Lesbók Morgunblaðsins - 21.03.1987, Page 7

Margar framakonur
yUja útiloka ástína
Rætt við Guðrúnu Tryggvadóttur
sem sýnir verk sín um þessar mundir á Kjarvalsstöðum
Stundum er haldið
áfram að skrifa gagnrýni
um menn, sem nálgast
að vera miðaldra eins og
þeir væru eilíflega ungl-
ingar. Jón Gunnar
myndhöggvari hefur ve-
rið talinn til hinna ungu,
þótt hann sé kominn yfir
fimmtugt og Gunnar
Öm og Sigurður Örlygs-
son em báðir unglingar
á fimmtugsaldri.-
EFTIR GÍSLA
SIGURÐSSON
Mér finnst manneskjan heimsk og þrjózk; hún
neitar að horfast í augu við staðreyndir.
Hún vill ríkja yfir náttúrunni, vill nota hana
til að skreyta sig. Riddarinn þeysir um eyju
á hvítum hesti, en þegar betur er að gáð
er þetta blekking, því hesturinn liggur bara
í grasinu, við sjáum það á birtunni, sem
fellur á hlið hans ofanfrá. En riddarinn
hugumprúði vill ekki viðurkenna, að hestur-
inn liggi á hliðinni. Þetta er hetja og hún
þrjózkast áfram."
Svofelld orð hefur Guðrún Tryggvadóttir
um mynd þá af hvítum hesti, sem prentuð
er hér í tilefni sýningar Guðrúnar á Kjarvals-
stöðum, sem nú stendur yfir. Þessi skýring,
eða hugmyndafræði eins og nú tíðkast að
kalla þvíumlíkt, getur talizt nokkuð dæmi-
gerð fyrir viðhorf ungra myndlistarmanna;
einkum og sér í lagi þeirra, sem kynntust
eitthvað konsepti eða hugmyndalist, sem
var í tízku um tíma og lagði undir sig lista-
skóla.
Sem sagt: Það er unnið með hugmynd,
sem oft liggur alls ekki í augum uppi. Að
því leyti svipar myndlist af þessu tagi til
nútíma Ijóða: Hálfkveðnar vísur og mikið,
sem áhorfandanum er látið eftir til að lesa
milli línanna. Það sem fljótt á litið sýnist
bara vera mynd af reiðmanni á hvítum
hesti, er í raun og veru allt annað eins og
sést af ræðu Guðrúnar hér að framan. Þótt
notuð séu atriði úr náttúrunni svo sem hest-
ur, gras og skeljar, þá er öllum raunveru-
leikatengslum kippt í burtu og eftir stendur
huglæg mynd eða fantasía. Með öðrum orð-
um: Viðhorfíð til myndefnisins er alveg
gerólíkt því hefðbundna viðhorfí, sem leitast
við að „fínna mótíf“ í náttúrunni og líkja
eftir þvi með misjafnlega miklum stílfæring-
um.
„Allar mínar myndir verða til út frá ákveð-
inni þörf", segir Guðrún, „ég er að horfast
í augu við vissa hluti með því að mála
svona. í tvö ár vann ég í konsepti, eða hug-
myndaiist og það hafði mikil áhrif á mig.
Ég var að reyna að skilgreina sjálfa mig
um um leið þjóðfélagið."
Guðrún Tryggvadóttir er 28 ára, fædd og
uppalin i Reykjavík, en í föðurætt úr Hrepp-
unum og er ein af mörgum myndlistaraf-
komendum nöfnu sinnar í Tungufelli.
Guðrún er dóttir Erlu Gunnarsdóttur og
Tryggva Ámasonar, sem m.a. fæst við
myndlist og hefur sýnt. Eins og að líkum
lætur, bar snemma á tilhneigingu Guðrúnar
til myndsköpunar og strax eftir landspróf
fór hún í Myndlista-og handíðaskóla ís-
lands. Þar var hún frá 1974-78 og útskrifað-
ist úr málaradeild, sem hafði þá verið
endurvakin eftir tímaskeið þegar mikil van-
trú ríkti á framtíð málverksins. Að þessu
loknu lá leið Guðrúnar til framhaldsnáms í
París við Ecole Superieure des Beaux Arts.
