Lesbók Morgunblaðsins - 30.05.1981, Blaðsíða 3

Drekalandið Bhutan. Leiðin sem farin var merkt inn á kortiö.
Við fjallveginn
á leið inn í
Bhutan.
Sturla og Sigrún meö munki og sherpa við klaustrið í Thyangboche.
náttstaö, en veitingar eru engar, og veröa
menn aö notast viö nesti sitt. Nú var tekið
aö kólna og gróöur orðinn mun strjálli.
Skógurinn er hér gisinn og haustlitir á laufi.
Viö höldum enn áfram upp meö ánni og
eftir nokkra klukkutíma akstur er komiö aö
vegamótum. Hér skiptast leiöir, liggur
önnur til Paro-þorpsins í vestri, en hin til
norðurs, og kjósum viö norðurleiöina aö
höfuöborginni Thimphu.
Dagur er að kvöldi kominn þegar loks
sér til bæjarins. Þar blasa viö hvítmáluö
hús meö brúnu timburverki. Húsin eru flest
á þremur hæöum og svipar til svissneskra
selja. Þessi höfuðborg landsins er reyndar
eins og lítið sveitaþorp aö sjá. íbúarnir eru
nokkur þúsund og búa strjált. Viö aöalgöt-
una eru lágreist verzlunarhús, ekki ólík
gömlu Innréttingunum meö útskornum
trégluggakörmum, sem flestir eru málaöir
rauöir og grænir. Á stétt fyrir framan húsin
standa bhutanskar konur og börn í skraut-
legum mussum og menn í hálfsíöum
kuflum, einskonar kyrtlum sem kallast kho.
Lítur flíkin aö ofan út sem náttjakki og eru
hvít uppslög á ermum. Þegar heitt er í veöri
bregöa karlmenn sér úr burunni aö ofan og
binda efri hluta stakksins um mitti sér.
Þegar hérlendir menn ganga inn í helgi-
dóma hofanna binda þeir hvítan trefil um
öxlina í viðhafnarskyni.
Viö ökum upp aö gistihúsi ofan viö
þorpiö. Heitir þaö Motithang, og var reist
áriö 1974 fyrir krýningarathöfn konungs.
Húsiö er í stíl viö hofin, sem nefnd eru
Dzong og byggt úr þykkum tilhöggnum
viöi. Er gengið um tréstiga upp á aöra hæö.
Huröin aö herbergi okkar er hulin á bak viö
útsaumaðan dregil. Fyrir innan getur aö líta
stórt svefnherbergi, en úr því liggja dyr inn
í fagurlega skreytta setustofu, þar sem allir
bjálkar eru skrautmálaöir í hinum þjóðlegu
litum, gulu, brúnu, bleiku og blágrænu.
Fjöldi munka en
enginn lögfræðingur
Við dögun er haldið niöur í þorpiö.
Helzta verzlunin er bazar, sem rekinn er af
ríkinu, og er þar á boðstólum ýmis
handavinna, þar eru til sölu stígvél úr grófu
silki, margskonar silkivefnaöur og nokkrar
útskornar myndir úr tré. Þar sem viö
stöndum utan viö verzlunarhúsið ber fyrir
okkur hrollvekjandi sýn. Tveir vopnaöir
veröir ganga framhjá, en á milli þeirra eru
fjórir menn hlekkjaöir saman í röö meö
langri járnkeöju. Þarna fer fram flutnlngur
á föngum. Lítiö vitum viö um lög landsins,
en dómsvaldiö er í höndum konungs, þó
mun hér nýlega hafa verið skipaöur
yfirréttur. Hins vegar er enginn lögfræöing-
ur starfandi í landinu, svo sennilega reynist
erfitt fyrir sakborning aö deila viö dómar-
ann.
Er nú haldið út úr borginni aö munka-
klaustrinu Simtokha Dzong. Þar eru þrjú
þúsund munkar viö bænahöld og lærdóm.
Húsiö stendur á kletti viö ána, byggt í sama
stíl og flestar aörar byggingar hér í landi.
