Tíminn - 22.11.1966, Qupperneq 14

n i
\
14
TÍMINN
ÞRIÐJUDAGUR 22. nóvember 196f
MINNING
Framhald af bls. 12.
an er mér jafnan hann í huga,
stór og karlmannlegur, ljós yfir-
litum með leiftrandi augu og
festulegan svip, sem skýtur neist
um, er skapið hitnar.
íslenzkur landbúnaður á Stein-
grími margt að þakka. Hann var
drengskaparmaður mikill, hægur
og stilltur í daglegri umgengni,
óhlutdrægur í starfi og átti eng-
an óvildarmann að leiðarlokum,
þrátt fyrir áratuga baráttu á
sviía ájórnmála.
Ég vil með línum þessum færa
Steingrími hinztu kveðju frá
Stéttarsambandi bænda með þökk
fyrir óeigingjamt starf í þeirra
þágu um 40 ára skeið.
Minning góðs manns lifir þó
maðurinn falli.
Ég votta ástvinum hans samúð.
Gunnar GuSbjartsson.
Haustið 1913 komu margir vask-
ir drengir til náms í Bændaskól-
ann á Hvanneyri víðsvegar af
landinu. Vitanlega var þetta
ekkert óvenjulegt, þannig hafði
það verið á hverju hausti og þann-
ig er það enn. Þarna voru ungir
menn á ferð með lítinn farareyri,
en vilja til að verða að manni,
iþað varð. Ýmsir þessara manna
hafa verið verkdrjúgir að þoka
þjóð vorri fram til meiri velmeg-
unar og menningu sl. 30 — 40
ár. í hópi hinna ungu manna,
sem til Hvanneyrar komu
þetta haust, var einn, sem
af öðrum bar, vegna mikils per-
sónuleika og glæsimennsku. Hann
var Mývetningur að ætt og upp-
eldi, Steingrímur Steinþórsson
tfrá Litlu-Strönd, en þar var æsku-
heimili hans þótt vagga hans stæði
á öðrum stað, Álftagerði í sömu
sveit, en þar fæddist hann 12. febr.
1893.
Að Steingrími Steinþórssyni
stóðu sterkar ættir og þjóðkunn-
ar. Þar voru margir vitrir menn
og "góðgjarnir, sem höfðu forystu
menningarmála bæði heima i hér-
aði og ahnennu þjóðmálasviði.
Foreldrar Steingríms voru Stein
þór bóndi og smiður á Litlu-
Strönd, Björnssonar bónda á
Bjarnarstöðum Björnssonar, og
kona hans, Sigrún dóttir bænda-
ÞAKKARÁVÖRP
Innilegar þakkir til allra, er sýndu mér vinsemd og
virðingu á sextugsafmæli mínu 15. nóv. s.l.
Guðjón Hallgrímsson,
Akurgerði 8, Akranesi.
Þakka hjartanlega öllum, sem sýndu mér vinsemd og
hlýhug á margvíslegan hátt og gerðu mér áttræðisaf-
mælið bjart og ánægjulegt.
Eg óska ykkur Guðs blessunar.
Sigurbjörg Björnsdóttir.-— -
Innileg hjartans þökk fyrlr auðsýnda samúð við andlát og jarð-
arför móður okkar
Ingibjargar Kristfríðar Björnsdóttur
er andaðist að elliheimilinu Grund 29. október s.l. Sérstaklega þökk-
um við af alhug þeim Saurbaeingum, sem tóku á móti okkur af
mikllli alúð og hlýhug, um hánótt. Guð blessi ykkur öll.
Börn hinnar látnu.
Hjartans þakkir til ykkar allra, nær og fjær, fyrlr auðsýnda
i samúð og vináttu við andlát og jarðarför
Árna Jónssonar
Alviðru, Ölfusl,
Þökkum tryggð og vináttu við hann á langri ævi — og okkur
veitta margvfslega hjálp. — Guð blessi ykkur öll.
Margrét Árnadóttir,
Magnús Jóhannesson.
■ IWIII^M ■«!■! IIIIIHillll II11 llll'Hlllilll !■■■ ... l—lll I I I
Faðir okkar, tengdafaðir og afl
Jóhann Jónsson
Álfheimum 58,
andaðist I Borgarsjúkrahúsinu aðfaranótt 20. þ.m.
Börn, tengdasynir og barnabörn.
mjjmmuiaai n«iwiiwnir'BaBnsrg"-'ff■■■« ■■'■ 'II
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og jarð-
arför eiginmanns míns, föður okkar og bróður,
Guðmundar Magnússonar
kaupmanns, Flókagötu 21.
Sveinbjörg Klemensdóttir,
Hilmar Guðmundsson,
Magnús Guðmundsson,
Þórarinn Magnússon,
Torfi Magnússon,
Vigdís Magnúsdóttir.
