Lesbók Morgunblaðsins - 15.10.1988, Page 2

Lesbók Morgunblaðsins - 15.10.1988, Page 2
„„-nmc a Vmvs.sm\r.si s, m-.incV .............................................. ___IJA I tsuftévmUi ki*tr- vmis *mVrsl H Mníu • Veurnnareínin Áipt^t > rrwffr^ vinlW á ain líkama, iynrliyi" , _ •- Er krabbamein hörgulsjúkdómur? Miðvikudí^nn 18- mal í» astiidfen ‘oTrtó* «hyjtííSvev* ■í'pcin ua» „Mcft(<TÖ kiaW'a- meitu' efur Wtktia Svieiíi***. ]& vttbesai krMtttr.ckisiic'.uiat — ‘ ii&Kí. Lcsaixáinn !«3 ...______j íjinsýn í Kföbwdnu kr^' Já t\ ^ * ‘M ■x her íynr siikam rannv^kn^ «f rinnv’-knarié !«p« ‘>í c* þú h*cr» vcpia? ’vnrt c.r }n« p<:ivmuw?a »m*e 8 i»fjCivwt- V*rvtóö«iii <Ji Krchv },« cUi aö noW beri Hl? bit i UiwJi ao fnrwixtu »•' «#»( 'n -wu retur? livcr *éi rckí má'tiui.tinj vf liUitnumi hihannesur Bjtxm tií fððtttfeúv amw? . ,, !*»ð i'tfftt hc»ni %>> h*«na vfwrrnntgum \tss«m Ui Knaii--.*. en viianWya vxn pM ti ficin lunníUunvínn tryi?-.: rin»:»h tii núUincu Meí» vcn um twtri áwnyui i etihtunWirölikníníun: ei; Íhi- vuiunUiti f fiamtiötnni. hmn-*}*■ Jó*wm Bt6m iútráM- »c«: c*tóv*nl. Hwk t<«2. *. CÍHS7. ö-um -r*}‘iS TNs Osmuíscs t* Ciu«í- afcc«. LoncSoe Oitmnix 1383 a. 2« lan Cnmwon - 09 Vwa h-sujiíifcfiBHi itv*. 1974. t. 77. rrttii reatníeo8 * vfcfcr wah** « íffÍM AÐRIR HÆTTA - ctrileervirktgegnkrabbameinier/tai)auðvttadslór aö kyngja fyrlr atla þá sem trúa staðfastlega á mált nútímaaðferða." x> jp UM LAETRllE s- UEkn*r. get «*f *«rioj íayi. »8 *f þúMinOir titfa venft Ixkaaö Hnhvrr titfcUi voru tó tíiða. N> t.rahb* mcA Ijuhúc. sem r • «v *>»/• *—J* ' *-fciípp*é form *f Bl? '*•• '« weriö • Kraftaverk með blómafrjókomum, uppgötvanir nýrra vítamína (P-vítamín er ekki til) og nýjasta nýtt Gemetic! Þetta er brot afþvi úrvali undralyfja sem okkur er boðið uppá árið 1988. OFURSKAMMTAR VÍTAMÍNA OG LAETRILE fyrri hluta þessarar greinar var minnst á hvemig vítamínin verka sem bætiefni og efnasambönd. Greint var frá því hvemig ofurskammtar vítamína (OSV) gátu verið hættulegir'og hvers vegna notkun þeirra væri byggð á misskilningi. í lokin var fjallað um C-vítamín 0g hér verður því haldið áfram. C-VÍTAMÍN, STÓRHÆTTULEGT í Stórum Skömmtum Ýmis neikvæð áhrif af ofurskömmtum C-vítamíns (tífaldur dagsskammtur eða meira) eru þekkt. Áður hefur verið minnst á ógleði, krampa í kviðarholi, niðurgang, gallsteinamyndun, rangar niðurstöður sýkis- prófs, truflun á virkni lyfja og skyrbjúg hjá ungabami vegna ofneyslu móður á með- göngutíma. Dæmi era til um að einstakling- ar, sem hafa arfgengan sjúkdóm sem nefn- ist sigðkpmablóðleysi hafi látist af völdum ofneyslu C-vítamíns. Það sem gerist er að afoxandi áhrif vítamínsins breytir lögun rauðu blóðkomanna verulega hjá þessum sjúklingum þannig að þau geta ekki borið súrefiii. Ef sjúklingur er með ristiikrabba- mein er mælt blóð í saur. Þetta próf verður neikvætt hjá þeim einstaklingum sem neyta of mikils C-vítamíns. Sterk afoxandi eftia- verkan C-vítamíns hefur einnig áhrif á önn- ur vítamín. Tilraunir hafa sýnt að ofur- skammtur C-vítamíns geti eytt 50-95% af B12-vítamíni úr fæðunni. Ef nægt jám er til staðar þá vemdar það B12-vítamínið. C-vítamín hjálpar til við nýtingu jáms en of mikið af C-vítamíni getur einnig valdið jámeitmn. C-VÍTAMÍNOGKVEF Því hefur alloft verið haldið fram að C- vítamín lækni