Henni þótti sá skóli „gamaldags ogömurleg-
ur, verri en steinrunnið akademí" og eftir
einn vetur þar yfírgaf hún París og hélt til
Miinchen. Það var engin skyndiákvörðun;
hana hafði alltaf langað til Munchen. Þar
innritaðist hún í Akademie der Bildenden
Kiinste og útskrifaðist með miklum glæsi-
brag, þar sem hún hiaut æðstu verðlaun
skólans, Debutanten Förderpreis, og var það
í fyrsta skiptið, að erlendur nemandi varð
fyrir valinu. Framlag Guðrúnar til þessarar
keppni var skyggnumyndaröð af verkum
eftir hana sjálfa. Svo mikil aðsókn er að
þessum myndlistarskóla, að 95 af hveijum
100, sem reyna við inntöku, eru gerðir aftur-
reka. Það mætti því álykta, að þetta nauma
úrtak hljóti að vera harla gott, ekkert nema
ijómi. En Guðrún lætur lítið jrfír þeim ijóma.
Aðeins 3-4 nemendur standa uppúr, segir
hún, -„ hinir eru bara að dandalast þama
án nokkurs metnaðar og þá aðallega vegna
þess að það er gaman og mátulega fijáls-
legt að stunda nám við myndlistarakademí".
í Munchen kynntist Guðrún eiginmanni
sínum, Robert Becker, söngvara. Þau hafa
nú verið á íslandi í rúm tvö ár og Bob eins
og hún kallar hann söng í Tosca í Þjóðleik-
húsinu og Grímudansleiknum í fyrra og
einnig hefur hann oftar en einu sinni sung-
ið einsöngshlutverk í konsertuppfærslu með
Sinfóníunni. Þar fyrir utan hefur hann eng-
in verkefni haft í söng, enda vita allir að
tækifærin fyrir söngvara eru ekki út um
allt hér á íslandi. Við opnunina hjá Guðrúnu
fyrir viku, hélt Robert konsert, en eftir sýn-
inguna em þau bæði á fömm til Berlínar,
þar sem þau munu búa um tíma, enda
stefnir Robert að því að verða Wagnersöngv-
ari og er talinn hafa gott upplag til þess.
En hvemig er sú tilhugsun að flytja utan
aftur; ég spurði Guðrúnu um það og hvort
hún telji sig sem málara háða íslandi.
„Já, ég er mjög háð landinu og mér fínnst
æðislega gott að vera héma. Ég finn beinlín-
is, að hér em rætumar í jörðu og hér fínnst
mér bezt að vinna. Það er samt ekkert
meðvitað í mínu myndefni, sem ég sæki
beint til lands eða þjóðar. Ég þarf ekki að
bíða eftir eða leita að inspírasjón eða hugljó-
mun; hún kemur sjálfkrafa til mín. Ég er
næstum alltaf að vinna með fólk eða fígúr-
ur og það er alltaf saga á bak við hveija
einustu mynd; það er mér nauðsynlegt.
Oftast liggur sú saga ekki í augum uppi
og mér fínnst leiðinlegt að þurfa að gefa
myndunum nöfn í skránni."
Nýbylgjan blómstraði með öllu sínu hams-
leysi þegar hún var í Múnchen, en hún
afneitar því að hafa farið að dansa með.
„Mér fínnst ég ekki hafa tileinkað mér þessa
nýbylgju", segir hún, „það er þó nokkuð
annað, sem ég hef verið að gera. Fyrstu tvö
árin í Munchen málaði ég ekki neitt, en
þegar ég tók upp þráðinn að nýju, var það
með mikilli gleði og jafnvel offorsi. En ég
er búin að afgreiða það mál núna. Það sem
maður gerir, byggist að ég held á einhveij-
um bylgjum, sem liggja í loftinu, fremur
en að fyrirmyndir séu leitaðar uppi á sýning-
um eða í tímaritum. Þegar ég hóf að mála
þetta villta málverk í skólanum, þá var ég
ein um það og hafði enga fyrirmynd. Það
var bara eitthvað sem geijaðist innra með
mér og varð að fá útrás. Það eru að vísu
mörg gallerí í Munchen, en borgin er frem-
ur kunn fyrir íhaldssemi á flestum sviðum
og galleríin taka ógjaman neitt uppá sína
arma nema það hafí viðurkenningarstimpil.
Ég var svo heppin að eignast styrktar-
mann, sem ver einhveiju af auði sínum til
styrktar listum; ég fékk hjá honum peninga
til að kaupa efni og það kom sér vel. Þessi
maður hefur gert talsvert af því að kaupa
frammúrstefnulist, til dæmis eftir Beuys,
og hefur gefíð borgum."
Þeir sem gaumgæfa myndir Guðrúnar,
til dæmis þær sem hér eru prentaðar, munu
sjá, að þær eru engan veginn á einni línu.
Fijálsraeði í þá veru að vinna í jafnvel nokkr-
LESBÓK MORGUNBtAÐSjNS 21. MAtjZ 1987