Lesbók Morgunblaðsins - 07.11.1998, Blaðsíða 16

PICASSO-SAFNIÐ í AAÁLAGA
Fyrir skömmu var opnuð
sýning á húsinu þar sem
Picasso fæddist í Málaga-
borg. ÖRNÓLFUR
ÁRNASON segir frá sýn-
ingunni og hinu nýja
Picasso-safni sem verður
hið stærsta á Spáni.
FYRIR skömmu vígðu spænsku
konungshjónin safn í nýuppgerðu
húsinu sem Pablo Ruiz Picasso
fæddist í við Plaza de la Merced í
Málaga. í þessu fallega 19. aldar
húsi eru nú sýnd verk sem Picasso
gerði á síðustu tveimur áratugum
ævinnar. Brátt verða þar hengd
upp fjölmörg önnur verk sem Christine,
tengdadóttir listamannsins, og Bemard, son-
ur hennar, hafa gefíð Málaga-safninu af ein-
stökum rausnarskap. Auk þess geta gestir
skoðað endurgerð af heimili foreldra Picassos
á þriðju hæð hússins, eins og það er talið hafa
litið út um það leyti sem Pablo litli kom í
heiminn árið 1881.
Reyndar verður Picasso-safnið í Málaga
brátt stærra, því verið er að gera upp höll,
mikla og fagra, næstum samliggjandi húsinu,
þar sem áður var setur aðalsættarinnar Bu-
enavista, til að hafa þar aðalsýningarsali
safnsins. Það er mikill hugur í Málaga-búum
að gera Picasso-safn sitt sem best úr garði.
Christine og Bemard Ruiz Picasso hafa þegar
gefið yfír 182 verk sem metin eru á 12 millj-
arða íslenskra króna, öll gerð á tímabilinu frá
1940-1970. Með því verður safnið á fæðingar-
stað listamannsins orðið langstærsta og
myndarlegasta Picasso-safnið á Spáni. Auk
framlaga frá Málagaborg og Málagahéraði
hefur fylkisstjóm Andalúsíu lagt fram jafn-
virði 650 milljóna ísl. kr. til safnsins og
spænska menningarmálaráðuneytið lofar að
leggja hönd á plóginn í framtíðinni.
Picasso er vafalaust frægasti sonur Málaga,
líklega nafntogaðasti og áhrifamesti myndlist-
armaður 20. aldarinnar. Að vísu fluttist Pablo
litli burt frá Máiaga tveggja ára gamall, ólst
að mestu upp í Barcelona og eyddi fullorðins-
ámm sínum í Frakklandi, en hann leit ævin-
lega á sig sem Andalúsíumann, enda var föð-
urætt hans, Ruiz, frá Málaga.
Merced-torgið í Málaga er ferhymt svæði í
gömlu miðborginni, ekki langt frá dómkirkj-
unni, rómverska leikhúsinu og máravirkjun-
um, umkringt myndarlegum 4-5 hæða húsum
frá miðri nítjándu öld. Á torginu miðju er
■ minnismerki sem borgaryfirvöld reistu árið
1848 um þá 49 borgara sem teknir vom af lífi
fyrir frelsisbaráttu sína gegn harðstjóminni
1831, fórnarlömbum hugsjóna sinna, eins og
svo mörg dæmi era til um í sögu Spánar.
Menning og stjórnmólamenn
Verk Picassos sem sýnd eru nú í þessari
opnunarsýningu em reyndar næstum öll gjaf-
ir frá Christine Ruiz Picasso til safnsins eða
Safns Soffíu drottningar í Madrid. Er
Christine kom til Málaga í lok júní til að líta á
endurbætur hússins sem faðir hennar fæddist
í og undirbúa flutning listaverkanna, sem hún
og Bernard sonur hennar hafa gefið safninu í
Málaga, lét hún hvað eftir annað í ljós undmn
sína og hneykslan yfir að hafa ekki verið boð-
ið að vera viðstödd athöfnina er konungshjón-
in vígðu safnið. Þess er heldur ekki getið í
sýningarskrám hver hafi gefið Málaga-safn-
inu öll verkin sem sýnd eru. Borgarstýran í
Málaga, Cecilia Villalobos, hefur fengið á
baukinn hjá fjölmiðlum fyrir þennan klaufa-
og dónaskap.
Það er reyndar mjög áberandi I menningar-
lífi Andalúsíu hvað stjómmálamenn em seigir
við að leggja undir sig þær athafnir sem
hljóta athygli fjölmiðla og nota sem blóm í
hnappagatið. Listamenn, fræðimenn og safn-
verðir mega þakka fyrir að fá að standa ein-
hvers staðar úti í homi, hneigja sig og klappa.
