Lesbók Morgunblaðsins - 14.09.1985, Blaðsíða 3

SIGURÐUR PÁLSSON:
siöiHHHiHiaBssami]®
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthias Jo-
hannessen, Styrmir Gunnarsson. Ritstjórnar-
fulltr.: Gísli Sigurösson. Auglýsingar: Baldvin
Jónsson. Ritstjórn: Aöalstræti 6. Simi 10100.
Forsíðumyndin
í tilefni þess að eitt hundrað ár eru liðin frá
fæðingu Jóhannesar Kjarvals, listmálara, verð-
ur efnt til viðamikillar sýningar á verkum hans
á Kjarvalsstöðum. Illugi Jökulsson ræðir um
sýninguna og fleira sem henni tengist við Þóru
Kristjánsdóttur, listráðunaut hússins.
Höfundur
Njálu
Það var í árdaga
það var gaman í árdaga
Verðandi höfundur Njálu
kom gangandi niður túnið
Það var ekki búið að skíra fjallið
Kýrnar jórtruðu og biðu
þolinmóðar eftir Scheving
Spaghetti
Steinar V. Árnason segir frá ítalsk-íslenzka
togveiðileiðangrinum til Grænlands árið 1938 og
byggir á viðtölum við þrjá íslendinga sem tóku
þátt í veiðunum.
Jane Russell
Hún var eftirlæti bandarískra hermanna í
heimsstyrjöldinni síðari, varð fræg fyrir leik í
myndinni „Útlaginn" sem þótti afar djörf á
bandarískan mælikvarða þá.
Kötturinn
í ljóði og sögum eftir Sigurlaugu Björnsdóttur.
Kötturinn hefur einatt orðið uppspretta höfunda
sagna og ljóða, enda kattareðlið löngum þótt
sveipað dul.
Kálfarnir léku sér
Höfundur Njálu staldrar við
Rennir augum upp fjallið
og skírir fjallið
Hvessir síðan augun
hvessir augun
á kálfana
Sigurður Pálsson er skáld og
leikstjóri i Reykjavlk.
Hvernig er þetta
meö kurteisina?
Við leggjum ólíkan skilning
í hugtakið kurteisi. Að
ekki sé minnzt á fram-
kvæmd þess hugtaks. Það
vill brenna við jafnvel á
þessum síðustu jafnrétt-
istímum, að konur taki
það til dæmis sem nokkuð
algildan mælikvarða á kurteisi karl-
manna, ef þeir eru snöggir að hjálpa þeim
að klæða sig í kápuna eða kveikja i sígar-
ettunum þeirra. Konur eru ekki jafn and-
snúnar því og þær vilja vera láta að staðið
sé upp fyrir þeim í strætisvögnum, o.fl.
mætti telja. Á hinn bóginn er minni
ástæða til að huga að því að sýna karl-
mönnum slíka siði, að dómi kvenna.
Það er í raun og veru fróðlegt að íhuga
hvað konur geta leyft sér að gera miklar
kröfur til ytri kurteisissiða karla. Við
heimtum réttindi á borð við þá á öllum
sviðum, jafnvel forréttindi. En stundum
gleymist að uppfylling þessara réttinda
hlýtur að leggja okkur einhverjar skyldur
á herðar. Af hverju dettur konum sjaldan
í hug að bjóða karlmönnum eld? Og af
hverju standa konur ekki upp fyrir karl-
mönnum í veitingahúsi eins og prúðl-
ingarnir i hópi karla gera? Og af hverju
líta konur á það sem sjálfsagðan hlut aö
karlmaðurinn greiði alltaf bíómiðana og
máltíðir á veitingahúsum. Sjaldan hef ég
líka orðið vör við að konur opni dyrnar
fyrir karlmönnum og við stöndum ekki
upp fyrir þeim í strætó nema þeir séu nán-
ast örvasa.
Og hvað er þá kurteisi? Og hvernig lýsir
hún sér? Að mínum dómi sprettur kurteisi
fyrst og fremst af góðu og öguðu uppeldi,
meðfæddri hjartahlýju og þekkilegu við-
móti, sem á ekkert skylt við hraðamet í að
opna hurðir fyrir kvenfólki/karlmönnum
né kveikjá í sígarettum. Kurteisi er hóg-
værð og tillitssemi segir í Blöndalsbók og
íslenzkukennari minn í Kvennaskólanum
kenndi mér á sínum tíma, að vert væri að
leggja við eyru það sem Blöndal segði.
Áuðvitað mætti gera lærðar úttektir á
kurteisi og fengju íslendingar sennilega
ekki par góðan vitnisburð svona ef djúpt
yrði farið og sú úttekt næði því lengra en
til ytri kurteisissiða og viðtekinna.
Eg er sannfærð um að flestir hafa
kynnzt því oftar en einu sinni og oftar en
tvisvar að hitta fyrir fólk á öllum aldri í
ýmsum atvinnugreinum, sem aldrei hefur
lært kurteisi og kemur þó fram af slíkri
reisn, ljúfmennsku og hugulsemi að unun
er að eiga við það skipti. Slíku fólki er
kurteisi meðfædd og eðlislæg og á ekkert
skylt við neikvæða auðmýkt.
Og kurteisi á ekki heldur að vera bundin
við að annað kynið sýni hana hinu. Kurt-
eisi er að vera betri hvert við annað á
áreynslulausan og geðfelldan hátt.
í fornum sögum er jafnan tekiö fram ef
ákveðin sögupersóna er kurteis og þar hef-
ur sjálfsagt ekki verið lagður í það sá yfir-
borðslegi nútímaskilningur sem ríkir hjá
mörgum. Kannski væri okkur hollt að
hugleiöa það á þessum síðustu tímum, að
þau gömlu sannindi eiga enn við að kurt-
eisi kostar ekki peninga. En hún getur á
hinn bóginn gefið drjúgt í aðra hönd —
það er sá ávinningur sem viö fáum með
jákvæðari samskiptum við náunga okkar.
JÓHANNA KRISTJÓNSDÓTTIR
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 14. SEPTEMBER 1985 3