Lesbók Morgunblaðsins - 11.03.1989, Blaðsíða 16

B M 1 L A R
Fiat tipo
BÍLL ÁRSINS í EVRÓPU
Þegar Fiat tipo var hleypt af stokkum og
kynntur fyrir blaðamönnum í janúar 1988,
fylgdi því meiri eftirvænting en venja er
til, þegar nýir bílar í þessum flokki eru
kynntir. Ástæðan var sú, að búið var að
beija sér á bijóst og blása í lúðra í upphafs-
landi óperunnar og lýsa yfir því, að nú
skyldi velt af stalli bflum eins og Volks-
wagen Golf, sem notið hefur mikillar hylli
í Evrópu. Hjá Fiat hafði runnið upp betri
tíð með blóm í haga með tilkomu Fiat Uno,
sem fyllti menn bjartsýni á, að kannski
gæti Evrópa þrátt fyrir allt haft við Japön-
um f smábflaframleiðslu. Með Fiat Uno í
flokki smábfla var tónninn gefínn og Fiat
Tipo, sem telst í minni millistærðarflokki,
er framhald þeirrar hönnunar og þess sér-
staka útlits, sem sjá má í Fiat Uno. Aðeins
hefur verið hnykkt á nokkrum atriðum, sem
ljá þessari gerð sérstakan persónuleika, svo
honum verður t.d. varla ruglað saman við
jafn stóran, japanskan bfl.
Með samlíkingu við skóinn, sem er stór
að innan, en lítill að utan, má segja að
tekizt hafí að gera fremur fyrirferðarlítinn
bfl, 3.96 m á lengd, ótrúlega rúmgóðan að
innan. Það er sumsé notagildissjónarmið,
sem setið hafa í fyrirrúmi: Fiat tipo er bfll
sem rúmar prýðilega 5 í sæti og þá er eftir
dágott rými fyrir farangur. Frumlegast og
sérstæðast er þetta útlit að aftan, því „mitt-
islínan" sem stundum er nefnd svo, sveigist
upp aftast og hliðarglugginn aftan við aftur-
hurðina setur sinn svip á þessa hönnun einn-
ig. Svo langt nær þakið aftur, að litlu mun-
ar að úr verði hreinræktaður skutbfll. En
svo er ekki; það er allgóður halli á afturrúð-
unni, svo Fiat tipo telst vera hlaðbakur. Og
með því að afturhurðin opnast alveg niður
að stuðara, verður hverskyns hleðsla auð-
veld. Notagildið er undirstrikað með því,
að hægt er að leggja aftursætið allt niður,
en einnig að hluta, sem getur verið hag-
kvæmt, ef jafnframt þarf að koma fyrir
einum farþega í aftursætinu. Sérkennilegan
svip setur það á afturendann, að ljósin eru
höfð óvenjulega stór - og öryggisatriði er
það einnig. Til notagildis - og þæginda-
má einnig telja, að hurðirnar opnast alveg
í vinkilrétta stöðu.
Þetta er hönnunardæmi, sem telja má
að sé vel leyst, bæði frá sjónarmiði notagild-
is og fagurfræði. Af því leiðir, að sá markað-
ur sem Fiat tipo höfðar til, er geysilega
stór; þetta er svo til nákvæmlega farartæk-
ið, sem venjuleg kjamafjölskylda, hjón með
tvö böm, sækist eftir til daglegs brúks og
til þess að geta haft með sér nokkum far-
angur í suamrleyfið. Ekki ætti eyðslan held-
ur að ganga fram af neinum; Revue Au-
tomobile gefur upp 5,2 - 8,5 lítra á hundrað-
ið eftir því hvort ekið er á vegi eða í borgar-
umferð.
Vélin er að sjálfsögðu fjögurra strokka,
þverstæð. í meginatriðum er um tvær vélar-
stærðir að ræða; í þeim sem hér var reynslu-
ekið er 1372 rúmsm. vél, 72 DIN- hestöfl
og drifið er á framhjólunum. Það tekur
hann 13 sek að ná 100 km hraða frá kyrr-
stöðu og hámarkshraðinn er 161 km á klst,
sem ítölum finnst kannski í lægri kantinum
á Autostrada del Sol, en er miklu meira en
nóg hér. Fáanleg er sprækari gerð með 90
hestafla vél og verður viðbragðið í 100 km
þá 12 sek. Einnig fæst tipo með dísilvél,
58 hestafla, sem sögð er vinsæl í föðurlandi
Fiat tipo, - og þá er ótalinn enn einn kost-
un Smærri og enn eyðslugrennri vél, sú
sama og notuð hefur verið í Fiat Uno.
Svo mkið orð sem fer af ítalskri hönnunar-
snilld, mætti búast við meiri tilþrifum innan-
stokks í Fiat tipo. Sætin eru prýðilega vel
formuð eftir höfund sætanna í Concorde-
þotunni og þau eru nokkuð stinn á þýzkan
máta, óþarflega stinn mætti kannski segja.
