Lesbók Morgunblaðsins - 31.07.1999, Blaðsíða 16

TAKMARKANIR EFNIVIÐARINS
LIGGJA HJÁ LISTAMANNINUM
LISTAMENNIRNIR þrír sem nú
sýna í safninu eru allir af ólíkum
toga og bera verk þeirra þess glögg
merki. írinn Oliver Comerford sýnir
raunsæ landslagsmálverk á sýningu
sem nefnist „Talk to me“, Kristveig
Halldórsdóttir fer Eitt skref í við
bót með tví- og þrívíðum hör-
verkum og Aslaug Thorlacius finnur efnivið í
vinnuaðstöðu sinni á sýningunni Úr vinnu-
* stofu listamanns þar sem hún íhugar hús-
móðurhlutverkið.
Hlutverk nawðsynleg
sjálfsímynd fólks
Myndir Aslaugar eru svipmyndir af vinnu-
stofu hennar eða öllu heldur af heimili sem
einnig er vinnustaðurinn. Verkin eru á heim-
spekilegum nótum, en með gerð þeirra veltir
hún fyrir sér hlutverkum fólks í lífinu sem og
mikilvægi þess að hafa hlutverk. „Yfirhöfuð
held ég að það sé mjög gott að hafa hlut-
verk,“ segir Aslaug. Hún útskýrir að þar eigi
hún við nauðsyn þess að finna sig í hlutverki
sem hægt sé að ganga í og úr eftir þörfum,
því þannig geti fólk e.t.v. hafið sig vfir hlut-
skiptið.
Hvatinn að þessum hugleiðingum Aslaugar
y, eru tvenn fæðingarorlof sem hún tók með
stuttu millibili. A þeim tíma var hún töluvert
heima við og fór þá að velta húsmóðurhlut-
verkinu fyrir sér og reyndi að sjá jákvæðar
hliðar á því. „Auðvitað er frábært að það séu
ekki allar konur dæmdar til að vera heima
með börnin, en ég held samt að það sé þom-
inn tími til að endurskoða þetta starf. Eg er
ekki beint með lausnina, en er svona að vekja
máls á þessu," segir Aslaug og bætir við að
hún sé samt ekki að hvetja til þess að staða
kvenna verði svipuð og fyrr á öldinni.
í þessu sambandi segist Áslaug frekar eiga
^ við að það skorti á að litið sé á húsmóðurhlut-
verkið sem starf eða hlutverk á sama hátt og
fólk lítur á önnur störf sín. Húsmóðurhlut-
verkið hafi einfaldlega orðið undir í starfs-
flórunni. Hún telur umræðuna um konur og
geðlyf vera hluta þessarar þróunar, sem og
mögulega afleiðingu þess að vera mikið
heima við, þar sem sífellt er verið að gera
eitthvað sem lítill árangur sést oft af, en slíkt
fær viðkomandi til að finnast hann ekki gera
neitt. „Þetta er vinna,“ segir Áslaug og bend-
ir á ömmu sína sem leit á húsmóðurstarfið
sem vinnu. „Hún gerði alltaf ákveðna hluti á
ákveðnum tíma og þvoði til dæmis gólf þótt
þau væru ekkert skítug. Hún leit á starfið
eins og fyrirtæki sem hún rak og þetta er
eitthvað sem fólk þarf að læra.“
Efnið stjórnar verkinu
► Kristveig hefur unnið með pappír undan-
farin tvö ár og til að mynda unnið hann úr
trefjum banantrjáa og bómullartrefjum, en
pappírsverkin á sýningunni eru úr hör sem
hún vinnur frá grunni. „Eg byrjaði að vinna
með pappír til að komast eitthvað lengra,"
segir Kristveig. „Ég er með textílmenntun og
þar lærir maður lítið um mikið, þannig að ég
vildi sérhæfa mig frekar.“
Hún fór tU Noregs tU að sérhæfa sig í
pappírnum og eru tvívíðu verkin á sýning-
unni afrakstur námsins, en þau þrívíðu hafa
bætst við síðan. I Noregi þróaði hún aðferðir
tU að vinna með hörinn, en hann er sterkt
efni sem skreppur mikið saman við að þoma.
Sérstakra aðferða er því þörf tU að verkin
haldi upphaflegum stærðarhlutföllum og
reynir þar töluvert á þanþol efnisins. Krist-
veig penslar yfirborð verkanna með bývaxi til
að ná fram ákveðinni áferð, sem við það verða
líkari pergamenti og því getur verið erfitt að
greina um hvaða efni er að ræða. En bývaxið
myndar filmu sem dekkir lit pappírsins og
herðir áferð hans. Við þróun þessarar aðferð-
ar segist Kristveig hafa haft bæði skinn og
pergament í huga.
Það getur verið erfitt að ná rétta forminu á
þrívíddarverkunum sem eru hol að innan, létt
og götótt og reyna þannig töluvert á þanþol
efnisins. Rýmiskenndin og gagnsæið veita
þeim hins vegar einnig dýpt sem hefur í för
með sér að þau vinna vel með Ijósi og skugga.
Það er hins vegar efniviðurinn sem er einn
* mesti áhrifvaldurinn við formmótun þeirra.
„Þetta er öfugt við konsept-listina, en þar
hefur hugmyndin áhrif á efnið. Ég er búin að
finna efnið og verð að finna hugmyndir út frá
Raunsæ landslagsmálverk, teikningar og collage-
myndir ásamt þrívíðum hörverkum eru það sem
Nýlistasafnið býður upp á sýningunum sem þar verða
opnaðar í dag. ANNA SIGRIÐUR EINARSDOTTIR brá
sér á staðinn og komst að því að húsmóðurhlutverkið
jarfnast endurvakningar, hraði þarf að málast af
hraða og að pappír hefur mikið þanþol.
