Lesbók Morgunblaðsins - 07.02.1981, Blaðsíða 7

Snjóflóð, eldsvoðar, flóð, jarðskjálftar eða skriðuhlaup eiga ekki að geta
grandað manni í þessari varnarkúlu, sem hægt væri að koma fyrir í
hvernig húsi sem er.
Stærftarhlutfoll
björgunarhússins.
Fjöðrunarkerfið sést
ólokað. Loftþrýstidyr
fyrir miðju.
Öryggisklcfinn sjálf-
ur án fjöðrunarkerf-
is. Hér eru dyrnar
opnar. Kúlunni á að
vera hægt að koma
fyrir í hvernig húsi
sem er; hún gegnir
sama hlutverki og
björgunarbátur um
borð i skipi — og i
þessu björgunarhúsi
á fólk að geta komizt
af i hvaða náttúru-
hamförum sem er.
4./U*
FLboR
Secnou
■MoCM
Gólfflötur og stað-
setning öryggisstól-
anna i kiefanum. Í
miðju gólfi er lúga
niður i geymslurými.
Þversnið af öryggis-
sæti. Ytri hjúpurinn
er gerður úr trefja-
gieri. Að innanverðu
er hann að mestu
leyti bólstraður. Loft-
þrýstipúðar eru við
andlit og brjóstkassa
notandans.
færa ytra og innra borðið sanian í rétta
afstöðu. Að auki er þyngdarpunktur
klefans færður neðst í hann, þannig að
klefinn sjálfur hefur ávallt tilhneygingu
til þess aö breyta afstööu sinni í þá átt
að gólfið í honum sé samsíða yfirborði
jarðar, hvernig svo sem ytra boröið
snýst.
í þriðja lagi þurfa notendur klefans aö
fá vörn gegn miðflóttaaflinu og tregðu-
lögmáli, en slíkt kemur uppá er kraftar
virka skyndilega á björgunarhúsið. Hér
er það leyst með því að útbúa klefann
með sex öryggissætum, sem þannig eru
úr garði gerð að notendur þeirra geta
dvaliö í þeim töluverðan tíma án óþæg-
inda. Sætin gera ráð fyrir kraftaverkun
úr hvaða átt sem er og eru því nánast
aflokuð hvert fyrir sig. Þau notast m.a.
við loftpúða, sem blæs sjálfkrafa upp í
þessu skyni.
Hvernig verkar þetta þrennt svo
saman? Tökum dæmi um versta tilfelli,
t.d. aö björgunarhúsið skolist burt í
geysimikilli flóðbylgju og lemjist síðan af
afli upp viö steinvegg, eöa þá aö háhýsi
hrynji með slíkt björgunarhús innan
veggja. Hnykkurinn, sem kemur á
mannslíkamann í slíku falli, jafnvel þó að
vel sé um hann búið að öðru leyti, getur
eyðilagt ýmis innri líffæri, ef ekki eru
gerðar ráðstafanir gegn því. Hér er það
gert með áðurlýstum útbúnaði: Er
björgunarhúsið tekur á sig skell fer
sjálfur klefinn að snúast með ofsahraða
og því dreifist orkan sem ella hefði
orsakað mikinn skaða. Þetta er ein
meginnýjungin í þessu „farartæki", sem
hér er um fjallaö.
Fyrir utan þessar þrjár meginkröfur,
sem björgunarhúsið þarf að uppfylla,
þarf það auðvitað að vera útbúið með
matvælum, súrefni, lyfjum og útbúnaði
til loftræstingar. Fjarskiptatæki og ýmis
stjórntæki önnur eru einnig fyrir hendi,
m.a. útbúnaöur til þess aö losna viö
sorp og stjórna flotholtum á ytra
borðinu, sem nota þarf í meiriháttar
flóðum. Einnig þarf að vera unnt að
byggja björgunarhúsið inní allar gerðir
af húsum, þannig að það nýtist sem
eðlilegur hluti af þeim. Þannig kemur
þessi húshluti aö gagni dags daglega,
en vegna sérstaks útbúnaðar síns er
hann m.a. hljóðeinangraður og má því
nota sem hljómflutningsherbergi eða til
annarrar hljóðeinangrunar.
í niðurlagi skýrslunnar um CASAH
eöa hamfaraöruggt hús, er höfundur
þessarar greinar lauk við í vetrarbyrjun
segir m.a.:
Þaö er Ijóst að þetta eru aöeins fyrstu
hugmyndir að svo margþættu verkefni,
eins og það er, sem hér liggur fyrir. Það
er ennfremur Ijóst að það þarf mjög
marga sérfræðinga á ýmsum sviðum til
þess að þoka hugmyndinni áfram svo
að verði nýtanlegur hlutur fyrir almenn-
an markaö. En einhvers staðar verður
að byrja og það er því von höfundar að
þessi skýrsla verði til þess að vekja
menn til umhugsunar um það, að með
nútíma tækniþekkingu má jafnvel finna
lausn til varnar stórkostlegum náttúru-
hamförum. Menn verða að snúa sér að
því verkefni af einurð og hætta aö
standa úrræðalausir eftir að allt er um
garð gengið án þess að búa sig undir
næsta stórslys. Hér eins og á fleiri
sviðum hættir mönnum til að hugsa:
Svona nokkuð kemur ekki fyrir mig. —
Það skal að lokum tekiö fram að lausn
þessa verkefnis miðast ekkert sérstak-
lega viö íslenskar aðstæður heldur gildir
hún jafnt í hvaða landi sem er á
jaröarkringlunni.
Ingólfur Sveinsson
FJÖLL
/ ógnandi nálægö
hrikaleg fjöll
með hvassbrýndum tindum
gapandi giljum
í dimmblárri fjarlægö
eftir nýfalliö regn
á kvöldkyrru hausti
í októbersól
bergmál safnsins
frá smöluöum sumarhögum
berst með strengjaspili
blátærra fjallalækja
við ísskarir
á kyrrum morgni.
Fjöll
í heimi atómaldar
í blindingsleik stórvelda
nötra.
(1980)
HAUSTMYRKUR
Haustmyrkriö steypir kufli sínum
yfir kvöldrauðan skóginn
niðurinn frá ánni
seitlar gegnum blóð þitt
minnir á hamingjudagana
þegar klukkan sló í sumarregninu
og sál þín hlaut skírn á ný.
Haustmyrkrið í sínum húmkufli
glottir að draum þínum
niðurinn frá ánni
fjarlægist eins og minning
um gamlan glæp.
(1980)
FRANCESCA
Undir dökkvum brám þínum
í sólhvítu strætinu
bjó draumur minn
frá hafinu lagði svalan blæ
síödegisins
og eldblossi augna þinna
hitti Ijóð mitt
í gulum sandinum
Eins og brimhljóö
frá fjarlægum ströndum
finn ég nálægö þína —
Francesca.
Rimini í ágúst 1980
©