Lesbók Morgunblaðsins - 27.08.1988, Síða 13

mér upp stöðluðu svari: „Ég held þetta stafi
að einhveiju leyti af uppeldi. En ég hef þá
trú að þetta sé að breytast, og ég vona, að
þátttaka okkar hér stuðli að því.“
Við vorum í dýragarðinum allan morgun-
inn. Milli upptaka var heilsað upp á panda-
bimi, kengúrur, kóalabimi og fjölda annarra
dýra. Og það verður að segjast eins og er,
að við biðum spennt eftir útkomunni næstu
daga; við höfðum meira að segja gert ráðstaf-
anir til að taka þáttinn upp á myndband.
Við urðum því heldur sneypt og vonsvikin,
þegar ágreiningur kom upp milli forráða-
manna keppninnar og sjónvarpsstöðvarinnar
og ekkert varð af útsendingu.
MannlIf í ástralíu
Ástralía er mjög sérkennileg fyrir margra
hluta sakir. Þegar ég lagði af stað í ferðina,
bjóst ég við að finna þama fyrir mannlíf, sem
væri einhvers konar blanda af bresku og
bandarísku lífi, eða þar mitt á milli. Það, sem
við blasti, var þó allt annað. Allt yfirbragð
var mjög langt frá því að vera breskt, en
hins vegar svipaði ýmsu til bandarískra stað-
hátta, einkum af því, að þama er allt ein-
hvem veginn svo nýtt. Flestar byggingar eru
nýjar, sumar hveijar reyndar stórglæsilegar
og rúmt um þær, greinilega mikið í þær lagt.
Ekki virtist vera skortur á fé til fram-
kvæmda, en hins vegar var einhver nýríkur
keimur af öllu saman. Ég gæti trúað þetta
yrði orðið mjög aðlaðandi eftir svosem eina
öld, þegar allt hefur veðrast og kannski tek-
ist að mynda heild. Mikil byggingaráform
em á pijónunum og verið er að reisa söfn
og hvers kyns menningarmiðstöðvar. Og
þama eru gerðar áætlanir fram í tímann.
Til dæmis ætluðum við einn daginn að skoða
það, sem kallað er „Discovery village" og
við getum svona til bráðabirgða kallað Upp-
götvanaþorpið. Það átti að vera skemmti-
garður, þar sem kynntar yrðu ýmsar tækn-
inýjungar, meðal annars eðlisfræðileg fyrir-
bæri. Við gengum okkur upp að hnjám um
Sydney þvera og endilanga, en ekki tókst
okkur þó að koma auga á þetta ágæta upp-
götvanaþorp, þó að við þættumst reyndar
fullviss, að okkur hefði ekki borið mikið af
leið. Þá er það að ég vind mér að næsta
götusópara og spyr hann til vegar. Jújú, víst
gat hann bent okkur á staðinn, „en hann
verður ekki tilbúinn fyrr en árið 1994“ (eða
hvaða ártal hann nú nefndi). Framsýnir
menn, Ástralir, búnir að merkja þetta vand-
lega inn á kortin sín og setja greinargóðar
lýsingar á þessu í ferðamannapésa!
Canberra
Dögunum í Sydney var semsagt varið til
skoðunarferða (bæði þá á því sem til var og
því, sem í vændum er!), bréfaskrifta og til
að blanda geði við hina keppendurna. Þess
á milli var svo litið í stærðfræðibækur, svona
rétt til þess að halda sér í þjálfun. En fimmtu-
daginn 14. júlí var haldið til höfuðborgarinn-
ar, Canberra, þar sem sjálf keppnin átti að
fara fram. Og þar fengum við inni í Can-
berra College of Advanced Education
(CCAE). Dómneftidin hafði verið send þang-
að nokkrum dögum á undan og komið sér
saman um keppnisdæmi. Opnunarhátíðin fór
fram sama dag, en á föstudeginum og laugar-
deginum var komið að erindinu sjálfu, og
glíman hófst við dæmin. Ekki voru allir jafn
ánægðir að keppni lokinni og er það kannski
að voiium. Flestum bar þó saman um, að
dæmin hefðu verið erfiðari en undanfarin ár,
enda bar stigagjöf því reyndar vitni.