Ávinningurinn er aftur á móti sá að yfirvöld
eru um þessar mundir örlát á fé til menning-
- armála. í Andalúsíu em margar listahátíðir
árlega, sumar alþjóðlegar, og listasöfn, hljóm-
leikahallir og önnur slík menningarhús starf-
rækt í næstum hverjum bæ.
Það virðist í tísku að varðveita fæðingarhús
,KRJUPANDI fyrirsæta, bakhluti af höggmynd og skeggjað höfuð,
ætimynd eftir Picasso 1933. (Suite Vollard No. 71).
MYNDHÖGGVARI með skál og krjúpandi fyrirsæta, Picasso 1933.
(Suite Vollard No. 44).
Ljósmynd/Ömólfur Ámason
FRÁ vígslu Picasso-safnsins í Málaga. Frá vinstri: Konungshjónin Sofía og Juan Carlos, Celia
Villalobos, borgarstjóri Málaga, og Antonio Garrido, ferðamálafulltrúi Málaga-borgar. Ljós-
myndirnar af Picasso í baksýn eru eftir Douglas Duncan, vin og nágranna iistamannsins.
Konungurinn gat þess í vígsluræðunni að bæði hann og drottningin, sem er grísk konungs-
dóttir, ættu bernskumyndir af sér teknar af Duncan.
LISTAMAÐURINN og fyrirsætan, Picasso 1970.
frægra listamanna sem söfn, með sameigin-
legu átaki viðkomandi bæjarfélags og fylkis-
stjórnar Andalúsíu. Skammt er síðan því var
lýst yfir í Sanlúcar de Barrameida við ósa Gu-
adalquivir-fljóts að viðstöddum konungshjón-
unum að æskuheimili skáldsins Rafaels Ai-
berti þar í bæ yrði gert að safni. Alberti er sá
eini sem enn lifir af þeim hópi rithöfunda sem
kallast „kynslóðir 27“ og var áhrifamesta aflið
í spænskum bókmenntum á 20. öldinni.
I Fuente Vaqueros skammt frá Granada er
varðveitt og rekið sem safn húsið sem Feder-
ico García Lorca fæddist í fyrir einni öld. í
næsta húsi var svo nýverið vígð Rannsóknar-
stofnun í Lorca-fræðum að viðstöddum öllum
helstu stjórnmálamönnum Andalúsíu. Og í
Granada-borg er eitt Lorca-safnið enn, Huer-
te de San Vincente, sumarhús fjölskyldunnar
þar sem skáldið skrifaði ýmis helstu verk sín.
Af þessu má sjá að Andalúsíumenn eru ósínk-
ir á fé til að heiðra minningu sinna fremstu
sona.
Myndraðir Picassos
Á sýningunni í nýja Picasso-safninu í Má-
laga em fyrirferðarmestar tvær grafik-
myndraðir. Ónnur þeirra er eign Málaga-
safnsins, gjöf frá Christine árið 1992, og nefn-
ist „Tuttugu ljóð eftir Góngorra", 41 ætimynd
sem Picasso gerði fyrir bókaforlag í París í
febrúar og mars árið 1947. Picasso skrifaði
einnig upp með eigin hendi sonnetturnar tutt-
ugu og prýddi hverja síðu með smáteikning-
um af ýmsu tagi.
Skáldið Luix de Góngorra y Auguste var
uppi í Córodoba 1561-1627, samtímamaður
Cervantes, Lope de Vega, Shakespeares og
Johns Donne. „Kynslóðin ‘27“ hóf verk
Góngorra úr gleymsku til virðingar og kallaði
hann „foður nútímaljóðlistar". Góngorra var í
ljóðum sínum gjarn á hugmyndarlkar líkingar
sem stönguðust á við venjulega rökfræði,
einmitt það sem skáld um allan heim á fyrri
parti þessarar aldar leyfðu sér að gera í kveð-
skap sínum. Einn af ‘27 kynslóðinni, Federico
García Lorca, flutti frægan fyrirlestur um
Góngorra, sem birtur var í bókmenntatímarit-
um um fyrirlestur um Góngorra, sem birtur
var í bókmenntatímaritum um víða veröld á
þriðja áratug aldarinnar og gerði Góngorra að
eins konar gömlum gunnfána fyrir sveit
vaskra ungra manna.
Fjmir enda salarins trónir portrett af
Góngorra, þungbúnum, fúlum og angistarfull-
um. Hann er í útfærslu Picassos brúnamikill,
nefstór og varaþykkur. Það er auðvelt að trúa
því að bakvið þetta rúnum rista, þreytulega
viðkvæma andlit, búi hugsanir sem brjóti viðj-
ar hversdagslegrar rökfræði.
Hin myndröðin er úr Safni Soffíu drottn-
* 1 6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 7. NÓVEMBER 1998