Lesbók Morgunblaðsins - 30.05.1987, Blaðsíða 16

Vignir
í Galleríi
Borg
Hann kom ungur ofan af Skaga, var óráðinn og lærði
rafvirkjun á meðan hann var að hugsa sig um, en
myndlistin varð fljótlega ofaná. Eftir að hann var
búinn að fóta sig þar, hafði hann tæpast viðkomu í
höfuðstaðnum, því hugur hans stóð til þess að sigra
heiminn og til þess að svo megi verða fer maður til
New York og setur sig niður í tómu pakkhúsi eða á
lofti yfír aflóga verksmiðjuhúsi. Það gerði Vignir Jó-
Vignir
Jóhannsson
hannsson og að sjálfsögðu var það
aðeins byrjunin. Hann fékk sér
umba því umbalaus málari á ekki
sjens í höfuðborg heimslistarinnar,
- og annað veifið hefur hann skot-
izt til föðurlandsins og lofað okkur
að fylgjast með þróuninni hjá sér.
Síðan Vignir kom hingað síðast
með sýningu hefur orðið sú breyting
á hans högum, að hann er kominn
með einskonar útibú vestur í Santa
Fe í Nýju Mexíkó. Þar hefur hann
vinnustofu einnig og miðar við að
vera jöfnum höndum á þessum fyrr-
verandi indíánaslóðum villta vest-
ursins og í sjálfum frumskóginum
New York. í fyrrasumar vann hann
í Hásselbyhöll í Finnlandi svo segja
má, að hann sé ekki hnepptur við
eina og sömu hundaþúfuna. Hitt
er svo annað mál, að ekki hentar
öllum að eiga sér vinnustaði víða
um lönd.
Vigni finnst bráðnauðsynlegt að
vera á hreyfingu og skipta alveg
um umhverfi líkt og Erró, sem starf-
ar hluta úr árinu austur í Thailandi
og stundum á Spáni. Það kostar
lítið að fljúga frá New York til
Santa Fe, segir Vignir, og fjölmarg-
ir myndiistarmenn hafa flutzt
þangað. Raunar hefur borið nokkuð
á því, að listamenn gefist upp á
New York og flytjist til annarra
bandarískra borga, ekki sízt til
Kalifomíu og norður til Seattle.
Vignir hélt nýlega stóra sýningu
vestur í Santa Fe og hann er farinn
að selja myndir fyrir verð, sem hér
heyrist nefnt í sambandi við eftir-
sóttar Kjarvals- og Ásgrímsmyndir.
Vignir hefur einnig í vaxandi mæli
snúið sér að skúlptúr og býst við
að sinna málverki og skúlptúr jöfn-
um höndum, en hafa teikningar sem
einskonar aukabúgrein. Skúlptúr
Nýleg mynd eftir Vigni, sem gefur allgóða hugmynd um, hvar hann er staddur þessa stundina í
myndlist sinni. Þessi mynd er unnin með olíukrít á pappír.
Vignis er mjög í anda þess, sem
nú tíðkast, ekki sízt í Bandaríkjun-
um, og hefur veitt nýju blóði í
höggmyndalistina. Gjaman er unn-
ið með blönduð efni, t.d. notar
Vignir málað gijót, brons og stein-
steypu í eina og sömu myndina.
Hugmyndafluginu er gefinn laus
taumurinn og þessir skúlptúrar eru
oft málaðir, enda virðist mun al-
gengara en áður var, að málarar
fáist einnig við skúlptúr. Umfjöllun
um Vigni var ekki hægt að koma
að í Lesbók, þegar hann opnaði
sýningu sína í Galleríi Borg, en
hann átti samtal við Súsönnu Sva-
varsdóttur, sem birtist í Morgun-
blaðinu og vísast til þess. Sýning
Vignis stendur enn og fer hver að
verða síðastur að sjá hana.
Á sýningu fyrir nokkmm ámm
vakti Vignir athygli fyrir stórar
myndir, þar sem logandi fígúmr
svifu um myndrúmið og getur að
líta eina þeirra í Listasafni Háskóla
íslands. Eins og nærri má geta,
hefur Vignir gengið í gegnum ýms-
ar breytingar síðan, en eftir sem
áður er maðurinn helzta viðfangs-
efni hans og þungamiðjan í flestum
verkum hans. QS.