Meðan farið var yfir lausnirnar, skoðuðum
við okkur um í Canberra. Meðal annars var
okkur boðið að skoða nýja þinghúsið þeirra
Ástralíumanna, en það er svo splunkunýtt,
að það var opnað í maí síðastliðnum. Frómt
frá sagt, marmari í hólf og gólf. Ætli það
sé ekki best fyrir ríkiskassann, að okkar þing-
menn sjái ekki það hús.
Canberra er nokkuð ólík Sydney og þá
einkum að því leyti, að hún er þrælskipu-
lögð. Þróun borgarinnar hefur eingöngu far-
ið fram á teikniborðinu. Og víst ber hún með
sér glæsileika. Stórar breiðgötur, þar sem
það þykir eiga við, víðir vellir og jafnvel fög-
ur tún. Borgin teygir sig yfír allmikið svæði
og er víða skógi vaxin; stundum fínnst manni
maður vera fremur uppi í sveit en í stórborg
og höfuðborg.
Margt bar fyrir augu. Ekki þurfti að fara
langt til að hitta fyrir kengúrur, svosem vera
ber í Ástralíu. Semsagt í sínu náttúrulega
umhverfi. En hvað kemur þá í ljós? Hélduð
þið, að það væri bara til ein tegund af keng-
úrú? Ekki aldeilis! Þetta eru beinlínis margir
flokkar. Sumar eru stórar, aðrar litlar, sum-
ar brúnar, aðrar gráar, enn aðrar meira að
segja rauðar. Það sást líka glitta í kóala-
bjöm, lítinn, gráan depil, lengst uppi í tré.
Hann var ekki heima, ef svo má segja, dagur-
inn er nefnilega hans svefntími og ekkert
fékk raskað ró hans.
Fleira var sér til gamans gert og af ólíku
tagi. Þegar það var ekki kóalabjöm, þá var

Berfætt í Bangkok.
Verðlaunahafinn og prófessor Lenín.
Sjónvarpsviðtal í Dýragarðinum.
Ásta og óperuhúsið fræga í baksýn.
það geimstöð, en Ástralir vinna að ýmsum
geimrannsóknum, stundum í samvinnu við
aðrar þjóðir. Ekki var síður gaman að hitta
nemendur á okkar aldri, fyrst að fá að koma
í skólann þeirra og svo að þiggja heimboð
þeirra. Allir vita, að maður kynnist þjóð allt
öðmvísi, þegar manni hlotnast að fá að koma
inn á heimili, í stað þess að vera ferðamaður
götunnar.
LokKeppninnar
Stigatöflu hafði verið komið fyrir í matsal
CCAE. Andrúmsloftið var vægast sagt mett-
að og þrúgandi, og það gaf ekkert eftir
söngvakeppninni margumræddu, þegar beðið
var eftir stigagjöfinni. Hver keppandi var
auðkenndur með einkennisstöfum síns lands,
auk þess sem hann hafði tölusetningu innan
liðsins sjálfs. Þar var farið eftir stafrófsröð
föðumafna, og allan tímann bárum við þessi
einkennisskilti í barminum. Þannig bar Hall-
dór táknið ICE 1, Guðbjörn ICE 2, greinar-
höfundur ICE 3, og Sverrir ICE 4. Smám
saman bárust tölurnar. Hljóð nokkuð mis-
jafnt í fólki. Tölurnar voru svo að tínast fram
allan þann mánudag, en á þriðjudag voru
línur famar að skýrast.