Það er merkilegt, hvað sú stefna hefur öðl-
ast víðtækar vinsældir hjá framleiðendum;
ég held samt að bfleigendur almennt hafí
mjög skiptar skoðanir á því og mörgum
finnst beinlínis óþægilegt að setjast uppí
bfl með hörðum sætum. En ugglaust er það
rétt, að sæti af þessari gerð fara vel með
ökumann og farþega.
Hlýlegt er hvernig hurðimar eru klæddar
að innan og yfirleitt hefur höfundum þessa
bfls alveg tekizt að sneiða hjá því plast-
útliti, sem einkennir orðið marga bfla í lægri
verðflokkunum. Með mælaborðinu hafa ítal-
ir viljað sýna, að þeir ætluðu ekki líkt og
Japanir að herma eftir Þjóðveijum og því
útliti, sem upprunnið er frá Benz og BMW,
og skapað hefur áhrifamikla tízku. Neitakk,
hér er eitthvað allt annað á ferðinni: Miklu
framúrstefnulegra mælaborð með tölrænum
upplýsingum í tveimur flöngum hólfum, sem
virðast við fyrsta augnakast óþarflega
þröng. Þegar til alvörunnar kemur, sýnir
sig að þau eru nógu stór og að ökumaður
hefur hraða, snúningshraða og annað full-
komlega á hreinu og alls ekki síður en með
hinum hefðbundnu, kringlóttu mælum.
Mótbáran gegn þessu, a.m.k. frá hendi
Þjóðveija, hefur verið sú, að betra væri frá
öryggissjónarmiði að hafa sem rólegast yfir-
bragð á mælaborði; annað kynni að draga
athyglina um of frá akstrinum og gæti haft
hörmulegar afleiðingar. Að vísu má öllu
ofgera og þá getur þessi röksemd staðizt.
En ég fæ ekki séð, að sú hætta sé fyrir
hendi í Fiat tipo og eitt er ástæða til að
benda sérstaklega á: Sá ökumaður sem
þarf að lesa með gleraugum, en ekur gler-
augnalaus, sér ef til vill ógreinilega á venju-
lega mæla og þyrfti í rauninni að setja upp
lestrargleraugun sín til þess. Með þessu
tölræna og grafíska formi sjást allar upplýs-
ingar svo miklu betur, _að þessi sérstaki
vandi kemur ekki upp. Ég kem ekki auga
á neina ókosti við tölrænar upplýsingar í
hæfílegri stærð, en staðreynd er það engu
að síður, að rafeindastýrð, tölræn mælaborð
hafa verið til síðan um 1970; voru þá t.d.
í Citroen GS, en hafa ekki náð fótfestu.
Sjálfa umgjörðina; þessi tvö flöngu hólf
í mælaborðinu er ég samt engan veginn
sáttur við. Þrátt fyrir það orð, sem fer af
ítalskri hönnun, þykir mér þessi umgjörð
Mörg vel leyst smáatríði - en sum mið-
ur eins og hóISn utan um hinar tölrænu
upplýsingar á mælaborðinu.
í fyrirrúmi.
einfaldlega of frumstæð í hönnun og ekki
nægilega falleg. Mestu máli skiptir þó vita-
skuld, að nauðsynlegum upplýsingum sé
komið á framfæri á hæfílega áberandi hátt.
Það fyrsta sem eftir er tekið undir stýri,
er að ökumaður situr fremur hátt og hefur
góða yfírsýn. Stýrið er stillanlegt á hæðina,
sem ekki er venjulegt í þessum verðflokki
og sama er að segja um miðlæstar hurðir.
Fiat tipo er ánægjulegur bíll í akstri með
tilfinningu, sem er alveg evrópsk og aðeins
frábrugðin þeirri tilfinningu, sem venjulegur
japanskur bíll skilur eftir. Mér fannst Fiat
Uno vera mikið framfaraspor á sínum tíma,
en með tipo hefur verið gert enn betur og
vel skiljanlegt og raunar eðlilegt, að reynslu-
akstursmenn og blaðamenn bílablaða kusu
hann bfl ársins í Evrópu 1989. Einnig hefur
hann verið valinn bfll ársins í Danmörku.
Slflct val snýst ævinlega um nýja bfla og
segir ekki annað um samanburðinn við þá
eldri en það, að nú hafi bæzt við verðugur
keppinautur og í rauninni ný viðmiðun.
Nokkur tæknileg atriði:
Lengd: 3,96m
Breidd: 170 sm.
Hæð: 144,5 sm.
Eigin þyngd: 970 kg.
Gírkassi: 5 þrepa
Vél: 4ra strokka, 72 ha.
Hemlar: Diskar að framan
skálar að aftan.
Vindstuðull: 0,31 cd.