Morgunblaðið/Sverrir Vilhelmsson
ÁSLAUG Thorlacius sýnir heimspekilegar hugsanir um húsmóðurhlutverkið.
ÞRÍVÍÐ hörverk Kristveigar Halldórsdóttur vinna vel með Ijósi og skugga.
Morgunblaðið/Golli
HREYFINGIN er greinileg í landslagsverkum Olivers Comerfords, en þau þjóta
framhjá áhorfandanum.
því. Þess vegna þarf ég að þekkja eiginleika
efnisins mjög vel. Af því ræðst hvað ég get
gengið langt,“ segir Kristveig og bætir við að
takmörk efnisins hljóti þó alltaf líka að liggja
hjá listamanninum sjálfum.
Skammær awgnablik í
gegnwm bílrúðwna
Oliver Comerford er írskur myndlistar-
maður. Verk hans einkennast jafnan af Ijós-
myndaraunsæi, enda málar Comerford eftir
ljósmyndum sem hann tekur á ferðum sínum.
Verkin í Nýlistasafninu eiga mörg hver ræt-
ur að rekja til Islandsferðar hans 1997 sem
og afstekktra staða á Irlandi, en verkin voru
sýnd í Hallward-galleríinu í Dublin síðastliðið
haust. Þar fékk sýningin ágætis viðtökur hjá
írskum gagnrýnendum sem varð tíðrætt um
hið skammæra augnablik sem gjaman sést í
verkunum - þar sem landslagið þýtur fram-
hjá í gegnum bílrúðuna.
„Það er eitthvað við tengslin á milli íslands
og Irlands sem ég hafði áhuga á að kanna,“
útskýrir Comerford þegar blaðamaður veltir
fyrir sér af hverju ísland hafi orðið fyrir val-
inu. „Eflaust velta einhverjir því fyrir sér af
hverju ég hafi ekki valið stað þar sem meira
er um listalíf en á Irlandi, til dæmis Ameríku,
Evrópu eða Bretland, en það heillar mig
meira að heimsækja smærri staði. Það teng-
ist líka myndunum betur því að þær sýna oft
einangruð landsvæði." Comerford bætir við
að þetta sé nokkuð sem Island og Irland eigi
sameiginlegt, auk landslagsins sem sé svipað
þrátt fyrir að það írska sé ekki jafn stórfeng-
legt.
Megin þema sýningarinnar er landslagið,
þó að samskipti leiki þar einnig stórt hlut-
verk, en í myndunum má oft sjá flugvelli,
símalínur og farartæki svo fátt eitt sé nefnt.
Á bak við þessi áþreyfanlegu samskiptatæki
liggur þó jafnframt löngun eða þörf manna
fyrir persónuleg samskipti. Comerford segist
taka það aukaskref með heiti sýningarinar
þar sem hann biður fólk að tala við sig.
Hreyfing er þó ekki síður einkennandi fyr-
ir verkin og virka myndimar oft líkt og ljós-
myndir teknar á ferð út um bílrúðu, en flest-
ar byggjast myndirnar líka á ferðum lista-
mannsins þar sem myndavélin er jafnan með
í för. Hann segir oft erfitt að velja réttu ljós-
myndina og kveðst ekki viss um að hann velji
alltaf rétt. „Það sagði maður við mig nýlega
að ég veldi alltaf réttu Ijósmyndina, en spurði
um leið hvort ég teldi að ég málaði örugglega
alltaf réttu myndina eftir henni og það er
nokkuð sem mér finnst ögrandi."
Það felst töluverð handavinna í málverkun-
um sem einkennast af ljósmyndaraunsæi.
Comerford segir þó engu að síður mikilvægt
að skilja eftir rými fyrir mistök í verkunum,
því það borgi sig ekki að taka þau of hátíð-
lega. „Ég mála yfirleitt beint ofan á blauta
málningu. Myndimar verða til meðan að
málningin er ennþá blaut, því ég er í raun að
reyna að láta hlutinn gerast og þetta finnst
mér rétta aðferðin til að draga upp mynd af
hreyfingu." Hvert málverk er því jafnan full-
unnið á einum og hálfum degi svo málninginn
nái ekki að þorna. „Það er eitthvað við augna-
blikið sem myndin er unninn á sem viðheldur
hraðanum og ágengninni," segir Comerford
og bætir við að hann endi oftast á að vaka
hálfa nóttina við að klára mynd, sem hafi
einmitt gerst með margar íslandsmyndanna.
Ef ekki gefst tími til að klára verkið hreinsar
hann venjulega alla málninguna af striganum
og byrjar á nýjan leik.
Ferðalög eiga mikinn þátt í myndunum og
reynir Comerford jafnan að fá að sitja í
stjórnklefanum þegar hann flýgur eða ferð-
ast með lest til að geta fylgst með landslaginu
frá því sjónarhorni. Þetta má t.d. sjá í mynd-
inni Landing sem er í Nýlistasafninu, en þar
er horft út um framrúðu flugvélar við lend-
ingu.
Myndirnar kunna að eiga rætur í ljós-
myndum, en Comerford lítur engu að síður á
þær sem málverk. „Ég á stöðugt í samræðum
við sjálfan mig um hvort ákveðin mynd eigi
að vera ljósmynd eða málverk,“ útskýrir
hann og kveðst þó enn hallast að málverkinu.
„Þær hugsanir fela svo ennfremur í sér hug-
leiðingar um hvort að myndirnar sem eiga að
vera ljósmyndir séu mögulega aðrar myndir
en þær sem eiga að vera málverk."
Sýningunni lýkur 22. ágúst.
1 6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 31. JÚLÍ1999