Lesbók Morgunblaðsins - 27.08.1988, Síða 22

La Verna:
í 86 km fjarlægð frá Flórens er- helgistaðurinn La Véma. Leiðin
þangað uppeftir er gullfalleg. Útsýnið er Toscanasveitin með sína grænu
akra, fjöll og skóglendi. Þegar komið er að La Verna eru þar húsaþyrp-
ing og veitingastaður ásamt gistihúsi. Fyrir ofan veitingastaðinn legg-
ur maður á brattann í orðsins fyllstu merkingu til að komast að helgi-
staðnum. Þarna ríkir mikil friðsæld og streita er ekki til þannig að
ferðamaður getur hvílst andlega við að sjá þennan einstaka stað, þar
sem heilagur Francesco frá Assisi dvaldi hluta æfi sinnar.
Heilagur Francesco
frá Assisi
Heilagur Francesco frá Assisi
fæddist í kringum áramótin
1181—1182, sonur efnaðs kaup-
manns í Assisi, Pietro di Berdan-
one. Um tvítugt hóf hann að taka
þátt í styrjöldum og átti sína sig-
urdrauma.
Árið 1204 eftir fangelsisvist í
Perugia átti hann við langvarandi
veikindi að stríða. Þrátt fyrir það
áformaði hann vorið 1205 að
leggja undir sig Puglia héraðið á
Suður Ítalíu til þess að ná riddara-
liðstitli. En eftir að hann var ný-
kominn til Spoleto hætti hann við
ferðina vegna trúarlegrar anda-
giftar og snéri til heimahaganna.
Hann tilkynnti þá sína nýju
innri stefnu, sem hann hafði
ákveðið eftir langa umhugsun.
Hann ákvað að yfirgefa allt og
tileinka líf sitt Jesú Kristi og lifa
postulalífi í lítillæti. Þetta var í
ársbyijun 1208.
Um vorið 1209 eftir að hann
hafði sameinast öðrum félögum,
leitaði hann samþykkis Innocenzo
III páfa á „lífsmynstri sínu“, sem
var byggt á nokkrum setningum
Postulaguðspjallsins.
Eftir að hafa öðlast það ásamt
því að vera falið að prédika synda-
refsingu, hóf hann ásamt munk-
um sínum fátæklegt líferni og
ferðalög. Hann fór í pílagríms-
ferðir um alla Ítalíu og einnig fór
hann alla leið til Egyptalands.
Ummerki um hann fínnast í
Frakklandi og Spáni og víðar.
Hann leitaði ávallt að stöðum, sem
voru hentugir fyrir einvenr til að
stunda samfélag við Guð.
Eftir að hafa átt við margvísleg
veikindi að stríða, dó hann aðeins
44 ára gamall, 3. október 1226.
Jarðneskar leifar hans hvfla í
grafhvelfíngu undir gólfi kirkj-
unnar, sem er helguð honum í
fæðingarbæ hans.
til Asíu
FERÐASKRIFSTOFA FIB
BORGARTÚNI 33 105 RVK SÍMAR 29997 & 622970
Verna fjallið og
heilagur Francesco
Árið 1213, þegar Francesco var
í postulagöngu hitti hann greifann
Orlando Cattani, sem hafði heill-
ast af innri ákafa heilags Frances-
co og postulalífi hans og bauð
honum að gjöf Vemafjallið.
Eftir að greifinn hafði látið búa
til nokkra fátæklega klefa, fór
heilagur Francesco þangað árið
eftir. Orlando greifi lét einnig
byggja „litlu kirkjuna" fyrir
kirkjuathafnir munkanna.
Grámunkamir skráðu ítarlega
síðustu dvöl heilags Francesco í
Vemafjallinu, sem var frá miðjum
ágúst til 30. september 1224.
Föstumorgun 14. september
1224, birtist heilögum Francesco
Kristur krossfestur í líki engils
og hann sá á líkama hans sárin
eftir krossfestinguna. Fyrir þenn-
an sérstaka og einstaka atburð
er Vemafjallið kallað „Golgata
engilsins“.
Kapella fuglanna og heila-
grar Mariu
Kapella fuglanna var byggð
árið 1602 til minningar um það
Krossfestingin eftir Andrea Della Robbia.
þegar skógarfuglamir söfnuðust
saman í hópum til að bjóða vel-
kominn heilagan Francesco með
glaðlegum söng, í fyrstu heimsókn
hans á fjallið sumarið 1214. Þar
sem kapellan var byggð þótti hei-
lögum Francesco gott að hvíla sig
og þá sungu fuglamir fyrir hann.
