Lesbók Morgunblaðsins - 08.11.1980, Blaðsíða 5

Gunnar Gunnarsson Syðra- Vallholti
SÖNGLÍF í
SKAGAFIRÐI
Þaö hefur veriö mikiö og gott sönglíf í
Skagafiröi sl. vetur. Sex stórir kórar
starfa í héraöinu, 3 á Sauðárkróki, einn
kór á Hofsósi og tveir í innsveitunum,
meö aösetur í Varmahlíö, auk kirkjukóra
víöa um héraöiö.
Karlakórinn Heimir hefur starfað af
miklu kappi sem oft áöur. Félagar hans
eru bændur og bændasynir úr öllum
innsveitum Skagafjaröar, og eiga margir
langt aö sækja æfingar. En áhuginn er
mikill, og langar bæjarleiöir hafa raunar
mikiö stytst frá því sem áöur var. Þá
sóttu söngmenn æfingar á hestum,
jafnvel um tuga kílómetra leiö, en nú
renna menn þetta á hraðskreiöum létti-
vögnum á skömmum tíma.
Karlakórinn Heimir var stofnaöur í
desember árið 1927. Hann er arftaki
gamla Bændakórsins í Skagafirði, sem
söng sig svo inn í hjörtu áheyrenda sinna,
aö fagnaðarlátunum ætlaöi aldrei aö
linna. Þegar Haraldur á Völlum, Þorbjörn
á Skaröi og Benedikt á Fjalli tóku á
honum góöa sínum, og sönghljómar
þeirra óma enn fyrir hlustum gamalla
Skagfiröinga, þegar þeir leiöa hugann til
hinna löngu horfnu unaösstunda, þegar
Bændakórinn var aö syngja fyrir fólkiö í
Skagafiröi.
Bændakórinn var úrvalskór, ekki stór,
en góöur. Hann söng í Skagafiröi á
öörum og þriöja áratug aldarinnar. Söng-
stjóri hans alla tíö var Pétur Sigurðsson á
Geirmundarstööum.
Rökkurkórinn er hinsvegar nýr kór,
skipaöur konum og körlum í innsveitum
Skagafjaröar, blandaöur áhugamanna-
kór. Hann hefur einnig æft af þrótti, sem
Heimir, og báöir eiga þessir kórar heimili
í Varmahlíö.
Söngstjóri þessara beggja kóra er
Sveinn Arne Korshamn, og undirleikari
er Einar Schwaiger. Þeir eru báöir
komnir utan frá Noregi, og hafa starfaö
viö söng og tónlist í Skagafirði um sinn.
Þeir eru báöir kennarar viö hinn unga
Tónlistarskóla Skagafjaröarsýslu. Það er
tónlistarlífi hér í sveit mikil lyftistöng, aö
njóta hæfiieika þessara ágætu lista-
manna á sviöi tónmennta.
Einar Schwaiger hefur starfaö hér í tvö
ár, en Svein Arne kom til starfa á sl.
hausti, í ársfríi frá störfum sínum úti í
Noregi. Hann mun því fara utan þegar í
sumar, en Einar mun starfa hér áfram.
Sameiginlega fóru Rökkurkórinn og
Heimir í söngför til Húnabyggöa, og
sungu í Húnaveri á sumardaginn fyrsta.
Rökkurkórinn fór í söngför til Eyjafjaröar
um síöustu vetrarhelgi, og söng á Dalvík
og að Laugarborg í Eyjafiröi.
Karlakórinn Heimir fór svo austur í
sveitir um fyrstu sumarhelgi. Hann söng í
Hlíöarbæ viö Akureyri á laugardegi. í
Stóru-Tjarnarskóla í Ljósavatnsskaröi
um kvöldið, og þar var gist. Á sunnudag-
inn var sungiö í Skjólbrekku í Mývatns-
sveit og á Húsavík, og síðan haldiö
heimleiöis um kvöldiö, eftir góöa ferö og
móttökur.
1. maí fór svo Heimir til Siglufjaröar,
og söng þar í kirkjunni við góðar
undirtektir. Hartnær 500 manns munu
hafa hlýtt á söng kórsins í þessum
tveimur ferðum, sem tókust mjög vel.
Á Sauöárkróki stendur söngstarfsemi
á gömlum merg, þar hefur þó, því miöur,
oröiö hlé á karlakórssöng sum árin. Sl.
vetur störfuöu þar þrír kórar. Karlaór
Sauöárkróks, söngstjóri Hilmar Sverris-
on og undirleikari Stefán Gíslason. Þar
starfar og samkór Sauöárkróks, söng-
stjóri Lárus Sighvatsson og undirleikari
Rögnvaldur Valbergsson.
Síöast en ekki síst skal svo nefna hinn
gamla og góöa kirkjukór Sauðárkróks,
sem Eyþór Stefánsson æföi og stjórnaði
um árabil meö mikilli prýði. Hann er
listamaöur góöur á söng og hljóma, og
eitt bezta tónskáld sem viö Skagfiröingar
höfum átt. Lög hans eru listaperlur, sem
munu lifa meöan sungiö veröur á íslandi,
s.s. „Lindin", og mörg fleiri.