kvef. Engar vísbendingar eru til þess að svo sé. Einnig hefur því verið haldið fram að það stytti meðgöngutíma kvefsins. Ein stór rannsókn gaf vísbending- ar um að svo gæti verið en munurinn var lítill. Árið 1976 birtist grein í hinu virta læknariti “New Engiand Joumal of Medic- ine“ um að indíánaböm hafí síður fengið kvef við að neyta ofurskammta af C- vítamíni. Þegar tilraunin var framkvæmd á réttan hátt og leiðrétt fyrir þóknunarhrifum með óvirku platlyfi fengust alit aðrar niðúr- stöður, þ.e. að C-vítamín kom ekki í veg fyrir kvef hjá þessum bömum. í Kanada var 2.000 einstaklingum skipt í átta hópa. Tveir þeirra fengu platlyf en hinir sex fengu ofurskammt af C-vítamíni. Niðurstaðan varð sú að sá hópur, sem fékk sjaldnast kvef var annar plathópurinn, sem þýðir að ofur- skammtur C-vítamíns hefur ekki áhrif á kvef. ENGINÁHRIFÁ GéðklofaHeldur Um tíma var mikið skrifað erlendis um að ofurskammtur C-vítamíns gæti haft áhrif á geðklofa. Slíkt er algjörlega ósannað. Hópur bandarískra geðlækna á vegum sam- taka þeirra, fór yfír allar rannsóknir sem fundust um áhrif OSV á geðræn vandamál og gáfu síðan út þá yfirlýsingu að fullyrðing- ar um að OSV hefðu jákvæð áhrif á geð- heilsu væru með öliu úr lausu lofti gripnar. Ekki ein einasta marktæk rannsókn gat sýnt fram á nokkur tengsl. OFURSKAMMTUR Ní ASÍNS Neikvæð áhrif ofurskammta af níasíni (eitt B-vítamínanna) eru margvísleg. Til að byrja með era þau mild sbr. roði og kláði en enda á lifrarskemmdum og trafiunum á efnaskiptum gallrauða, sem veldur gulu. Algeng einkenni era húðsjúkdómar, hækkað sykur- og þvagsýramagn í sermi og vera- lega hækkað magn lífhvata sem koma frá skemmdri lifur. Tekist hefur að sýna fram á að ofurskammtur níasíns iækki þríglys- eríð í blóði en ekki var sýnt fram á að dán- artíðni lækkaði þessvegna. Aftur á móti var sýnt fram á traflanir á hjartaslætti, á starf- semi meitingarfæra og óeðlilega efnasam- setningu blóðsins. E-vítamín E-vítamíni hefur mjög mikið verið hamp- að sem kynörvandi af flölda leikmanna. Líklega er það rétt fyrir þá sem vilja trúa því en að öðra leyti hefur það engin áhrif til örvunar á kynlífí. Þóknunarhrifin (ímynd- unin) ein valda mestu hér um. Upphaf þeirra fullyrðinga að E-vítamín geti verið kynörv- andi er að fínna í rannsókn frá þriðja ára- tugnum þar sem E-vítamín var fyrst ein- angrað. Óll fíta var Qarlægð úr fæði til- raunarotta og sett aftur í fæðið að undan- skildum einum hluta, sem innihélt E- vítamín. Rottumar urðu lasnar og þróttlitlar (einnig kynferðislega). Þegar E-vítamín- hlutanum var bætt aftur útí fæði dýranna, fengu þau þróttinn aftur og þar með kynget- una. Þessi rannsókn hefur verið notuð til að styðja fullyrðingar um að E-vítamín auki kyngetuna. Skortur á E-vítamíni getur Ieitt til þess að rauð blóðkom springa vegna galla í frumuhimnum þeirra. Við eðliiegar aðstæður er ekki þörf á aukaskammti. Ef mikil loftmengun er (oxunarmiðiar) eða ef einstaklingur er haldin tilteknum sjúk- dómum, þarf stundum að auka E-vítamín- neyslu, en ekki er þörf á ofurskömmtum. buram er einnig þörf á aukaskammti. Ymis sjúkdómseinkenni hafa komið í ljós við notk- un ofurskammta E-vitamins. Nokkur þeirra era m.a. slæm áhrif á húð og himnur, bólg- ur í munni, sprangnar varir, meltingartrafl- anir, þróttleysi vöðva, lágur blóðsykur, auknar