Lokaathöfnin fór svo fram í leikhúsi í
Canberra miðvikudaginn 20. júlí. Verðlaun-
um var skipt þannig, að helmingur þessara
270 þátttakenda, sem þama hafði verið stefnt
saihan, hlaut verðlaunapening. Einn sjötti
hluti þeirra hlaut gullverðlaun, tveir sjöttu
hlutar silfurverðlaun og þá þrír sjöttu hlutar
bronsverðlaun. Til þess að hljóta gullverðlaun
að þessu sinni, þurfti 32 stig af 42 möguleg-
um, þar eð fyrir hvert af þessum 6 dæmum
vom gefin 7 stig. Til þess að hljóta silfur
þurfti að verða sér úti um 23 stig, en 14
stig til að hljóta bronsið. Guðbjörn fékk 15
stig og þarmeð bronsverðlaun. Þetta er í
fyrsta skipti, að íslendingur vinnur 'til verð-
launa í þessari keppni.
Við verðlaunaafhendinguna vom einnig
aukaverðlaun fyrir bestu lausn á sjötta og
síðasta dæminu, sem líka var það erfiðasta.
Svo strembið var það, að sex ástralskir pró-
fessorar í talnafræði (og dæmið var einmitt
úr þeirri grein), sem sent hafði verið umrætt
dæmi, gátu ekki leyst það innan sex klukku-
stunda. Eigi að síður tókst 11 nemendum
af þessum 270 að leysa dæmið; langflestir
fengu nú reyndar fyrir það hreint núll.
Um kvöldið var svo efnt til lokahófs í boði
menntamálaráðherra Ástralíu: Og að hófi
loknu var komið að kveðjustund. Ymsir eiga
trúlega eftir að taka þátt í keppninni að ári;
Guðbjöm, Halldór og sú, sem hér heldur á
penna, hafa að minnsta kosti aidur til þess
næsta ár, hvernig sem að öðm leyti tekst
til. Menn skiptust þarna á heimilisföngum
og hétu bréfaskriftum, jafnvel því að koma
í heimsókn hver í annars land á vit sinna
nýju vina. Alþjóðleg keppni af þessu tagi er
nefnilega svo miklu meira en að sitja inni í
skólastofu hálfa og heila dagana og glíma
við níðþung dæmi. Svona keppni er auðvitað
frábær kynning á því landi þar sem hún fer
fram, en að öðm leyti mjög svo til skilnings-
auka þjóða í milli, kynning á námskerfi, við-
horfum og menningu almennt. Heimskur er
heima hver og margt má af öðmm læra og
nýta sér heima fyrir. Svo er það náttúrulega
stórkostleg upplifun að taka þátt í leikunum.
Að sjálfsögðu gaman, ef vel gengur, en
kannski ekki endilega aðalatriðið.
Haldið Heimá Leið
Árla morguns fimmtudaginn 21. júlí var
svo ekið frá Canberra til Sydney-flugvallar.
Nú skyldi haldið til Thailands og þar dvalist
tvo daga. Þegar á Bangkok-flugvöll kom,
vomm við varla búin að stíga fæti til jarðar
er leiðsögumaður var búinn að krækja í okk-
ur og alveg friðlaus að fá okkur með sér í
skoðunarferð daginn eftir. „Fjölskyldan" lét
til leiðast og þekktist boðið. í býti næsta
morgun fómm við síðan í skoðunarferð um
Bangkok. Um tíma var fararskjóti okkar
bátskrifli, sem flutti okkur um „hinn fljót-
andi markað", sem flestir Thailandsfara
munu kannast við. Leiðsögumaðurinn var
ung og falleg stúlka, sem fræddi okkur ós-
leitilega um það sem fyrir bar. Hún hafði
þann vana að segja „left hand side" og „light
hand side“, þegar hún átti við hægri eða
vinstri. Thailendingar virðast nefnilega ekki
gera mikinn greinarmun á r-i og 1-i. Þegar
hún vildi fullvissa sig um, að Reynir missti
nú ekki af neinu gullkomi af vömm hennar,
kallaði hún stundarhátt eitthvað, sem líktist:
prófessor Lení you listen? Eftir það var Reyn-
ir að sjálfsögðu ekki kallaður neitt annað en
prófessor Lenín. En þó að þessi ágæta leið-
sögukona okkar hefði margt til brunfts að
bera var þó fleira en stafir, sem hún ruglað- -
ist á. Hún mglaðist nefnilega stoðugt á
hægri og vinstri (laglegt afspurnar, ef um
íslenska stjórnmálamenn hefði verið að
ræða). Þannig var hún til dæmis að fræða
okkur um eitthvert fallegt hof, en beindi þá
um leið sjónum okkar að hrörlega kofanum
á hinum bakka árinnar. Allt þetta jók bara
á ánægjuna hjá okkur.