Jarðarför
Guðjóns Þorlákssonar
frá Reykjavöllum,
sem andaðist á heimili sínu SölvhoM/ 18. þ.m. fer fram frá Laugar-
dælakirkju, laugardaginn 26. þ.m. kl. 2 e.h.
Guðmundur Guðmundsson.
'höfðingjans á Gautlöndum, Jóns
Sigurðssonar, alþm. og bónda þar.
Steinþór Björnsson var glæsi-
menni, skaprfkur, greindur vel og
svo fjölhæfur smiður og sniliing-
ur til allra starfa, að frábært þótti.
Sigrún kona hans og móðir Stein-
gríms, var mikilhæf mannkosta
kona, svo sem hún átti kyn til.
Sambýlið við skáldið á Litlu-
Strönd, Jón Stefánsson (Þorgils
gjaUanda) og konu hans, Jabob
ínu, var svo náið, að eins
mátti segja, að um eitt heimili
væri að ræða eins og tvö, að
kunnugra dómi. Voru húsmæð-
urnar náfrænkur og tillitssemi
æðsta boðorð á báðar hendur. Var
siíkt sambýli góð leiðsögn hinum
gátfuðu ungu mönnum, sem þar
áttu sín uppvaxtarár um gildi fé
tagshyggju.
Þó að farareyrir Steingríms,
■sem annarra ungra manna, sem
til náms fóru á þessum tímum,
væri lítill, þá var hann að margs
konar þekkingu, sem honum
bafði áunnizt heima, betur búinn
en ýmsir félagar hans aðrir. Hafði
'hann þann heimanbúnað frá sínu
góða heimili, sambýli og sveitar
brag. Ilann reyndist líka góður
og farsæll námsmaður, naut trausts
og hylli kennara sinna og skólafé-
laga, enda skorti hann aldrei dreng
lyndi og tryggð við félaga sína
ævina út. Hann var hlédrægur
að eðlisfari og hafði sig lítið í
frammi í skólafélaginu. Þegar hann
kom að Hvanneyri hafði hann aldr
ei tekið til máls á mannfundum.
Löngu seinna sagði hann frá því,
að þá hefði hann verið mest mið-
ur sín, sem hann myndi eftir, og
sér þung raun, þegar hann varð
að stíga í ræðustól, og hafa fram
sögu á skólafélagsfundi í fyrsta
sinn. En sú ræða spáði góðu um
framhaldið, sem líka rættist.
Steingrhuur lauk búnaðarnámi
sínu á Hvanneyri, vorið 1915 með
ágætiseinkunn og fór þá strax
heim til æskustöðvanna, staðráð-
inn í að gerast bóndi þar. Næstu
tvö árin vann hann á búi foreldra
sinna. Á þessu tímabili spunnust
örlagaþræðir lífs hans á þann veg,
að hann hvarf frá öllum búslcapar-
áformum og fór að heiman fyrir
fullt og allt. Þá lá leið hans aftur
að Hvanneyri og gerðist þar fjár-
maður ásamt fleiri störfum um
fjögurra ára skeið. Halldór skóla
stjóri Vil'hjálmsson mat þennan
lærisvein sinn mikils og var gagn-
kvæm virðing og vinátta á milli
þeirra. Þótt aldursmunur væri
mikill, voru þeir um margt likir.
Báðir voru þeir sterkir menn í
beztu merkingu þess orðs, glæsi-
menni, með stórbrotna skapgerð,
og drengskap, sem ekki brast. Ein
att greindi þá á um ýmis mál og
vinnutilhögun. Það er víst, að
stundum var ungi maðurinn svo
djarfmæltur ,að fæstir myndu
hafa vogað sér slíkt. En enginn
skuggi féll á vináttu þeirra af þeim
sölcum eða öðrum.
Halldór skólastjóri hvatti Stein
grlm mjög til framhaldsnáms og
fór hann að þeim ráðum. Hann
fór í Landbúnaðarháskólann í
Kaupmannahöfn 1921 og lauk þar
lofsamlegu kandidatsprófi vorið,
1924. Að þvj loknu brá hann sér í
ferðalag til Noregs sér til gagns
og skemmtunar og fór lengst norð
ur að Mæri í Norður-Þrænda-
lögum og var þar á búi bænda-
skólans um sumarið. Vorið 1953
hitti ég skólastjórann þar, sem ég
vissi, að var með Steingrínu og
spurði, hvort hann myndi eftir
honum. Hann hélt það. Slikur per-
sónuleiki gieymdist ekki, sagöi
hann,
Skólastjórinn á I-Ivanneyri ætl-
aði sínum góða nemanda kennara-
stól hjá sér. Og Steingrímur tók
því boði. Frá þeim tíma má segja,
að lif hans og starf sé samfelld
sigurganga til sívaxandi áhrifa og
forystu, ekki n>n"öngu í málefn-
um landbún þótt verk-
efnið væri 1 . heldur einn-
ig í hvers konar félags- og menn-
ingarmálum og var þó fjarri því,
að hann hefði sig frammi ti’. auk-
inna mannvirðinga og metorða.
