Lesbók Morgunblaðsins - 30.05.1981, Blaðsíða 16

Landið okkar
Ljósmynd og texti: Björn Rúriksson
Eldborg á Mýrum
Eldborgin sem gengur undir þessu nafni er reyndar í Hnappadalssýslu.Hinn fagurmótaöi klepragígur
nýtur sín afar vel úr lofti aö sjé. Myndin er tekin í september og birkikjarriö skartar haustlitum.
Gígurinn sem er staarstur þriggja gíga á stuttri gossprungu, var talinn vera um 1000 ára gamall, en mun
vera forsögulegur. Hann er ekki ýkja stór, aöeins um 300 metrar í þvermál. Hiö sárkennilega viö hann
eru hrauntaumarnir, sem mynduöust þegar hraunslettur skvettust yfir barmana úr hrauntjörninni sem
í gígnum hefur veriö þegar gosiö átti sár staö.
Drekalandið Bhutan
Framhald af bls. 3
bognum slaghamri. Meöan á dansi stendur
er okkur boöiö saltað te með þráu
jaksmjöri, sem flýtur ofan á bollanum. Og
meö þessum drykk eru borin fram glóö-
arsteikt hrísgrjón. Síöan er veittur mjólkur-
litaöur vökvi í hankalausum bolla. Heitir
hann chang og er einskonar bjór bruggaö-
ur úr hirsi. Heldur þótti okkur þaö göróttur
drykkur á aö sjá.
Konungurinn er einvaldur
Spölkorn utan viö þorpið standa nokkrar
reisulegar byggingar á lítilli hæð. Eru flest
húsanna byggö á 17. öld. Þar er skóli og
eitt voldugasta klaustur þjóöarinnar og
aösetur lamans. Þarna stendur þinghúsiö,
sem er einnig aösetur stjórnarinnar. Er
gengiö um mörg þrep upp í þingsal, sem er
málaður og skreyttur helgimyndum. Risa-
vaxiö buddhalíkneski nær þar yfir tvær
hæöir, og rís efri hluti þess upp úr gólfi í
þingsalnum á annarri hæö. Þar stendur
hásæti konungs í miöjum sal, flatur
legupallur meö púöa og forhengi. Uppi á
þessum palli krýpur konungur, þegar hann
stjórnar þingfundum eöa dæmir dóma, og
þar fara krýningarathafnir fram með mikilli
16
viöhöfn. Nokkru fyrir ofan þinghúshæöina
viö ána stendur höll drekakonungsins. Er
þetta fögur bygging, sem nefnd er Dechh-
enchholing. En á henni hvílir sérstök helgi.
Konungurinn, Jigme Singye Wangchuck,
er fjóröi konungur í röö sinnar ættar, en
fyrir síöustu aldamót var landinu stjórnaö
af fylkisstjórum og munkum. Eftir miklar
innanlandserjur á síöustu öld komu þeir
sér saman um aö binda endi á illdeilur meö
því aö velja til konungs höfðingjann í
Tongsa-héraöinu, sem liggur í miöhluta
landsins. Jigme konungur, sem nú ræöur
ríkinu, var krýndur viö hátíölega athöfn í
júní 1974, eða á ári skógartígursins, eins
og þeir nefna þaö. Konungurinn er aö vísu
einvaldur en styöst viö stjórn og 140
manna ríkisráö, sem kemur saman tvisvar
á ári. Er helmingur meölima þessa ráös
kosinn, en aörir skipaöir. Margir fjölskyldu-
meölimir konungs eru í valdamiklum emb-
ættum, til dæmis ráöa systur konungs
fjármálum og atvinnumálum. Móöir kon-
ungs er einnig áhrifamikil og er af hinni
merku Dorji-ætt. En þeir ættmenn hafa
haft mikil mannaforráö. Einn bróöir hennar
var forsætisráðherra, en var ráöinn af
dögum 1964 í uppreisn gegn gamla
kónginum, sem var erlendis aö ieita sér
lækninga. Annar bróöir hennar heitir
Lhendrup og er kallaöur Lennie, þurfti
hann aö flýja land eftir átök, sem uröu í
landinu um sama leyti og bróöir hans féll.
Var hann þá um tíma bæöi í Indlandi og
Englandi. Gekk hann þar í skóla eða vann
aö ýmsum almennum störfum, og segist
meira aö segja hafa ekiö leigubíl í London.
Nú hefir Lennie veriö tekinn í sátt og er
aftur oröinn áhrifamaöur í heimalandi sínu.
Viö áttum skemmtilega kvöldstund meö
þessum lífsreynda manni, og sagöi hann
okkur margt af landi sínu og þjóð. Hann
hélt því fram aö ekki heföu íslendingar
áöur heimsótt drekaríkiö og vildi aö viö
stofnuöum menningarsamband þessara
tveggja fjarlægu fjallalanda.
Ríkiö lét sig lengi lítiö varöa alþjóöasam-
vinnu, en nú hefur þaö aöild aö Sameinuöu
þjóöunum og tekur t.d. þátt í alþjóöaheil-
brigöisráöi og fl. alþjóðasamtökum. Sendi-
ráö hefur þaö aðeins í Indlandi og einnig
annast fulltrúinn hjá Sameinuðu þjóöunum
ýmis utanríkisviöskipti.
Indverjar hafa skipulagt hervarnir og
hafa veitt lán til vegageröa og virkjana.
Einnig aöstoöuöu þeir viö utanríkismál
fram til 1971 aö Bhutanir tóku þau í sínar
hendur. Indverjum er kappsmál aö halda
landinu sér vinveittu.
Tígrisdýr, snæhlé-
barðar og dádýr
Eitt kvöldið var rætt við framkvæmda-
stjóra umhverfismála og skógræktar. Þar
sem landiö er mjög skógi vaxið hefur
skógurinn mikla þýöingu fyrir landsmenn.
Og verkefni skógræktarmanna er aö skipu-
leggja skógarnytjar. Þeir gera sér grein
fyrir þýöingu skóga sem vörn gegn jarö-
vegseyðingu. En hinar bröttu hlíöar eru
viökvæmar fyrir rofi, ef skógurinn er
felldur. Unniö er aö piöntuuppeldi og
útplöntun trjáa, einkum furu, lerki, eik og
ösp. Alþjóöa dýraverndunarsamtökin hafa
veitt styrki til friöunar á fáséöum dýrum
landsins. í Bhutan eru bæöi tígrisdýr og
snæhlébaröar og hiö sjaldgæfa moskus-
dýr. Þá eru um 14 tegundir af dádýrum,
blákind og fílar, sem einkum eru viö
indversku landamærin. Þessi dýr eru friöuö
og ströng viðurlög viö óleyfilegum veiöum.
Sé veiöiþjófur staöinn aö verki getur
refsing veriö lífstíöarfangelsi. Einkum eru
þaö Indverjar, sem stunda veiðiþjófnað
suður viö landamærin, því Bhutanir drepa
ekki villt dýr af trúarlegum ástæöum.
Þegar viö förum frá Thimphu er ekiö til
austurs um fjallgarö allt upp í 3.700 m hæö
yfir Dochu-La-skaröiö. Hiö efra er svalt og
þar fer aö gæta háfjallagróöurs. Þar vaxa
samt rhododendron-runnar, og einkenni-
legt er hvaö trjáskófir hanga hér á öllum
greinum.
Viö ökum svo niður af fjallinu aö noröan,
og komum í frjósamt dalverpi í 2.000 m
hæö. Þar er ræktaö hveiti, epli og sítrónur.
Viö ökum upp meö á, sem er græn aö lit.
Er sagt aö þar sé gnægö silungs.