ERLENDAR BÆKUR
PAUL ZWEIG:
WALT WHITMAN
The Making of the Poet.
Penguin Literary Biographies 1986.
Walt Whitman líkti sér við hænu sem
kjagar þetta fram og aftur um stíu sína í
Ieit að einhveiju og skyndilega er hún sest
úr alfaraleið til að verpa. Þannig sagði hann
að hann hafi farið að þegar hann orti Gras-
laufin sín. Þetta skáld opinbemnar og
predikunar, skáld, sem hafði tröllatrú á því
sem koma skyldi, kom og koma skal, skáld
vegarins, æskunnar, ellinnar, skáld konu
og manns; skáld alls, fæddist 1819 í New
York-fylki. Ungur rataði hann í blaða-
mennsku, skrifaði pólitískar greinar, slæm
kvæði, ómerkilegar smásögur og skáldsögur
sem seldust betur en annað sem hann skrif-
aði. Þijátíu og sex ára gaf hann út
kvæðabók sem þykir eitthvert mesta lista-
verk bandarísks skáldskapar. Það er Leaves
of Grass. Whitman lést á sjötugasta og
þriðja aldursári sínu og hvað fleira?
Hvað kom til að þessi maður varð ekki
einasta rödd einnar kynslóðar, heldur
margra? Hvemig fór hann að því að syngja,
ekki bara sjálfan sig, það sem hann hafði
barið augum, heldur alla víðáttu Norður-
Ameríku í hjörtu lesenda sinna?
Svarið er að miklu leyti hægt að finna í
þessari ágætu ævisögu eftir Paul Zweig.
CANDACE FLYNT:
SINS OF OMISSION.
Penguin Books 1986.
Atarna er glúrin bók. Geggjunin er alls-
ráðandi. Gengilbeina á pönnukökuhúsi
heldur á spilum sem hvert og eitt er tromp
á móti hundunum sem fórnarlömb hennar
hafa á hendi. Sagan hefst á því að hún
hringir í mann sem tekur fólk í einkatíma
í gítarleik. Hún flekar hann og býr eigin-
konu hans einkar snoturt helvíti með
símhringingum og bréfum. Foreldrar og vin-
ir eiginkonunnar fá sinn skerf af geggjun
gengilbeinunnar og þegar á söguna líður
býst maður við því versta. Fleiri persónur
koma til sögunnar og greinilegt að gengil-
beinan Suzanne hefur fleiri en eitt jám í
eldinum og hamrar þegar vel stendur á.
Sins of Omission er ein af þessum bestu
nýju skáldsögum sem undirritaður hefur
lesið á þessu ári og kannski því fyrra einnig.
PETER LEVI:
THE PELICAN HISTORY OF GREEK
LITERATURE.
Penguin books 1986.
Þegar allt hefur verið ritað (komi sú stund
þá einhvemtíma) og mannfólkið hefur af-
lagt lestur með öllu en tekur við upplýsing-
um í gegnum aðra miðla sem ekki em jafn
tímafrekir og bækur og blöð, er viðbúið að
margur borgarbijótur bókmenntanna
gleymist, því hvaða máli skipta þeir í þjóð-
félagi sem óhjákvæmilega hlýtur að byggj-
ast á fallvaltri samtíð hvers tíma? Þá verður
Snorri loksins höfuðlaus og Egill líka, Hóm-
er gleymdur í blindni þess sem praktískt
telst, Hallgrímur loksins sunginn undir eitr-
aðan svörð og Dostojevskí, Dante og Schiller
hafðir að athlægi. En mikið eigum við þó
gott ennþá að geta horfið aftur og skoðað
veröldina með svo ótalmörgum augum. Við
verðum að skilja til að skoða, það á við um
bókmenntir og allar aðrar listir. Til að skilja
verðum við að tileinka okkur eitt og annað
og þá veltur á lærimeistaranum hvort vel
tekst til.
Peter Levi er prýðilegur fræðimaður og
í þessu riti um fomgrískar bókmenntir sýn-
ir hann að hann er fær lærimeistari. Hann
fjallar um bókmenntir Grikkja, frá Hómer
til Plútarks, á skemmtilegan hátt. Lýrísku
skáldin, leikskáldin, heimspekingarnir,
ræðulistin og sagnfræðin fá sitt rúm sem
vera ber og hjálpar höfundur lesandanum
til skilnings á þessum glæstustu meðal
glæstra bókmennta.
16