Hann situr á kennarastóli á
Hvanneyri til vorsins 1928. Þá fsr
Páll Zophaníasson frá skólastjórn
á Hólum til Búnaðarfélags ís
lands. Æðstu ráðamenn búnaðar
mála lögðu að Steingrími að taka
Hóla og það varð. Mun þó nærri
sanni, að hann hafi vel getað hugs-
að sér, að aðalævistarf hans yrði
á Hvanneyri og að slíkt hafi einn-
ig verið Halldóri skólastjóra í hug3.
Á Hólum gerist hann umsvifa-
mikill leiðtogi og höfðingi, bæði
sem skólastjóri og áhrifamaður í
menningarmálum héraðsins og
þar hefst stjórnmálabarátta hans
Hann var frá Hvanneyrarárunum
orðinn kunnur fyrir áhuga sinn á
stjómmálum, skönilega ræðu-
mennsku og baráttukjark. En nú
var baráttan hafin af þeim krafti
og alvöruþunga, sem þessum stór-
brotna gáfumanni var jafnan lag-
ið.
Hann var Skagfirðingum vel að
skapi, og þeir kusu hann þing-
mann sinn 1931. Steingrímur tók
líka miklu ásttfóstri við Skagafjörð
og var til æviloka bundinn því hér
aði og íbúum þess traustum bönd
um. Fannst mér stundum, að vart
mætti á milli sjá, hvort honum var
kærara, æskuhérað hans austan
Vaðlaheiðar eða hið svipmikla,
fagra hérað vestan Öxnadalsheið-
ar.
Árið 1935 lætur Sigurður Sig-
urðsson af búnaðarmálastjóra-
-starfinu. Það hafði þá að undan-
förnu verið umhleypingasamt 1
Búnaðarfélaginu. Þar var römm
óeining og horfði mjög til óheilla
fyrir félagið. Það var eitt óyndis-
úrræðið að kljúfa búnaðarmála-
stjórastarfið svo að húsbændurnir
urðu tveir á heimilinu, annar inn-
an húss, en hinn utan, og varð
samvinna knöpp að vonum og
ringulreið. Vald félagsins þvarr
ár frá ári og bilaði þrek og þor,
eins og hjá sjúklingi, sem tærist
upp af langvinnum sjúkdómi. Al-
þingi og ríkisstjórn gerði félagið
ómyndugt. Nú þurfti að setja nið-
ur deilur og semja frið. Stjórn fé-
lagsins var vanmáttug og valdalaus
um val búnaðarmálastjóra- En rík-
isvaldið beindi sjónum sínum að
skólastjóranum á Hólum og þar
var horft j rétta átt. Hann kom
til Búnaðarfélagsins og settist í
æðsta sæti þess, og þó með nokkr
■um ugg, svo róstusamt sem þar
hafði verið. En hann samdi frið,
sem endist enn og vonandi lengi.
Skagafjarðardvölin varð
skemmri hjá Steingrími en allir
höfðu ætlað, bæði hann og aðrir.
Hann kvaddi Skagafjörð með sökn
uði og allir söknuðu hans. Samt
var heillaspor stigið, er hann gekk
inn í gamla húsið við Tjarnar-
endann. Þar sat hartn á friðstóli í
15 ár og kom miklu til leiðar til
heilla og hagsbóta íslenzkum iand
búnaði. Aðeins eitt stórmál skal
nefnt. Undir forystu hans var
samið frv. til laga um ræktunar-
og húsagerðarsamiþykktir í sveit-
um. Þessi lög ullu byltingu í rækt
un landsins og eru að miklu leyti
undirstaða þeirrar grósku,_ sem er
í íslenzkum landbúnaði. Án þeirr
ar lagasetningar hefði enginn
þurft að hafa áhyggjur af offram-
leiðslu nú á tímum, en þurrð
myndi hafa orðið á þessum lífs-
nauðsynjum í búi þjóðarinnar.