blæðingar og ýmis hrömunarein- kenni. Laetrile Svindlið Um tíma var eitt vinsælasta „hollefnið" í BandaríkjUnum blásýra (Cyanide). Er um að ræða efnasamband, sem hefur verið nefnt Laetrile. Laetrile á að lækna krabbamein. Til að gefa því trúverðugt nafti var það kallað B17-vítamín, enda voru engin lög til sem bönnuðu slíkt í Bandaríkjunum. Meira að segja var hægt að nefna arsenik B18- vítamín. Með þessum hætti fékkst leyfi til sölu Lateriles. Kenningin um að Laetrile lækni krabbamein byggist á því að eitrið eigi að losna i krabbameinsframunum ein- göngu og drepa þær, en í ljós hefur komið að það hefur einnig áhrif á aðrar framur iíkamans. Eins og öll önnur efnasambönd era þau ekki hættuleg fyrr en í of miklu magni. Það munu þó vera miklar líkur á þvi að fólk geti fengið of mikið af blásýra úr laetrile og aprikósusteinum. í Mexíkó er t.d. frægt heilsuhæli þar sem krabbamein er meðhöndlað með Laetrile. Hefur verið staðfest að sjúklingar þaðan hafa þurft á meðhöndlun að halda vegna blásýraeitran- ar. Á hveiju ári í Bandaríkjunum hafa ver- ið staðfest dánartilvik vegna Laetrile-eitran- ar. Víða í Bandaríkjunum hefur lögregla þurft að flarlægja Laetrile og aprikósusteina úr hillum heiisubúða. í Merck-efnalistanum er Laetrile skráð sem eitur sem er ranglega ’ talið lækna krabbamein. Þannig hefur það verið skráð frá 1840. Margir læknar og lyfjafræðingar telja að notkun Laetriles sé banvæn og að þeir sem hvetji til notkunar þess geti verið að fremja morð! MORÐSAGA! Litil stúlka átti að gangast undir augnað- gerð til að fjarlægja krabbameinsæxli. Læknirinn taldi góða möguleika á bata þar sem æxlið hafði ekki náð að breiðast út. Þá gerðist það stuttu fyrir aðgerðina að í biðsal spítalans hitta foreidramir hjón sem sögðu að kírópraktor (hnykklæknir) hefði læknað æxli í höfði sonar þeirra án skurðað- gerðar. Eftir að hafa hringt í kírópraktorinn og lýst ástandi dótturinnar sagði hann að hægt væri að lækna hana með því að rxá réttu efnajafnvægi í líkamanum. Foreldrar stúlkunnar tóku þá ákvörðun að hætta við skurðaðgerð, sem hefði haft í for með sér augnmissi en líklegast bjargað lífi stúlk- unnar. Kírópraktorinn gaf stúlkunni vítamín og “bætiefni", sem neftiist Laetrile en allt kom fyrir ekki. Æxlið stækkaði þar til það varð á stærð við tennisbolta og féll augað út. Stúlkan dó nokkram mánuðum seinna, þar sem of seint var að koma í veg fyrir útbreiðslu æxlisins. Kírópraktorinn var dæmdur fyrir morð. Hér á landi hefur verið rekinn áróður gegn þeim skoðunum, sem mæla gegn Laetrile. Hafa greinar verið skrifaðar í blöð þar sem talið er að notkun Laetriles vinni gegn krabbameini sbr. grein í Þjóðviljanum föstudaginn 3.6.1988, Morg- unblaðinu fímmtudaginn 25.9. 1986 og í bókinni „Falið vald". Einnig hefur greinar- höfundi verið ráðlagt að nota aprikósusteina tii að fá Laetrile í tveimur heilsubúðum hérlendis. Við verðum þó að gæta þess að áfellast ekki þetta fólk, því sjálfsagt vill það okkur allt hið besta. Líklegast er um van- þekkingu að ræða og ber að meta viljann fyrir verkið. Það gildir um okkur öll að skoðanir okkar mótast mjög af þeim upplýs- ingum sem við fáum. Hins vegar eram við misvel í stakk búin til að afla okkur þeirra, hvað þá að meta hvað sé rétt eða rangt.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.