Lesbók Morgunblaðsins - 06.06.1987, Blaðsíða 8

Graphica
Atlantica
400 myndir frá listamönnum í 25
löndum eru á sýningu, sem opnuð
verður á Kjarvalsstöðum í dag
Isífellt yaxandi mæli er verið að
draga ísland inn í miðju heimsvið-
burðanna: Fjölþjóðleg grafíklist-
arsýning í dag og utanríkisráð-
herrafundur síðar í sama
mánuði.ísland er ekki afskekkt
lengur, heldur þýðingarmikill mið-
punktur milli Evrópu og Ameríku.
Þessa aðstöðu ber okkur að nýta miklu
meira en gert hefur verið, til dæmis með
ráðstefnuhaldi, en það er önnur saga. Öll
sú fréttaumfjöllun, sem ísland hefir fengið
og hefur kippt því inná kortið, verður til
þess að það hættir að vera þetta flarlæga
heimskautssker, sem það hefur verið í hug-
um margra og að hafa viðkomu á íslandi
verður í senn forvitnilegt, sjálfsagt og eðli-
legt.
Það er Reykjavíkurborg og félagið Islenzk
grafík, sem standa að þessari glæsilegu
grafíksýningu og um leið verður haldin ráð-
stefna um vestræna grafíklist. Þetta mál
er búið að eiga langan aðdraganda, enda
þarf margt bréfið að skrifa, áður en svo
flókið fyrirtæki verður að veruleika.
Niðurstaðan af umfangsmiklum undir-
búningi var áú, að ákveðið var að bjóða
hingað 100 erlendum grafíklistamönnum og
þar að auki gafst öllum félögumn í grafík-
félaginu kostur á að senda inn myndir, svo
og öðrum, sem fást við grafík. Fjölþjóðleg
dómnefnd mun veita sérstök verðlaun að
upphæð kr. 200 þúsund. Er skemmst frá
því að segja, að viðbrögðin létu ekki á sér
standa og fyrir utan myndimar, sem komn-
ar em fyrir allnokkru - m.a. vegna þess að
þær varð að ramma inn hér- er einnig von
á verulegum fjölda þátttakendanna sjálfra
á ráðstefnuna. Þekktir fyrirlesarar hafa
einnig verið fengnir, en ætlunin með öllu
þessu er að kanna, hvert grafíklistin stefnir
báðum megin Atlandshafsins.
Það er kunnugra en frá þurfi að segja,
að mun auðveldara er að senda óinnrömmuð
grafíklistaverk milli landa, en flest önnur
listaverk og hefur þetta haft í för með sér,
að flestir grafíklistamenn, sem einhvem
metnað hafa á annað borð, leitast við að
taka þátt í samsýningum í fjörrum heims-
homum og „safna löndum". Sagt hefur
verið, að þetta hafi m.a. haft þau áhrif, að
séreinkenni þjóða hafi horfið fyrir einhveiju,
sem kalla mætti alþjóðlegum stíl. Um það
segir Leslie Luebbers, listfræðingur frá
Bandaríkjunum, í formála að vandaðri sýn-
ingarskrá vegna sýningarinnar á Kjarvals-
stöðum, en auk hennar skrifa Þorgeir Ólafs-
son og Ingunn Eydal í skrána:
„Sumir gagnrýnendur segja að alþjóðleg-
ar grafíksýningar leiði til þess að listaverkin
fái öll sama svipmótið, þjóðlegum og per-
sónulegum stíl sé kastað fyrir róða en fylgt
þeim tískustraumum, sem hæst ber í heim-
inum hveiju sinni. Dómnefndir og þeir sem
velja verk á sýningar, oft sama fólkið á
hverri sýningunni eftir aðra, fá sinn skerf
af ákúmnum ekki síður en listamennimir
sem sakaðir eru um að afneita eigin stfl til
þess að koma verkum sínum á sýningamar.
Þessir gagnrýnendur segja að grafíkverk
frá Argentínu séu í engu frábmgðin verkum
frá Zaire - ellegar Búlgaríu, Kanada eða
Spáni. Þeir leggja listamönnunum í munn
þessi orð New Yorkbúa: „Það sem gengur
gengur en það sem ekki gengur er ekki
fengur" Við gætum samkvæmt þessu átt
von á að sjá mezzotintu eða chine collé á
gríðarlega vinsælum alþjóðavettvangi en
dala síðan á ný; ellegar að New Imagery
rísi til vegs og virðingar í löndum heimsins
en hyrfi síðan af sjónarsviðinu; nú eða þá
að allir hrifust af NeoGeo“.
Þessi orð em íhugunarefni. Þau sýna -
og sjálfsagt að fenginni reynslu- að sjálf-
stæði listamanna sýnist vera í nokkurri
hættu, vilji þeir ieggja stund á eitthvað, sem
ekki er „in“ eins og það heitir á ensku, eða
er í náðinni þá og þá stundina. í vaxandi
mæli minnir þróunin í listinni á hin og þessi
boðorð fatatízkunnar: Pilsfaldurinn síkkar í
ár og grátt er í tízku. Hvað sem því líður
verður fróðlegt að gaumgæfa, hvemig
íslenzk grafík stendur sig í svo fjölþjóðlegum
félagsskap. GS.
Michael Rothenstein, Bretlandi, án titils.
S.W.Hayter, Bretlandi: Torso.
Robert Kushner, Bandaríkjunum: Angurvær baliaða.
8