Lesbók Morgunblaðsins - 12.01.1985, Qupperneq 2

draum rætast aö verða skáld —
hvorki í Englandi né á íslandi.
Fullorðnir Reykvíkingar muna
vel eftir þessum unga og laglega
manni; hann var á þeim tíma
einn af mjög fáum, sem hægt var
að kalla bohem. Menn vissu ekki
til þess að hann stundaði neina
vinnu, — svo var hann allt í einu
horfinn af sjónarsviðinu og nú
líklega flestum gleymdur öðrum
en nánum skyldmennum. Axel
Thorsteinsson blaðamaður, sem
lézt í hárri elli á síðasta hausti,
var bróðir hans.
í gömlu blaði af Illustrated
London News, nánar tiltekið frá
júnímánuði 1962, rakst velunn-
ari Lesbókar á myndir af nokkr-
um málverkum, aðallega portr-
ettum, enska málarans August-
us John, sem látizt hafði árið áð-
ur. Augustus John var stórt nafn
í enskri málaralist; einkum hafði
hann orðið þekktur sem portr-
etmálari og hafði málað myndir
af mörgu stórmenni og verið
frábær í þessari grein eftir
myndum að dæma. Ári eftir
andlát málarans stóð uppboðs-
fyrirtækið Christies fyrir upp-
boði á nokkrum myndum, sem
höfðu verið í eigu málarans; þar
á meðal sjálfsmynd, portret af
T.E. Lawrence og annað portret,
málað 1930, sem hét „íslending-
urinn".
Þetta er mynd af gáfulegum,
ungum manni, sem gæti vel ver-
ið skáld eftir útlitinu að dæma,
— og þeir sem til þekkja, segja,
að hér sé kominn Haraldur
Hamar. Hann hafði kynnst Aug-
ustus John, svo náið að John hef-
ur málað hann einungis fyrir
sjálfan sig, því fjárhagur skálds-
ins tilvonandi var ekki með þeim
hætti, að hann gæti keypt mynd-
ina.
Sami maður og fann þetta í
London Illustrated News, hafði
einnig komizt yfir ljósmynd af
málverki, sem Haraldur Hamar
hafði sent vini sínum og áritað
til B. Sigurðssonar. Sú mynd
sýnir, að Augustus John hefur
málað annað portret af Haraldi;
frjálslegur stíll Augustus Johns
leynir sér ekki, en líklega hefur
undirskrift málarans vantað og
því hefur Haraldur skrifað með
bleki á ljósmyndina neðst til
vinstri og nafn málarans. Ekki
er nú vitað, hvar þessi mynd er
niður komin, né heldur sú sem
boðin var upp hjá Christies í
júní 1962.
Til dæmis um það hve góður
portretmálari Augustus John
var, látum við fylgja með myndir
af þremur öðrum portrettum,
sem öll voru á sama uppboði.
Þau eru máluð á frjálslegan hátt
og lítið eitt sitt með hverju móti;
t.d. er myndin af T.E. Lawrence
líkust frumkasti, eða þá af
myndinni ófullgerðri, sem alls
ekki er þó víst. Myndin af Har-
aldi Hamar og frú Lally
Horstmann frá 1922 sýna skyld-
leika og áhrif frá John Singer
Sargent, sem var Bandaríkja-
maður, búsettur í Evrópu um og
fyrir síðustu aldamót og geysi-
lega mikils metinn portretmál-
ari.
GS
Enginn reit hrar máirerkið sjilft er niður komið, en Haraldur hefur sent rini sínum ijósmynd af þrí og áritað hana. Ekki er rafi á
þrí, að Augustus John hefur málað portrettið, það sést með þrí að bera myndirnar saman, en undirskrift málarans er á hinni.
Islendingurinn
eftir Augustus John
Allir íslendingar, sem
komnir eru til vits og
ára, þekkja þjóðskáldið
Steingrím Thorsteins-
on og hafa án efa sungið ljóðin
lans við hátiðleg tækifæri, enda
voru þau mörg ort við ágæt
sönglög. Færri munu hinsvegar
þekkja son Steingríms, sem hét
Haraldur Hamar, en notaði ekki
ættarnafn föður síns. Hann mun
hafa ætlað að feta í þau fótspor
föður síns að verða skáld, en
metnaður hans var stærri en
svo, að hann vildi einungis verða
skáld á íslandi. Fluttist hann til
London, gagngert til þess að ger-
ast þar skáld. Það mun þó ekki
hafa tekizt svo sem vonir stóðu
til og uppúr 1930 var hann aftur
kominn heim til íslands og mun
hafa látizt á bezta aldri.
Þrátt fyrir háleitt marícmið,
tókst Haraldi ekki að láta þann
Fjögur portrett eftir brezka málarann Augustus John, sem boðin roru upp hjá Christies eftir lát Johns. Frá rinstri: íslendingurinn,
1930, T.E. Lawrence 1923, Sjálfsmynd 1938, frú Horstman.