Lesbók Morgunblaðsins - 07.01.1984, Page 16

Þorskalýsi gegn
kólesteróli
aglegur
skammtur af
þorskalýsi
kann að draga úr lík-
unum fyrir því, að
menn fái hjartasjúk-
dóma og of háan
blóðþrýsting.
Eskimóar í Græn-
landi og sumir Jap-
anir, sem byggja
mataræði sitt á fiski
með sem mestri fitu,
þjást miklu minna af
þessum veikindum en
fólk á Vesturlöndum
með sínar matar-
venjur. Fiskur hefur
að geyma fjölómett-
aða fitu, sem líkam-
inn leysir auðveldar
upp heldur en fituna
í kjöti og öðrum
fæðutegundum meðal
vestrænna þjóða.
Fjölómettuð fita
dregur einnig úr
hæfni blóðsins til að
storkna, og reyndar í
svo ríkum mæli, að
Eskimóum blæðir
meira en öðru fólki.
Nú hafa vísinda-
menn við háskólann í
Múnchen komizt að
raun um það, að sé
þorskalýsi bætt í
vestrænan kost, hafi
það svipúð áhrif.
Þegar sjálfboðaliðar
neyttu 30 gr. af lýsi
daglega í 25 daga, tók
blóð þeirra snarlega
við fitunni úr lýsinu
og setti hana í stað-
inn fyrir þá fitu, sem
áður hafði fengizt úr
hinni venjulegu fæðu.
Og þeir urðu ekki að-
eins síður fyrir áhrif-
um þeirra hormóna,
sem hækkar blóð-
þrýsting, heldur
blæddi þeim einnig
lengur, áður en blóðið
storknaði. Þessar
breytingar hurfu hjá
þeim fjórum vikum
eftir að lýsistímabil-
inu lauk.
Tölvufælni
breiðist út
Er eitthvað
nýtt farið að
mæða fólk yfir
fertugt? Tölvufælni
— óttinn við að nota
tölvur í vinnunni.
„Flest fólk bregzt
veí við tölvum," segir
Kenneth Bosom-
worth, forstjóri
fyrirtækis sem ann-
ast markaðsrann-
sóknir, „en 25 af
hundraði eru hrædd-
ir.“
Að sögn Bosom-
worths er þessi ótti
af margvíslegum rót-
um runninn og þar á
meðal frá gamalli
tregðu við að læra
stærðfræði eða
tungumál, frá erfið-
leikum við að nota
tölvu og kvíða út af
því að vera að vinna
við vél, sem kann að
koma í staðinn fyrir
fólk. „Tölvur smeygja
sér víða inn,“ segir
hann, „og sumt fólk
óttast, að það sé að
vinna að sinni eigin
tortímingu."
Frank Papale, for-
stjóri stjórnunarfé-
lags í Connecticut,
bætir við: „Það hefur
oft áhyggjur af því að
ef það þrýsti á rang-
an hnapp, muni það
eyða öllum skýrslum
tuttugu ára. Það ligg-
ur við að það líti á
lyklaborðið sem
sprengjuvaka
(detonator)."
Er hér í raun og
veru um fælni að
ræða? Já, segir Mart-
in Seif, sálfræðingur
við fælnirannsókna-
stöð í New York. „Ef
einhverjum finnst að
ótti hafi áhrif á iíf
sitt, að hann geti ekki
með gqðu móti lifað í
háþróuðum tækni-
heimi — þá er það
fælni (phobia).“
Papale hefur sett á
stofn vinnustofu, þar
sem leikir eru notaðir
ásamt sýnikennslu til
að eyða áhyggjum
manna og víða í sam-
bandi við tölvur. En
hann segir, að enn
séu margir mót-
spyrnumenn svo eit-
ilharðir, vegna
þrjózku og ótta, að
þeir leiti ekki einu
sinni hjálpar.
K
MAfJNÍ-
N AFM
TÆt-A

Kv'FM-
O-y'R
TARN
OHR-
£/M»CA
Rt'ffAY
í Kfi.it>-
UR
KveK-
AiAHMS-
NAFN
-V-

V>£K
\ÍEIKA
VASi-
IN M
BoRí>-
ANDl
U K-
A 1-1 S -
m.uri
STÓF.
KUR.Fi
5KEÍ/M
KvéikuR
EVDO
T'wmc.a
1
E N SVC
íAtN -
MíJ o
MACLA
K i t-o l
OTr/tíM
S\ilVý
ORflÐA
AFANUM
Snemma
SUIF-
D'J'RlO
SKftlF-
At>lR
\IL-
AToRN
Teclt
Mdaha
4
STA
EFTlR
TRí A-
CRÓt> -
URi-
I N S>
I L AT
URC,
EM D-
Gt LT
ÍR'ÍLLfA
A
HVjERTu
'AR\
MRRE>
Hvks -
p-Krið
PRASLS
úlaðri
ÓHRE/M
INDI
MVTTa
ÍANO
ro r
ÍKRI F-
Air
FRAmA-
ÍJARM
Fæða
AUÐ -
UGAR
EFMI
CLA5A
\J V£>
A FKTl
V
ÓUÐ
KoEM-
MAMNi-
MAFN
5>Koli
MALM
UR.
FUC.L/\-
HlTóð
Fiuim-
E (=•/->!
HEPPM
AST
roMM
LECRA
4
S l©A
til
AllLI
GÉRIR
VÉSK L-
ÞEAAR
DRACA
KtNRA
Guwg-
VMl
-
I N Ní
UATur
'il'at
Tdmar
Oasla
\J \£>
Stika
Ndta
SIÓTI
Kmem-
Fucl
DRMKK
Ta-
RúTúM
KJACAR
Nwrk-
u R
KÆ-T-
INA
r/NA
OFFUR
TFVCDI
ÓVJ IK
F UUL-
A R
ÞÝÐ
IR
í KoK-
O-T' A
tMCTA
U M
0 P
PUCN-
aðuR-
I S>H
PLDMTlC
R'in:|
K v£ N -
Dv-g IJ>
ERF-
IKCI
AR
ENDIWO.
jKÉMMD
$mA
STdR
FÓTA
BmMAD
V'ATLAR
LAnDA
MERki
UK A
A HóCI
\J£\K-
AM
GACM-
LECA
z enoi
HREIN-
Sl
Furl-
AR.
OFMAÚA
H A
blon
16