengi,
nema í þessum stopulu fríum heima.
Lífsöryggi? Nei, fjandakorniö. Hrukku
menn ekki upp af í rúmum sínum. Beið
ekki þessi dauði við hvers manns dyr, aö
rétta út bleika hönd, þegar hinn afmark-
aöi tími manns var liðinn. Sama hver var.
Allt í guös hendi, eða hvað? Hann yröi
ekki fremur umflúinn á þurru landi en
oþnu hafi.
— Þína skál, gamli maöur meö Ijáinn,
sagöi skipstjórinn og saup á flöskunni.
Þína skál!
Hross, hugsaði skipstjórinn því næst.
Ríðandi fólk að keppa á hestum og
þúsundir mótsgesta sem horföu bara á.
Drakk og glápti og hrópaði hvatningarorð
út í bláinn. Hér leit enginn við manni, sem
kunni að stjórna skipi, verja þaö áföllum,
sigla gegnum þokur, brim og boða, lesa á
flókin mælitæki, finna lönd án þess að
sigla á þau, skila varningi á hafnir, fylla
lestir af lífsbjörg og taka stímið heim. Nei,
hér leit enginn viö manni, ekki enn. Vissu
þessir asnar, aö hann haföi flutt góövín í
lestatali frá sólarlöndum þar sem glaöir
vínyrkjubændur höföu ekki undan aö
metta þorstlátt fólk út um allan heim.
Sjálfur átti hann nokkra kassa heim í
kjallara, ekki af lakara taginu. Hann
minntist ferðar um vínhéruö Frakklands
og Sþánar. Sá kjallara fulla af ámum meö
æva gömlum miði. Þar var gott aö vera
gestkomandi. Sælir menn fæddust til aö
erfa slíkar jarðir og lönd. Borgarbúar litu
víst upp til þeirra bænda og töluðu ekki
um að fækka þeim. Ég hefði átt aö veröa
bóndi, hugsaði skipstjórinn, — vínyrkju-
bóndi suður í löndum. Þegar siglingum
lyki og nóg væri lifaö hérmegin, þá ætlaöi
hann ekki aö taka viö skipi hinumegin,
heldur kaupa vínyrkjujörð einhversstaöar
í námunda viö guð. Þar mundi ekki væsa
um mann. Svo hló hann.
Nú var fólk farið að hnakkrífast um
hvor staöurinn væri stærri, himnaríki eða
helvíti. Var ekki hægt aö rannsaka máliö
í gegnum miðla? Þaö mundi aö líkindum
kosta ófrið við kirkjuhöföingja. Þeir vildu
ekkert láta rannsaka, heldur hafa sem
flest á huldu. Nú haföi Dagblaöið einka-
rétt á öllum rannsóknum, bæöi á himni
og jörðu. Dagblaðið var betra, hugsaöi
skipstjórinn. Hann hélt áfram aö hlæja.
Konan. Þaö heyrðist ekkert í henni.
Ekki múkk. Sofnuð? Trúlegt. Þau höföu
haft mikið aö gera og farið seint aö sofa.
Fengiö sér afréttara um morguninn, síðan
einn og annan. Samt hefði hún átt að
geta vakaö meö honum þennan dag.
Manneskja, sem ekkert haföi aö gera
allan ársins hring, annað en snúast í
kringum sjálfa sig. Hún var líka ein á
meðan hann var aö snúast um heimshöf-
in. Ein? Hver var kominn til aö sanna
þaö? Ekki nokkur lifandi maður. En þetta
var hugsun komin frá hinu illa. Helvísk
hugsun. Hann bar flöskuna aö vörum sér
og drakk. Viskýið hélt áfram aö gera
hann umburðarlyndan og trúaðan á hiö
góða í menneskjunum. Sof í ró, elsku
besta trygglynda konan mín.
Ó, hve vatnið var fagurt núna, með
þessum ókauþanlega lit, hvergi fáanlegan
nema hjá guði. Og bátskeljarnar vögguöu
þarna úti meö sama lit. Liti guös, þessa
gullnu. Skiþið hans var víst svart. Myndu
guðslitir nokkurntíma tolla á svörtu?
Það var búiö úr flöskunni. Skiþstjórinn
farinn að þynnast uþp. Viskýið inn í
tjaldinu hjá konunni. Hún yrði úrill ef hann
ekki lofaði henni að sofa í friði. Þaö
heyrðist öskur frá skeiövellinum. Skip-
stjóranum datt í hug að færa sig um set,
þangað sem sæi betur þaö, sem fram fór
á mótinu, en féll frá því viö nánari
athugun.
Raunar hafði hann skömm á þessum
hrossasamkomum, sem virtust vera í
tísku um þessar mundir. Hann þekkti ekki
skeið frá tölti og sá ekki mun á góöri og
slæmri líkamsbyggingu hrossa. Hann
fyrirleit vilhallar dómnefndir, æsta og
taugaveiklaða knapa, er knúöu geöllla
hesta að marki, sem þeir sáu tæþast fyrir
vonsku og trylltum ákafa að sigra. Þessir
hestar voru fluttir frá einu hlaupamóti til
annars í von um vinning, hugsaði skip-
stjórinn. Þannig var einnig um þá, sem
sigldu höfin. Þeir fengu sínar fyrirskipanir
frá þessari höfn til þeirrar næstu. Og nú
sat hann hér meö tóma flösku á milli fóta
sér. Verstur djöfull aö hafa ekki alminiegt
sæti í staöinn fyrir aö þurfa sitja svona
flötum beinum á hnjúskóttri jöröinni og
rakri í þokkabót. Næst skyldi hann hafa
meö sér stól. Hann renndi augum út til
bátanna. Var ekki vatnið byrjaö aö ýfast
og þessir gullnu litir guðs aö dofna?