Viðbragð 0-100: 13 sek.
Meðaleyðsla: 6,91 á lOOkm.
Verð: 754 þúsund
PLÚSAR:
Alhliða notagildi
Aksturseiginleikar
Rými að innan
Flutningsgeta
Formið á sætunum
Útsýni
Spameytin vél
Góð ryðvöm
Vel teiknað ytra útlit
MÍNUSAR:
Snjóþæfingur og hálka em ekki þær að-
stæður, sem fyrst og fremst sýna kosti Eiat
tipo. Framhjóladrif er heldur ekki það töfra-
orð, sem öllu máli skiptir í hálku og fram-
drifnir bflar em ótrúlega misjafnir í snjó.
En tipo er lipur í umferðinni, sæmilega snar
í viðbragði og beinlínis ánægjulegur á vegi,
til dæmis á 90 km hraða. Gírskiptingin er
lipur og öll stjómtæki vinna eðlilega; ekkert
kemur ókunnuglega fyrir í sjálfum akstrin-
um. Ökumaðurinn fær strax þá tilfinningu,
að hann hafi alla tíð ekið þessum bfl.
Fiat tipo kostar 754 þúsund, ryðvarinn
og kominn á götuna. í erlendri umfjöllun
um Fiat tipo hefur komið fram, að honum
var frá upphafi stefnt gegn vinsælum Evr-
ópubflum svo sem Volkswagen Golf, sem
kostar hér frá 725 þús. kominn á götuna,
og Ford Escort, sem með 5 gíra útfærsl-
unni getur kostað 725 þús. Raunar em
fleiri um hituna í þessum verðflokki; þar á
meðal Peugeot 309, sem kostar frá 737
þús.kr. Brezka bflablaðið What Car bar
þessa bfla saman á sl. ári og gaf punkta
fyrir eftirtalin atriði: Kraft, þ.e. viðbragðs-
og hámarkshraða, fjöðmn og aksturseigin-
leika, verð, þægindi og loks alhliða einkunn
fyrir notkun til lengri tíma. Niðurstaðan úr
þessum samanburði varð sú, að Fiat tipo
stóð undir nafni sem bfll ársins og varð einn
um að fá fyrir heildina fjóra. punkta. Þijá
punkta fengu Escort og Peugeot, en Golf
rak lestina með tvo punkta, enda orðinn
nokkuð við aldur. Ég get fallist á þessa
niðurstöðu. Escort er að vísu sprækari og
mér finnst Peugeot 309 hafa bezta aksturs-
eiginleika af þeim öllum, en rými og margt
annað í honum er síðra en í Fiat tipo.
Hitt er svo annað mál, að hér á íslandi -
og raunar í Evrópu einnig- er varla raun-
hæft að bera Fiat tipo einungis saman við
þessa þijá Evrópubfla. Harðasta samkeppn-
in á markaðnum er af hálfu Japana. Þar á
Fiat tipo í höggi við einn mest selda bfl
heimsins, Toyota Corolla, sem kostar frá
752 þús og Mitsubishi býður fram Colt á
632 þúsund, sem er að vísu ögn minni, og
Lancer, sem er ívið dýrari á 795 þúsund.
Og síðast en ekki sízt er að nefna Honda
Civic, sem kostar frá 720 þúsund.
Það er þvi bersýnilegt, að sá sem hefur
750 þúsund til ráðstöfunar í nýjan bfl, hefur
um ýmsa góða kosti að velja. Ekki er því
að neita, að áður fyrr hafði Fiat orð á sér
fyrir að ryðga meira en góðu hófi gegnir.
En gerbreyting hefur orðið á framleiðsluað-
ferðum og má geta þess, að allt stál í Fiat
tipo er húðað eða galvaniserað báðum meg-
in svo nemur 70% af öllu stáli í bflnum og
gerist það ekki vandaðra nema lítið eitt í
mun dýrari bflum. Sem sagt; hann á að
vera frábærlega vel ryðvarinn.
Það er alveg óraunhæft að bera Fiat tipo
saman við bræður sína úr fortíðinni; þeir
eiga naumast margt sameiginlegt nema
nafnið og framleiðslustaðinn. Jafn víst er
einnig, að Fiat tipo hefði ekki verið kjörinn
bfll ársins, ef hann væri ekki miklum kostum
búinn.
Að lokum er því beint til bílaumboðanna,
að hætta þessum blekkingaleik með að und-
anskilja ryðvöm og skráningu, þegar verð
er gefið upp. Þessi atriði verða allir bflkaup-
endur að greiða; þau eru jafn óhjákvæmileg-
ur hluti af verði bflsins og hvað annað.
GÍSLI SIGURÐSSON
Eiginleikar í hálku
Sætin full hörð
Vel teiknað útlit - Fiat tipo er ótrú lega rúmgóður að innan þótt hann
sé aðeins innan við 4 m & lengd.