Veggir eru hlaönir úr hertum leir en tréverk
allt dökklitaö og útskorið, þak er lagt
svörtum hellum og stærri steinar notaöir
sem farg ofan á skífunum til aö halda þeim
í skefjum, ekki ólíkt því sem sést í
Alpafjöllum. í aðalbyggingunni er bæna-
hús, og eru þar útmálaöir veggir meö
buddhamyndum. í klaustrinu sitja munkar í
rauöum, síöum kuflum og þylja bænir í
sífellu. Ööru hvoru hringja þeir litlum
bjöllum eöa blása í horn. Utan á klausturs-
veggnum eru bænahjól og er letrað á þau
bænin: Om mani padme hum sem þýöir
„gimsteinninn í lótusblóminu“. Þessum
hjólum er snúiö til bænahalds. Einnig eru
bænir skráöar á flögg og veifur, þar sem
vindurinn getur blakaö þeim áleiöis til æöri
stööva. Milli bænahalds fá munkarnir te í
bolla og hrísgrjón í skál, en hiö veraldlega
líf þeirra virðist fábrotiö. Utanvert í klaust-
ursgarði er brunnhús og vistarverur munk-
anna. Þar standa nokkrir ungir drengir,
sem eru hér viö nám og byrjaöir aö feta í
fótspor hinna eldri. Algengt var aö senda
einn dreng úr fjölskyldunni í klaustur, en sá
siður er aö þoka fyrir veraldlegu skólahaldi.
Ekkert dagblað
og ekkert sjónvarp
Hér í Thimphu er þjóðarbókhlaðan. Þar
eru geymd handrit undin upp á kefli. Þau
hafa veriö rituö um aldaraöir af munkum í
klaustrum, og á þau er skráö trúmála- og
þjóöarsaga. Nú eru prentaðar bækur fyrir
unglingaskóla. Hins vegar mun ekki vera
gefið út neitt dagblaö. Sjónvarp er ekkert,
en útvarpsstöö er í landinu, og er taliö aö
250 manns séu um eitt viðtökutæki. Eins
og aö líkum lætur hefur veriö erfitt aö
koma fréttum og boðum milli hinna
afskekktu svæða landsins, en póststjórnin
hefur haft hlaupara og göngugarpa í
þjónustu sinni, sem skjótast á milli meö
skilaboö um þvert og endilangt landiö og
bera fréttir í margra daga boðhlaupi um
fjöll og dali, yfir straumharöar ár og þétta
frumskóga.
í tilefni komu okkar til höfuöborgarinnar
er höfö leiksýning í samkomuhúsi staðar-
ins. Eru þar sýndir þjóðlegir dansar, sem
byggðir eru á fornri hefð, og meö hverjum
dansi er tjáö gamalt ævintýri. Danssýning
er mikill viöburöur á staðnum, svo börn og
fullorðnir hópast aö húsinu og þrýsta
andlitinu á gluggarúöuna, til þess aö
fylgjast meö athöfnum innan dyra. Hirö-
dansfólkiö er í skrautklæðum og sýnir
hópdansa. Stundum dansa konur og karlar
í tveimur rööum. í öörum dönsum eru
aðeins karlar. Klæöast þeir fornum "Skart-
klæöum og hafa ógnvekjandi höfuöbúnaö
til þess að lýsa því aö ýmis fáránleg
skrímsli sitji stööugt fyrir manni hér í landi
drekanna. Eitt atriöi er veiöimannadans, og
hafa sumir dansmenn þá hyrndar dádýrs-
grímur á höföi og stökkva ööru hvoru
jafnfætis og hoppa. í öðru atriöi er sögö
saga af bogaskyttu, sem skaut illræmdan
konung landsins, og eru dansmenn klædd-
ir viöhafnarbúningum og kórónu. Undir
dansi er ýmist leikið á flautur eöa strengja-
hljóöfæri, en stundum blásiö einum dimm-
um tóni í langa silfraða lúöra, sem látnir
eru nema við gólf. Einnig er slegið saman
tveimur diskum eöa barin bumba meö
Framhald á bls. 16
3