Eftir þessi 15 ár i starfi búnað-
armálastjóra, var Steingrímur
kvaddur til stærri og umfangs
meiri starfa. Hann var beðinn
að yfirgefa Búnaðarfélagshúsið
og setjast að í hvíta húsinu við
Lækjartorg. Þar myndaði hann
stjóm og sat í forsæti hennar í 3 ár
og fjómm mánuðum betur og
stóð jafnframt upp úr stól forseta
sameinaðs þings. Önnur 3 ár var
hann svo landbúnaðar og
félagsmálaráðherra. Að þessu 6
ára tímabili ioknu, hvarf hann aft
ur að sínu fyrra starfi hjá Búnað
arfélagi íslands í önnur 6 ár og
lauk þar með aðalumsvifastörfum
hans. En auk þessara aðalstarfa
átti hann sæti í ótal nefndum og
ráðum um ævina, sem miklu varð-
aði landbúnaðinn og þjóðina í
heild. Með sínum ágætu gáfum,
þekking og góðvild, leiddi hann
mikinn fjölda vandamála, sem hon
um voru falin, til farsællar lausn-
ar, og verðul' þeirra getið af öðr-
um. Þegar búnaðarsaga þessa tíma
bils, er Steingrímur gekk fyrir öðr
um í leiðsögn búnaðarmála, verð
ur skrifuð, hlýtur nafn hans að
verða þar á hverri blaðsíðu. Og
sögu þjóðarinnar er nafn hans sam
ofið, því að þjóðskörungur er
kvaddur.
Miklu og göfugu lífsstarfi er
lokið. Þjóðhollur maður og góð-
gjarn er genginn lífsveginn á
enda. Hjartahlýr var hann, þó að
ekki bæri hann það á tungu sinni
í önn og erli dagsins. Hreinskil-
inn í bezta lagi og alltaf önigg-
ur málsvari þeirra, sem stóðu höll
um fæti. Sterkur pensónuleíki og
glæsilegur og var jafnt á komið
um gátfur hans og þekiking. Einarð-
ur og einatt harður andstæðingur
en alltaf drengilegur og sáttfús.
Allir, sem þekktu hann, kveðja
hann með virðingu, þakklæti og
söknuði.
Öllum mönnum með heilbrigt
lífsviðhorf er heimilið sá griðastað
ur, sem þreyttum huga og hönd
er lífsnauðsynlegur. Þeir, sem
standa í stormum stjórnmálanna og
öðrum stórræðum og umsvifum,
vita og finna þetta bezt. Steingrím
ur Steinþórsson var sá gætfumaður
að eiga konu, sem bjó honum slík
an griðastað. Frú Theodóra Sig-
urðardóttir er frábær ágætiskona.
Ljúflyndi hennar, óvenju heilbrigt
lífsviðhorf og ákveðin en þó hóf-
söm röggsemi, skipar henni á bekK
með fremstu konum þjóðarinnar.
Við hjónin vottum henni og fjöl
skyldunni allri okkar innilegustu
■sajmúð.
Ég kveð svo minn góða, hjarta-
prúða vin, samstarfsmann og fé-
laga, allt frá æskudögum, með
hjartans þökk fyrir alla gólvildina
réttsýni og drengskap, og bið hon
um blessunar Guðs til fararheilla
á hinum óræðu vegum eilífðarinn-
ar.
Þorsteinn Sigurðsson.
Kveðja frá nágranna.
Um 25 ára skeið vorum við
Steingrímur Steiinþórsson ná-
grannar. Hús ofckar stóðu hlið við
hlið við Ásvallagötuna. Þar sem
jafnan var góð vinátta okkar á
milli, fór ekfci hjá því, að ví/ Viitt-
umst og töluðumist alloft við, ým-
ist inni í stofu, eða í garði annars
hvors, sem oft sfceði á hlýjum
sumarkvöldum. Umræðuefnin
voru margvísleg, því að Steingrím
ur var fjöllesinn maður og gáfaður
og því fjarri að umræðuefnin væru
tafcmörkuð.
Það sem einkenndi orðsvör hans
og umræður, var skörp athyglis-
gáfa, rökvisi og festa..
Sem kunnugt er var Steingrim-
ur Steinþónsson mikill mælsku-
maður og hélt 'fast á sínu máli,
hver sem í hlut átti, hvort sem
um pólitískan samherja var að
ræða eða andstæðinig. Hann fylgdi
sínum málum fram p.f miklum
þrótti og sannfæringarkrafti og
véfc ekki frá því, sem sannfæring
hans bauð honum. Hann var mikill
d rengskaparm aðu r.
Steingrímur var glæsilegur mað
ur í sjón og reynd. Það fór ekki
framhjá neinum, sem hann sáu,
að þar fór höfðingi mikill, traust-
ur maður og ábyggilegur. Við ná-
grannar hans minnumst með sökn
uði þessa vinar okkar. Við minn
umst þessa höfðingja, sem setli
jafnan mikinn svip á umhverfið,
og við minnumst hlýjunnar í hand
taki hans og svip.
Síðustu ár ævi sinnar átti hann