Lesbók Morgunblaðsins - 21.03.1987, Page 8

um ólíkum stíltegundum samtímis, virðist
hafa farið vaxandi og viðhorfíð er að
minnsta kosti gerbreytt frá því sem áður
tíðkaðist, þegar ein frábrugðin mynd var
talin geta eyðilagt sýningu og það var eins
og þegar hestar hlaupa upp af skeiðinu og
eru dæmdir úr leik á kappreiðum, ef ein-
hverjum varð það á að vera ekki stranglega
á einni línu. Eg minntist á þetta við Guðr-
únu og hvort hún hefði kannski tekið mið
af Þjóðverjanum Sigmar Polke, verðlauna-
manni frá síðasta Feneyja-tvíæringi, sem
þykir hafa „stillosigkeit" eða stílleysi sem
megin einkenni. Guðrún harðneitaði slíkum
tengslum og sagði:
„Þetta er einungis spuming um marg-
breytni. Eitt myndefni kallar á þessa
útfærslu, - annað myndefni heimtar annars-
konar útfærslu - eða stíl, ef þú vilt heldur
nefna það svo. Mergurinn málsins er þessi:
Ég er leitandi, en hef fijálsar hendur og
hef tækni til að gera það sem mig langar
til. Núna legg ég alúð við útfærslu á smáat-
riðum, áður var það tabú. Þetta er spurning
um að þroska sjálfan sig.
Að sjálfsögðu hef ég pælt í því, hvemig
þessar myndir fara saman. En þetta er bara
ég - og sjálf er ég oft ferlega rugluð og
ekkert líklegra en að það komi fram. Ég
hef mikið hugmyndaflug; er stundum alveg
„útspeisuð" og get dottið inn í heilu kvik-
myndimar í huganum og jafnvel lagst í
ferðalög. Já, ég er víst óskaplegur sveim-
hugi og les mikið um svokallaða esóterík,
þetta óútskýranlega, allskonar mystík. Til
dæmis hef ég stúderað egyptólógíu og séð,
að í þessum fomu egyptzku fræðum er allt-
af verið að negla hlutina niður og persónu-
gera þá. Og sannleikurinn er sá, að mér
fínnst í rauninni það mystíska ekkert mjög
mystískt.
Ég get varla útskýrt, hvað það er helzt,
sem örvar mig til vinnu. Stundum er ör-
vandi að fara á sýningar. En ég held þó,
að það sé einkum forvitnin, sem heldur mér
gangandi. Með því að mála er maður að
sannreyna eitthvað."
„Er það einkum þetta, sem gefur lífí þínu
gildi; er allt annað aukaatriði?"
„Alls ekki. Mér finnst ástin það merkileg-
asta í lífínu. Ég get ekki verið ein, ég er
svo mikil félagsvera, - verð að vera í and-
rúmslofti, sem er fullt af ást og umhyggju.
Mig vantaði þetta fyrst þegar ég var í
Munchen og þar til ég hitti Bob, - var þá
alveg að fríka út. Það kom ekkert á óvart;
þetta stendur alltsaman skráð í stjörnukor-
tið.
Margar framakonur vilja útiloka ástina
og telja, að hún muni bara tefja þær á leið-
inni upp metorðastigann. Meðal listamanna
er líka sérstaklega mikil hræðsla ríkjandi
við það að vera ekki fijáls. Allt á að vera
fengið með því að vera fijáls. En hvað er
frelsi? Ég held að þetta sé dálítið á misskiln-
ingi byggt og að vera ástfanginn þarf ekki
að samsvara neinskonar ófrelsi. Sumir telja,
Næstum alltaf er Guðrún að fjalla eitthvað um manneskjuna: „Það ersaga á bak viðhvetja einustu mynd;það er mér
nauðsynlegt“, segirhún ísamtalinu.
að frelsið sé fólgið í því að geta á hveijum
tíma gert nákvæmlega það sem hentar
manni, - en það getur maður vitaskuld aldr-
ei. Aðalatriðið fínnst mér sjálfri að eiga
val, en þá verður maður líka að þekkja vilja
sinn.“
Við ræddum aðeins um, hvað gæti helzt
talizt einkenni tímans varðandi myndlist og
hvort það sé rétt, sem sumir hafa haldið
fram, að það sé ríkjandi heimskreppa í list-
inni.
„Ég held að þetta tímaskeið sé dálítið
dautt hvað myndlist varðar", segir Guðrún,
„en þetta á eftir að springa út. Ég hef að-
eins verið að kenna og get borið vitni um,
að það er mjög efnilegt fólk á leiðinni."