Fyrir ofan kapelluna er boga-
myndaður inngangur í helgistað-
inn. Þegar komið er inn blasir við
Kapella heilagrar Maríu, sem er
yfirleitt kölluð „litla kirkjan". Hún
var byggð að beiðni heilags Fran-
cesco og tileinkuð Maríu mey, sem
hafði birst heilögum Francesco
og sýnt honum staðsetningu og
stærð fyrstu kirkju Vemafjalls.
La Basilica (aðalkirkjan)
í bratta fyrir ofan Kapellu heil-
agrar Maríu er torg þar sem aðal-
kirkjan stendur.
í kirkjunni er hluti af stærsta
listræna auði helgistaðarins La
Vema, sem eru málaðar keramik-
töflur, samtals 15 á helgistaðnum.
Töflumar eru eftir Della Robbia,
sem var flórensk myndhöggvara-
íjölskylda, sem var uppi á 16. og
17. öld, — gjöf frá guðhræddum
og örlátum fjölskyldum.
Gangnr kennimarka
Krists
Gangur þessi var byggður árið
1578 til að gefa Grámunkunum
tækifæri nótt sem dag, jafnt sum-
ar sem haust, að halda í fylkingu
til Kapellu kennimarka Krists.
I ganginum eru kalkmálverk,
sem sýna mikilvægustu atburði í
lífi heilags Francesco og em eftir
þekktan flórenskan málara, Bac-
cio M. Bacci.
í miðjum gangi er lítil hurð, sem
liggur að rúmi heilags Francesco,
í rökum og köldum helli, ógn-
vænlegur útlits og í honum eru
stórir steinar og á einum þeirra
er járngrind. Hingað kom hinn
Reykingar á flugvöUum og í flugvélum
Það vakti athygli ferðaritara
fyrir fáum dögum á Helsinki-
flugvelli, að þar hefur verið
komið upp skiltum sem kveða
um að þar skuli ekki reykt —
hvergi. Þessi nýja skipan virtist
ekki valda neinum erfiðleikum
eða umtali hjá flugvallargest-
um og ekki annað að sjá en
þeir tækju henni með mikilli
rósemi. Ekki er vitað um til-
drög þessa nýja fyrirkomulags,
sem er áreiðanlega nýstárlegt
í heiminum, en má vafalítið
rekja til vaxandi skilnings
stjórnvalda víðsvegar um heim,
að tóbaksreykingar eru heilsu-
spillandi og mikill mengunar-
valdur, ekki síst í umhverfi þar
sem mikill mannfjöldi er sam-
ankominn, meðal annars börn
og gamalmenni.
Reykingar bannaðar í
innanlandsflugi
Fyrir skömmu voru reykingar
alveg bannaðar í innanlandsflugi
okkar. Allir vita að tóbaksreykur
í litlu farþegarými, til dæmis í
Fokkervélum og þaðan af minni
vélum, leitar skjótt um allt far-
þegarými og hefur um árabil vald-
ið ótöldum fjölda farþega miklum
óþægindum og beinlínis heilsu-
tjóni. I litlu farþegarými hefur lítið
að segja, hvort menn hafa verið
skráðir í reyk- eða reyklaust
svæði.
Spurning í utanlandsf lugi
í utanlandsfluginu gilda enn
reglur um reyk- og reyklaus
svæði. Þó að í stærri þotum sé
meiri loftræsting og rýmra til lofts
og veggja, leitar tóbaksreykur
samt fljótt út fyrir merkt reyk-
svæði, til þeirra er vilja vera laus-
ir við hann. Hlýtur þetta að vera
athugunarefni fyrir flugrekstrar-
aðila og heilbrigðisyfirvöld, hér
sem annars staðar. Ýmislegt sýn-
ist mótsagnakennt í sambandi við
eldvarnir í flugvélum. Til dæmis
er stranglega bannað að geyma
eldfim efni eins og eldspýtur í
farangri, vegna hugsanlegrar
sprengihættu. En á sama tíma er
leyfð opin glóð í vindlingum, alls-
staðar nema á salernum og vænt-
anlega í flugstjórnarklefa, að und-
anteknum örfáum mínútum fyrir
lendingu og flugtak.
Aukið mengnnareftirlit
í almennri ferðaþjónustu er
víða mikil breyting í reykvömum.
Til dæmis er algengt við bókun á
borði í veitingahúsi, að spurt sé
hvort menn kjósi reyklaust svæði
eða ekki. Ekki er vitað hvort þessi
nýjung hefur náð til íslenskrar
veitingahúsamenningar. í bókun-
um á alþjóðlegar ráðstefnur er í
vaxandi mæli spurt hvort menn
reyki og tillit tekið til þess í niður-
röðun á fundum og í veislum.
Áratuga gamlar síbyljur
Reykingar virðast hafa minnk-