Að kvöldi næsta dags var svo haldið til
London. Hálfgert veðmál var í gangi hjá
okkur sexmenningunum, hvaða kvikmynd
yrði nú boðið upp á að sjá á leiðinni. í svona
löngum flugferðum er nefnilega boðið upp á
kvikmyndasýningar; svo er hægt að velja sér
tónlistardagskrá og hefur hver sín sérstöku
heymartól svo að ekki sé skrattanum
skemmt. Það er nú að vísu sama spólan, sem
fer í eilífa hringi, og eftir að hafa hlustað á
aríu úr Aidu sjö sinnum, gafst ég upp á
sígildu tónlistinni. Kvikmyndirnar vom líka
sýndar aftur og aftur og á útleið vomm við
búin að sjá ástralska hestamynd tvisvar og
jafnoft mynd um Ólympíuleikaná í Los Ange-
les 1984. Veðmálið snerist semsé um það,
hvora myndina við fengjum nú að sjá í þriðja
sinn. Sennilega hefur flugmálayfirvöldum
þótt Ólympíu-mynd henta Ólympíufömm, því
að hún varð fyrir valinu. Þetta hafði þann
góða kost, að heyrnartólunum, sem em frómt
frá sagt ógn óþægileg til lengdar, var gefið
frí frá því að angra eyrun meira: Kom og
ekki að sök, því að maður kunni orðið talið
í myndinni nánast utanað.
England
Við dvöldumst einnig tvo daga í Eng-
landi, svo að allt sé nú tíundað í þessari frá-
sögn. Reyndar harla þægilegt að geta jafnað
sig á tímamismuninum og langfluginu og
stilla svolítið tækið upp á nýtt.
Við tókum lest til Cambridge annan
daginn, bæði til að svipast um í þessum róm-
aða háskólabæ og eins til að fara í bókabúð-
ir. Þar reyndist heldur ekki vandleitað að
bókabúðum og sem við vomm komin inn í
eina volduga og mikla búð (þar sem mikið
úrval var af stærðfræðibókum!), skiptir eng-
um togum, að kviknar í búðinni! Ékki veit
ég hvort það var vegna þess að við þættum
vígaleg, en tæma varð búðina. Þegar slökkvi-
lið og lögregla vom búin að ljúka störfum
sínum, var þó búðin opnuð á ný og við gátum
bætt nokkmm kílóum við farangur okkar.
Og skyldum við nú ætla, að allt sögulegt
væri á enda, því að nú var varla annað eftir
en að fljúga heim. En sem við setjumst upp
í íslensku vélina sársvöng eftir að hafa geng-
ið um London allan daginn, er okkur þá ekki
tilkynnt að matinn fáum við engan, því mið-
ur. Matarvagninum með öllum matnum hafði
nefnilega hvolft! Flugleiðir höfðu heldur viljað
fljúga matarlausir en bíða morguns, og því
munu flestir hafa verið fegnir. En í staðinn
var gripið til þess gamla ráðs að bjóða mönn-
um ósleitilega áfengi, sem reyndar vakti lítinn
þorsta í okkar hópi.
Og nú er best að slá botninn í. Þetta var
búin að vera ævintýraferð og harla lær-
dómsrík líka. Vonandi að eitthvað af þeim
lærdómi skili sér, þvi að auðvitað viljum við
íslendingar skara framúr á sem flestum svið-
Höfundur lauk 5. bekkjar prófi frá MR sl. vor.
LESBÓK MORGUN8LAÐSINS 27. ÁGÚST 1988 13