„Svo við höldum okkur við ísland sérstak-
lega; hvað fínnst þér einkum og sér í lagi,
að standi myndlist hér fyrir þrifum?"
„Það er margt. Gagnrýnin til dæmis.
Þeir sem blöðin hafa tekið uppá sína arma
og látnir eru skrifa gagnrýni eru yfirleitt
ómálefnalegir og lýsa sínum eigin persónu-
legu vandamálum. Hver kannast ekki við
þessa lummu hjá Valtý: „Mynd nr.15 fór vel
í mig“, eða „ég kunni nú ekki að meta þetta
verk“. Sem sagt, enginn rökstuðningur. Þó
hneykslar mig mest hjá þessum manni, að
gagnrýnin hjá honum hljómar oft eins og
sjálfshól. í fyrsta lagi á ekki að velja mynd-
listarmenn til þess að skrifa gagnrýni í
blöðin. Það pirrar alla og reynslan af því
er vond. Stundum er sífellt haldið áfram
að skrifa um menn sem nálgast að vera
miðaldra eins og þeir séu eilíflega ungling-
ar. Jón Gunnar myndhöggvari hefur verið
talinn til hinna ungu, þótt hann sé kominn
yfír fímmtugt; Gunnar Öm er unglingur á
fímmtugsaldri og þegar þessi fyrrnefndi
gagnrýnandi var að skrifa um sýningu Sig-
urðar Örlygssonar, sem kominn er yfir
fertugt, þá var hann að skrifa um efnilegan
ungling og meiningin var:- Haltu bara áfram
svona væni minn,- Unglingunum er klappað
á bakið og svo er haldið áfram að klappa
þeim á bakið þangað til þeir em komnir á
sextugsaldur og alltaf eru þeir efnilegir.
Valtýr er ekki sá eini sem er slæmur.
Aðalsteinn Ingólfsson er fjárakomið ekkert
betri og skrifar ömurlega gagnrýni. Annars
nenni ég ekki að ræða svona sjálfskipaða
páfa, sem halda að þeir hafí vit á öllu, en
stundum gengur alveg yfír mann eins og
þegar Aðalsteinn þessi fer að skrifa krítik
um uppfærslu á óperum og ballet. Ég sé
enga ástæðu til þess í lýðræðisþjóðfélagi
að svona heimska sé látin við gangast.
Eitt af því sem vantar em myndlistarsam-
keppnir, bæði fyrir unga og gamla. Mér
fínnst þetta framtak IBM að gangast fyrir
stórri sýningu ungs fólks og verðlauna eitt
verkanna vera alveg til fyrirmyndar. Og
þegar rætt er um það sem hugsanlega
standi myndlist hér fyrir þrifum, þá er ekki
hægt að líta framhjá slakri fammistöðu
ríkisins og metnaðarleysinu, sem þar ríkir
í stuðningi við myndlist. Éf einhver vilji
væri fyrir hendi, væri hægt að tífalda þá
fjármuni, sem látnir em af hendi rakna til
myndlistar. Því miður er ennþá litið á lista-
menn sem ómaga.
Um Listasafn íslands vil ég aðeins segja,
að það er fáránlegt að hafa þar æviráðinn
forstöðumann. Það er svo annað mál, sem
ekki þýðir að kenna forstöðumanni safnsins
um, að fjárfamlög til safnsins em þannig,
að ekki er hægt að búast við miklum ár-
angri. Þetta er eitt af því, sem þarf að
stokka upp, - og það á að henda þeim út,
sem ekki hafa staðið sig. Það er sorglegt,
hvað þetta er látið dankast, því við gætum
átt athyglisvert safn héma, sem eftir væri
tekið, en áherzlan er lögð á allt annað.
Stuðningur við listir er yfírhöfuð mjög
með hangandi hendi. Tökum til dæmis alla
þá miklu en einhæfu umfjöllun, sem íþróttir
fá, bæði í blöðum og ekki sízt í sjónvarpi.
Ef listin fengi eitthvað af öllu því blaðarými
og sjónvarpstíma, þá held ég að hagur henn-
ar mundi vænkast."
Eitt af nýrri verk-
um Guðrúnar.
„Riddarinn hug-
umprúði vill ekki
viðurkenna, að
hesturinn liggur á
hliðinni. Þetta er
hetja oghún
þijózkast áfram. “