Lesbók Morgunblaðsins - 26.08.1995, Blaðsíða 12

Arkitektúr - umhverfi
HOFSTAÐASKÓLI, aðkoma og hringtorg við austurhlið skólahússins.
Ljósmyndimar tók greinarhöf.
FALLEGA unnin steinbunga á hringtorginu við skólann. Hún er brúnleit
og það er helzta frávikið frá grátónaskalanum sem annarsstaðar ríkir.
Hofstaðaskóli
í Garðabæ
Arkitektar: Baldur Svavarsson og Jón Þór Þorvaldsson
GANGUR í Hofstaðaskóla.
SÍÐASTLIÐIÐ haust var tekin
í notkun ný bygging Hof-
staðaskóla í Garðabæ, en
skólinn hafði áður verið til
húsa í safnaðarheimili kirkj-
unnar. Hér hafði verið vel
að verki staðið og húsið full-
klárað á tveimur árum. Enda þótt ég sé
sjálfur garðbæingur, hafði þessi fram-
kvæmd farið framhjá mér og þegar til þess
kom að líta á húsið og taka myndirnar,
vissi ég ekki enn hvar skólann var að finna.
Ástæðan er ugglaust sú, að byggingin er
niðri í lægðinni sem verður norðan við
meginbyggðina í Garðabæ, innan í skeif-
unni sem Bæjarbrautin myndar. Þarna hef-
ur farið fram umhverfísmótun; grasi gróin
brekka með steinþrepum mynduð þar sem
fyrir var marflöt mýri. Þessi skjólbrekka
er út af fyrir sig góð umhverfismótun og
verður hljóðmön fyrir hávaða frá Bæjar-
brautinnj, En jafnframt felur hún skólahús-
ið að mestu leyti. Það sést ekki svo heitið
geti fyrr en komið er að því.
Með þessu móti er skólanum skapað
kyrrlátt eigið umhverfi sem hefur ugglaust
sína kosti. Og vel er séð fyrir öryggi barn-
anna á leið til skólans og frá honum. Þessi
„felustaður“ ef svo mætti kallarhann, hefur
þó þann ókost, að byggingin getur ekki
með neinu móti sett svip á bæinn.
Það sem fyrst vekur athygli þegar komið
er að skólanum, er sveigð þaklínan, sem
látin er mynda óreglulegan boga. Þessi
þaksvipur fer einkar vel og mildar heildar-
formið. Bogaformið er raunar endurtekið í
útvegg sem snýr mót véstri, svo og í hring-
torgi sem verður þegar komið er inná skóla-
lóðina. Allt rímari það prýðilega saman og
þarna verður athyglisvert formrænt spil
milli hvassra forma og mjúkra.
Hin formræna umhverfismótun er unnin
af fínni tilfinningu. En sama verður ekki
sagt um þá hlið sem snýr að litanotkun.
Ljóst er að við megum ekki eingöngxi
hugsa í grátónum og afskrifa liti hér á landi,
þar sem himinn og jörð eru æði grá lengst
af ársins. Víða í útlöndum þarf augljóslega
minna uppúr þessu að leggja; þar er ef til
vill byggt úr gulleitum eða rauðleitum múr-
steini, byggingarnar eru miklu meira en
hér umvafðar gróðri, grasið grænt árið um
kring og himinninn oftar blár.
Þegar komið er að Hofstaðaskóla blasir
ennþá einu sinni við það gráa og gráhvíta
umhverfi sem íslenzkir arkitektar eru alltof
oft fastir í. Höfundar Hofstaðaskóla eru þó
ekki verri en ýmsir aðrir kollegar þeirra.
Hugleiðing um liti á
byggingum og umhverfi í
tilefni af nýjum
Hofstaðaskóla í Garðabæ
Byggingamefndir og önnur bæjaryfirvöld
ættu vitaskuld að geta tekið í taumana, eða
að minnsta kosti sett fram óskir í þá veru,
að hin litræna hlið málsins sé ekki van-
rækt. Ekki ætti þetta sízt að vera haft ríku-
lega í huga þegar byggður er vinnu- og
dvalarstaður fyrir blessuð bömin.
Allt er þetta umhverfi skaplegra nú með-
an grasið er grænt. En á það verður kom-
inn fölvi haustsins þegar skólastarfið hefst.
Og eftir að veturinn hefur tekið völdin,
verður óþarflega dauflegt umhverfi þarna,
þótt húsið sé vel teiknað..
Fallega unna steinlagningu ber fyrir
augu þegar komið er inná skólalóðina. Eðli-
lega er hún grá; tveir grátónar meira að
segja og fer vel. Inni í hringtorgi sem þar
verður, er dökkgrátt malbik og prýðilega
unnin, steinlögð bunga. Vegna þess að sá
steinn er brúnleitur, en ekki grár, tekst þó
aðeins að lyfta listaskalanum. Á móti mal-
bikinu og steinlagningunum hefði þurft að
vinna með hlýlegri liti í sjálfri skólabygging-
unni, bæði að utan og innan. En svo er
ekki: Á leiksvæði barnanna er grátt malbik
og upp af honum rís nálega gluggalaus,
grámálaður útveggur. Grámálaður er vegg-
urinn þar sem börnin geta geymt hjólin sín
og út úr gaflinum þar sem komið er að
skólanum skagar grár veggur.
Ég tel víst að börn mundu kjósa sér líf-
legra umhverfi ef þau fengju einhveiju um
það að ráða. Myndlist barna er oft stórfeng-
leg. Hefði ekki verið skárri lausn að gefa
þeim kost á að skreyta einhverja af þessum
gráu veggjum. Ekki endilega á varanlegan
hátt, heldur kannski með því móti að nýir
árgangar máluðu nýjar myndir. í öðru lagi:
Var ekki hægt að klæða þessa fráhrindandi
veggi með einhveiju líflegu efni, eða þá það
sem hefði verið einfaldast: Að mála þá með
einhveijum aðlaðandi og fallegum litum?
Það er bót í máli að úr þessum augljósa
vankanti á Hofstaðaskóla, og raunar fjöl-
mörgum öðrum byggingum, er hægt að
bæta. En hversvegna í ósköpunum endur-
tekur þessi saga sig svo oft? Hvað er að í
listrænni menntun arkitekta? Spyr sá sem
ekki veit, en þegar næsta gráhýsi á að rísa,
verða byggingarnefndir og önnur þau yfir-
völd sem leggja blessun sína yfir teikningar
og tillögur að halda vöku sinni og biðja um
eitthvað sem gleður augað. Eitthvað sem
myndar uppörvandi umhverfi. Fúslega skal
viðurkennt að formið skiptir mestu máli í
byggingarlist en formið eitt nægir ekki til
þess að skapa aðlaðandi og listrænt um-
hverfi. Og það er ekki sama hvort verið er
að hanna og byggja sjúkrahús og stjórnsýsl-
umiðstöð, eða barnaskóla.
Að lokum þetta: Hofstaðaskóli er prýðilega
vel teiknað hús og gerir góðan bæ betri.
Ég er aðeins að gagnrýna mikilsvert atriði
í endanlegum frágangi, sem því miður
skortir á að sé í lagi; ekki aðeins hér held-
ur afar víða.
Gísli Sigurðsson.
ER ÞETTA nægilega uppörvandi umhverfi fyrir börn? Þrjár myndir af
skólalóðinni. Efst: Standur fyrir reiðhjól. f miðju: Rólur og leiktæki eru það
eina hér sem ekki er grátt. Neðst: Malbikað leiksvæði - en er nauðsynlegt
að hafa þennan stóra og gluggalitla útvegg gráan líka?