Annaö gott tónskáld vil ég nefna
skagfirskt, Pétur Sigurösson frá Geir-
mundarstöðum. Hann samdi mörg fögur
lög, sem lifa á vörum þjóöarinnar, s.s.
„Erla“, viö hið hugljúfa Ijóö Stefáns frá
Hvítadal. Pétur Sigurösson var söngstj.
Heimis eitt skeiö í hans frumbernsku, en
Gísli Magnússon í Eyhildarholti var hans
fyrsti söngstjóri, og söngmenn og stofn-
endur kórsins voru 10. Pétur Sigurösson
gaf kórnum Heimis-nafniö, sem hann
hefur borið um árin. Þaö er mikið
harmsefni hve Pétur Sigurðsson féll frá,
svo langt fyrir aldur fram.
Eyþór Stefánsson hefur látið af söng-
stjórn hjá Kirkjukór Sauöárkróks fyrir
nokkrum árum síöan, fyrir aldurssakir.
Viö stjórn kórsins hefur tekiö hin aldna
kempa Jón Björnsson, fyrrum bóndi á
Hafsteinsstööum og víðar, tónskáld og
söngstjóri. Allir þessir þættir eru mjög
ríkir í eðli hans, lífi og öllu starfi. Þaö er
ekki fljótséö hver þátturinn er ríkastur,
en ekki kemur á óvart, þótt tónsmíðin
eigi þar stærstan hlutinn, þótt söngstjóri
hafi veriö hans viröingarheiti í gegnum
árin.
Jón Björnsson hefur samið mörg góö
lög, sem hafa náö eyrum þjóðarinnar,
s.s. „Hallarfrúin“, og mörg fleiri. Þaö
hefur veriö skagfirsku sönglífi mikill
styrkur að fá aö njóta hæfileika þessara
góöu og gáfuöu tónlistarmanna. Söng-
listin er einhver fegursta gjöf Guös, og
þaö ætti aö vera hverjum og einum
metnaöarmál aö hlynna vel þar aö, og
þakka þessum góöu listamönnum fram-
lag þeirra til söngs og lista.
Jón Björnsson var lengst og bezt
söngstjóri Heimis, og öörum manni á sá
kór varla meira aö þakka. Jón var
söngstjóri hans um nær 40 ára skeið.
Hann tók viö kórnum sem ungviði á ööru
ári, mótaöi hann, þjálfaöi og stjórnaði, og
skilaöi honum stöan sem fullmótuöum
kór í hendur nýrra manna. Síöast stýrði
Jón söngkórnum í Laugardalshöll í
Reykjavík, á Landbúnaöarsýningu þar,
árið 1968. Þaö ár tók Árni Ingimundar-
son viö söngstjórn, og síðar Ingimar
Pálsson, þar til á sl. vetri aö Svein Arne
tók viö stjórninni.
Á svo langri leiö, sem þeir Jón
Björnsson og Heimir áttu saman, skipt-
ust aö sjálfsögöu á skin og skúrir. En þaö
var styrkur beggja aó geta starfaö saman
svo langa stund, og hygg ég aö margir
kórar eigi ekki slíku láni aö fagna, aö
hafa sama söngstjórann um nær fjögurra
áratuga skeiö.
Þeir voru sem eitt um langt bil ára, þeir
Heimir og Jón, en svo víösýnn sem Jón
hefur verið, þá nægöi honum ekki aö
stjórna Heimi og bústörfum á Hafsteins-
stööum, heldur varð hann einnig aö
Framhald á bls. 15.
Hrafn Gunnlaugsson
BÚÐINGURINN
Hún var eins og búöingur bölvar hann
og spyrnir benzíngjöfinni í botn á grænu.
Gamla beyglan hringar makkann
og malbikið mjúkt eins og búðingur.
Blátt áfram ótrúlega líkt búöingi
leyfir hann sér að hugsa og brosir fast.
En nú bölvar hann aftur á rauöu.
Rífur upp sígarettupakka í ofboöi
og rifjar upp merar sem klipptu gull
í guösgrænni náttúru og graðfola
sem stukku yfir giröingar á rauðu.
Hann reykir baki brotnu og sígarettan lin
þurrkar svitann úr gulum lófum
læsir fingrunum um gírstöngina
og gefur í.
Guö sé þér næstur vegfarandi góöur.
Böðvar Bjarki
HVERS VEGNA?
Vegna hvers, vafinn í vinaminni;
brostnar hugsjónir á reiki, svefnstaður
undir himni, spurningin knýr
og eyöir meö nagandi efa:
Brjóstin munu bifast en andköfin
drukkna og eyöast í múgnum,
byltast aö tjaldabaki,
myndirnar af fyrrverandi dýrlingum
brenna á báli rótleysisins
en óvissan hylja sárin.
Rykugur vegurinn heldur áfram
aö svara mínum spurnum
meö drottnandi umhyggju.
LJÓÐIÐ
Öll Ijóö hafa líkama
sem fæöist, visnar
og deyr;
fæðist í huga skáldsins,
visnar í bleki pennans,
deyr á hvítu blaði.