Hrollur tekinn aö búa sig í honum?
Nú heyrði hann til konu sinnar í tjaldinu
á bak við sig, aö sýsla við matinn. Hann
leit á klukkuna. Hún var langt gengin sjö.
Hann fann ekki svo mjög til svengdar. En
vissan um aö viskýkassinn var enn ekki
hálfur, átta flöskur eftir, var honum
áleitin. Átta flöskur af tólf, allar með Hvíta
hestinum, þaö var góð hestamennska.
Skiþstjóranum fór aftur aö hlýna viö
þessa tilhugsun. Hnjúskótt sætiö varö
ekki út af eins bölvað og áöur. Hann
brosti innra meö sér. Brosti og þakkaöi
guði, að konan skyldi nú loksins vera
vöknuð.
Konan kveikti sér í sígarettu á bak við
hann. Búin að rétta sig af, hugsaði
skipstjóri. Nokkur aukakíló gerðu honum
erfitt um aö snúa höföi til hliðar. En
reykurinn kom í gusum fram fyrir hann.
Hún hlaut að vera komin út úr tjaldinu og
standa fast fyrir aftan hann.
— Hvaö ertu aö gera þarna á bak viö,
góða? Sþurði skipstjórinn rólega.
— Ekkert. Ekki nokkurn skapaðan
hlut, svaraði hún með myrkri og svefn-
kenndri röddu, líkt og hún væri varla
vöknuð eöa heföi fengið sér fullmikiö
neöan í því.
— Liggur ekki vel á þér? Finnst þér
ekki djöfull gaman hérna? spuröi skip-
stjórinn spotskri röddu.
—Guð minn góöur. Gaman var betra!
— Láttu ekki svona, manneskja. Þú
hefur nóg viský.
— Viský. Eins og það sé allt.
— Ég þekki marga, sem ekki eiga nóg
viský.
— Ekki er ég bættari með því.
— Sumum þykir sitt viský betra, ef þeir
þekkja nógu marga, sem ekki eiga droþa
af því.
— Ég er ekki af þeim.
Skipstjórinn hló háðslega.
— Ekki þaö, nei, sagði skipstjóri og hló
kólnandi hlátri.
Konan stakk flösku af Hvíta hestinum í
klof mannsins, átekinni niöur fyrir axlir.
— Láttu liggja vel á þér, vinur, sagöi
konan og fór meö hendina um hár
mannsins. Hún stóð enn fyrir aftan hann.
Skiþstjórinn fékk sér tvo væna úr
flöskunni.
Þögn.
— Á hvað ertu að horfa, góða?
— Tjaldborgina og hjólhýsin.
— Það má gera margt sem er
vítlausara.
— Gef mér einn, bað konan. Hún tók
tvo stóra.
— Ég er svo ein hérna. Það er eins og
aö vera hvergi.
— Erum viö ekki saman, góöa?
—Fólk sér mann ekki á svona mótum
úti í sveit. Bílinn manns ekki heldur. Allt
fyrir djöfuls trunturnar þess.
— Láttu mig hafa eitthvert snarl,
manneskja. Ég er svangur.
— Forðum okkur heldur heim og
förum á Hótel Sögu. Við bjóðum vinum
okkar með okkur.
— Hvur á aö aka?
— Þú.
— Ég stjórna ekki skipi undir áhrifum,
bil ekki heldur.
— Hér aka allir fullir, elskan. Geröu
þaö. Komdu.
— Hingaö vilduröu komast. Viö förum
aldrei neitt saman út úr borginni, vældir
þú.
— Þú ert andstyggilegur.
— Ég vil fá eitthvað í kjaftinn á mér.
Strax.
Þau tóku upp nestiö. Hangikjöt, sviö
og brauð. Breiddu servíettur á lærin og
nörtuöu í sig af plastdiskum. Konan
sagöist eiga svínakótelettur, aö hita upp
daginn eftir. Svo fengu þau sér meira
viský og uröu róleg og sæl. Stafalogn og
litir guðs að skírast og breiöa sig út yfir
vatniö. Var ekki maður í gullnum klæöum
aö ganga þarna á fleti þess frá landi.
Skipstjórinn bar hönd fyrir augu. Djöfull
að gleyma kíkinum heima. Nei, það var
víst enginn aö ganga á vatninu. En ósköp
varð maður opnari fyrir öllu uppi í sveit, í
nálægð svona vatna. Hann yrði aö
eignast jörö meö gullnu vatni, þar sem
frelsarinn kæmi að hasta á öldurnar
þegar hvessti og litir guðs færu að brotna
í löörinu. Jörö meö mjúkum mosaþúfum
á vatnsbakkanum, þar sem vel gat fariö
um sjóhraktan mann meö þungan rass.
— Af hverju valdirðu sjóinn? spuröi
konan, eins og spurningin hefði stundum
vakið henni óró.
— Leiðirnar voru svo margar. Upp-
gjörið erfitt, óskirnar óteljandi. Mér
fannst að flestum yrði þeim fullnægt með
því aö fara í siglingar. Eg gat ekki sungiö.
— Sungið, endurtók konan hissa. Þaö
var eins og þau hefðu aldrei talað saman
áöur.
Þau höföu veriö aö smádreyþa á
flöskunni og luku nú úr henni. Konan sótti
eina til viðbótar. Skipstjórinn skoröaöi
hana milli fóta sinna, er þau höföu hresst
sig á innihaldinu. Þau héldu áfram að
Ijúka sér upp hvort fyrir öðru.
—.. .Svo komst ég á skip, og fram-
haldið veistu sjálf.
Undarlegt. Búin aö vera gift í tuttugu
og fimm ár og vitum eiginlega ekkert
Reki
og
óskasteinar