Lesbók Morgunblaðsins - 20.02.1988, Page 6

Smásaga eftir SOFFÍUINGVARSDÓTTUR
Bæimir kúrðu á bökkun-
um meðfram sjónum eins
og vetrarklæddar ijúpur
á frosnu barði. Það var
sunnudagsmorgunn á
prestsetrinu. Telpan,
löng og gelgjuleg, stóð
við baðstofugluggann, blés gat á hélaða
rúðuna og gægðist út. Bjart var til lofts.
Færðin góð. Ámar á ís. í dag yrði messað.
Um hádegisbilið hafði telpan troðið sér
í sunnudagakjólinn, alltof þröngan ogstutt-
an, og beið nú frammi í bæjardyrum til
að sjá kirkjufólkið nálgast.
Fyrstir komu hundamir. Hún þekkti þá
alla. Sumir voru úr frönskum skútum, aðr-
ir fengnir norðan af Sléttu. Síðastur kom
guli flækingshundurinn, sem enginn vissi
hvaðan var. Allir bæir reyndu að sveia
honum burt. Ótugtarstrákur hafði eitt sinn
fest blikkdós við rófuna á honum. Síðan
gekk hann alltaf með skottið niður á milli
fóta. En sá guli fékkst ekki úr sveitinni.
Hann virtist halda, að hann ætti þar heima.
Hundamir hlupu í hnapp á hlaðinu, sner-
ust hver um annan, þefuðu, urðu varfæm-
ir og tortryggnir, þar til jjeir brettu vör
og urruðu. Að lokum, er allir hundamir
stóðu ofan á einum, skarst telpan í leikinn.
Hún reiddi upp skóflu og sundraði þvög-
unni. Sá sem undir lá, skreiddist háskrækj-
andi undir kirkjuvegg til að sleikja sár sín,
það var guli flækingurinn.
í bæjardyrahúsinu hafði kirkjufólkið
plaggaskipti og lagaði sig til. Einkum söfn-
uðust þar margar konur. Þær leystu styttu-
böndin, settu á sig aðra svuntu, næidu á
sig sjalið og settu brot í herðar hver á
annarri.
Telpan hafði komið sér fyrir úti í homi
og nú hafði hún ekki augun af konu þeirri,
sem henni fannst langskemmtilegasta kon-
an í allri sveitinni. Hún gat hermt ágæt-
lega eftir ýmsu fólki og kunni að kveða.
Hún var oft í forum milli bæja, því að hún
annaðist alla aðdrætti og gekk þá alltaf á
buxum.
Bóndi hennar, ósköp hægferðugur, var
heima við og pijónaði allt, sem með þurfti.
Nú hafði hún kastað yfír sig peysupilsi.
„Andskotans uppfínning þessi skotthúfa,"
sagði hún og stríddi við að næla hana á
höfuð sér. Konumar litu á hana og sögðu:
„Hvað er að sjá þig, þú ert í slifsislausri
stakkpeysunni.“ „Yss, hvað gerir það, ég
gleymdi slifsinu heima. Ég held þetta dugi
undir sjalið," sagði hún og hún benti á
peysubijóstið í barmi sér. Síðan bað hún
eina stúlkuna um að hneppa fyrir sig svunt-
una. „Spællinn er of langur," sagði stúlk-
an. „Hnýttu bara á hann hnúta," sagði
konan. „Þú þarft að sauma úr honum,“
hélt stúlkan áfram. „Sauma," sagði konan
fyrirlitlega. „Frá því fyrsta hefi ég ekki
haft náttúru til að sitja og sauma.“
„Þú hefur samt alltaf haft náttúm til
ýmissa hluta,“ sagði einhver.
„Þegar ég var unglingur fyrir vestan,
sagði ég fólki, að mig langaði til að læra
að gelda hesta; það þótti ekki aldeilis til-
hlýðilegt fyrir stelpu. Fóstra mín blessuð
bað mig um að láta mér ekki um munn
fara svona tal. Hún var eins og kvenfólk
á að vera, öll í stagli og grautargerð. En
mest langaði mig til að ferðast um með
marga til reiðar og skoða landið mitt og
sjá gjósandi hveri, eldfyöll, hraun dg jökla.
Mig langar þetta enn,“ sagði hún og snar-
aðist út. Það fækkaði í dyrahúsinu.
Úti við hurðina sat Beta litla á Bala.
Hvítgult hárið hrykkjaðist niður með vöng-
unum. Hún hafði fléttað blautt hárið fast
í smáfléttur kvöldið áður. Beta var skær
í húðinni. Öll tandurhrein. Kjóllinn var
ókrypplaður, en of stór. Þær áttu hann
saman þijár systumar. Beta tók innan úr
klút hvítar blúnduskálmar, smeygði þeim
upp á hné sér og strauk með gómunum
úr blúndunum niður á fótleggina.
Kona oddvitans, háleit og framsett, með
reform á höndum vakti athygli á Betu.
Hún sneri sér að telpunni í hominu og
spurði hana óþarflega háum rómi: „Átt þú
ekki svona fínerí?" „Nei,“ sagði telpan.
„Jæja, þú ert þó prestsdóttir." Beta leit
ekki upp en kafroðnaði. Hún vissi að pabbi
hennar var fátækasti bóndinn í sveitinni
og hafði orðið að leita til oddvitans. Beta
setti í sig kjark og leit upp, en augnaráðið
var flöktandi. „Kona fyrir sunnan sendi
okkur þessar skálmar, þær eru gamlar,
dóttir konunnar var hætt að nota þær.“
Beta leit í ráðaleysi til telpunnar eins og
hún vænti stuðnings frá henni. En oddvita-
konan drap tittlinga framan í telpuna og
telpan brosti á móti, upp með sér af því
að fullorðin kona tók tillit til hennar, en
um leið varð hún fyrir snöggu ógeði og
fann, að hún gat ekki verið þama lengur.
Fólkið var að tínast í kirkjuna. Pabbi
hennar var kominn í hempuna. Hún gerði
hann fyrirmannlegan en framandi um leið,
eins og mynd á blaði. Hana langaði að
vita hvort hann væri eins handheitur og
hlýr viðkomu og vanalega. En mest lang-
aði hana að vita, hvort hann gæti í kirkj-
unni gleymt alveg búskapnum og skepnun-
um. Nú var fengitíminn nýafstaðinn.
Telpan þurfti út í ijós, áður en hún gengi
í kirkju. Hún yrði að gæta þess að vera
stillt og hlæja ekki í kirkjunni núna. Ekk-
ert var eins stranglega bannað og um leið
svo æsandi. Gott hún var hætt að sitja hjá
ömmu sinni og mömmu heldur hjá söng-
fólkinu, þá gætu stelpumar hnippt hver í
aðra. Eitt sinn steig hún svo fast ofan á
stöllu sína við messu, að hún rak upp hljóð.
Það var á sjálfan nýársdag, er sungið var
um „Góðar og frjósamar tíðir“. Svona at-
vik drógu dilk á eftir sér. Skelfíng væri
samt gaman, ef eitthvað skrítið og
skemmtilegt kæmi fyrir í messunni.
Á leið sinni um gamla hlóðareldhúsið
stansaði telpan alveg forviða. Þar voru
stórar tunnur geymdar, þar var safnað
keytu til ullarþvotta. Yfír einni ámunni
stóð hálfboginn maður, gapti og sogaði að
sér hinn ramn(ia þef keytunnar. Telpan sá,
að þetta var Einar Pé. Hann var hálfgerð-